چرا در جامعۀ مدرن دین پایدارتر از چیزی است که فکر می‌کردیم؟
تام جلتن
هرچه جوامع امروزی‌تر می‌شوند، دین در آنها ضعیف‌تر می‌شود و مردم دین را از بعضی قسمت‌های زندگی خود بیرون می‌رانند. شاید از نظر بسیاری از مردم، این جمله حقیقتی بدیهی به نظر برسد. جامعه‌شناسان این تفکّر را «نظریۀ سکولاریزاسیون» می‌خوانند. اما پژوهش‌ها حاکی از آن است که ماجرا پیچیده‌تر از اینها است.
در سال 1822، توماس جفرسون پیش‌بینی کرد که “به‌زودی یکتاپرستی دین اکثریت مردم زمین خواهد شد.”
داده‌های موجود بر این پیش‌گویی مهر تأیید می‌زند؛ با این که تعداد کسانی که به کلیسا می‌روند و کسانی که اصلاً خود را پیرو یک دین می‌دانند کاهش یافته است،
دین پایدارتر از چیزی است که پیش‌تر گمان می‌کردیم. امروز سکولاریزاسیون در آمریکا بروز و ظهور کمتری دارد و بیش از 70% مردم آمریکا همچنان خود را مسیحی می‌دانند.
-
پیوند مدرنیزاسیون و سکولاریزاسیون؟
جامعه‌شناسان و جمعیت‌شناسان معتقدند که مدرنیزاسیون و سکولاریزاسیون با هم در ارتباط هستند، اما این پیوند پیچیده است.
افزایش شمار آمریکایی‌هایی که پیرو هیچ دینی نیستند، می‌تواند دلیلی غیر از سکولاریزاسیون داشته باشد.
شاید همان‌طور که فیلیپ شوادل استاد دانشگاه نبراسکا می‌گوید، دلیل این امر آن باشد که پنجاه سال پیش به اندازۀ امروز قابل‌قبول نبود که کسی بگوید پیرو هیچ دینی نیست.
-
تفاوت سکولاریزاسیون در امریکا و اروپا
شوادل و دیگران همچنین می‌گویند فرایند سکولاریزاسیون در آمریکا و اروپا تفاوت‌های قابل‌توجّهی دارد.
در اروپا دینِ سازمان‌یافته وابسته به دولت است، اما در آمریکا این ارتباط کمرنگ‌تر است. در نتیجه در اروپا این احتمال بیشتر است که معترض بودن نسبت دولت به خصومت نسبت به کلیسا بینجامد.
در بسیاری از کشورهای حوزۀ غرب اروپا حمایت دولت از دین می‌تواند باعث تضعیفِ نشاط و سرزندگیِ جماعت‌های کلیسا شده باشد.
شوادل می‌گوید وقتی کشوری با یک دین پیوند برقرار می‌کند، رهبران مذهبی دیگر آن انگیزۀ سابق را برای تبلیغ کردن و به هیجان آوردن مردم نخواهند داشت. آنها از دولت پول می‌گیرند و دیگر نیازی به جمع‌آوری پول از مردم ندارند… اما در آمریکا رهبران مذهبی باید بیشتر خود را به آب و آتش بزنند و شاید به همین خاطر است که آمریکایی‌ها در مقایسه با اروپایی‌ها بیشتر نسبت به کلیساها احساس تعهّد می‌کنند.
-
نسبت دینداری با مدرنیزاسیون
این تصوّر که اعتقاد و عملکردِ مذهبی پابه‌پای مدرنیزاسیون تکامل یافته، تصوّری قابل‌قبول است.
با افزایش سطح علم و سواد، دیگر توجیهات ماوراءطبیعی برای اتفاقات جهان طبیعت از اهمیت سابق برخوردار نیست. اما دین همچنان پابرجا مانده است؛ چراکه دین نقش‌های بسیار گوناگونی در زندگی انسان‌ها ایفا می‌کند؛ دین که باشد، جماعت‌ها و دوستان نیز هستند.
دین زمینۀ حمایت روانی و اقتصادیِ انسان‌ها را فراهم می‌آورد. دین گذشته از ترسیم جایگاه انسان در دنیا و آخرت، کارکردهای دیگری نیز دارد.
با سلام و عرض ادب و احترام. از چه طریقی می توان به این سایت مقاله فرستاد؟
[email protected]
@dinonlinecontact