​چرا نمایش فیلم پلنگ سیاه در عربستان سعودی رویداد مهمی است؟

نمایش فیلم بلک پانتر (پلنگ سیاه) در عربستان سعودی یکی از اولین گام‌ها به سوی مبارزه با اسلام افراطی است، پلنگ سیاه اولین فیلم تجاری است که پس از سه دهه روی پردۀ سینماهای عمومی عربستان سعودی می‌رود، اکران این فیلم برای عربستان سعودی جنبۀ اقتصادی نیز دارد چون سعودی‌ها دیگر برای دیدن فیلم‌های روز دنیا مجبور نیستند پول‌شان را در خارج از مرز پادشاهیِ عربستان و در سینماهای دوبی و بحرین خرج کنند.

سعودی‌ها به یاد می‌آورند که تا پیش از اینکه عربستان سعودی به یک تفسیر سنت‌گراتر از اسلام روی آورد، محدودیت اکران فیلم‌ها وجود نداشت و مردم بدون تأخیر آخرین نسخه‌های فیلم‌ها را می‌دیدند و لذت می‌بردند. در آن روزها در ریاض، نسخه‌های پیشین فیلم پلنگ سیاه در باشگاه‌های فوتبال روی صحنه می‌رفت. در شهر جدّه نیز حدود 30 سینما فیلم‌های کلاسیک عرب و فیلم‌های هالیوود را به نمایش می‌گذاشتند. خانواده‌های مشهور حجاز نیز در حیاط پشتی خانه‌هایشان فیلم‌ها را نشان می‌‍دادند.

در سال 1979 روحانیون مذهبی و پیروان‌شان در جنبش الصحوه (بیداری اسلامی) مسجد جامع را اشغال کردند، دولت زیر فشار این گروه قرار گرفت و ناگهان پروژکتورهای سینماها خاموش شدند، هدف آنها این بود که خانوادۀ سلطنتی عربستان را از قذرت ساقط کنند و یک نظام مذهبی سخت‌گیرتری را بر تمام کشور مسلط کنند.

اما در سال‌های اخیر با فراگیرشدن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در میان مردم و به دنبالش تغییر عادات میلیون‌ها نفر از مردم، کنترل شرایط از دست روحانیون خارج شده است. نیمی از جمعیت عربستان سعودی زیر سی سال هستند و به طور افزاینده‌ای برنامه‌ها و فیلم‌ها را به صورت آنلاین تماشا می‌کنند. فهم و تسلط آنها بر دنیای دیجیتال و شبکه‌های اینترنتی باعث شد تقاضای مصرّانۀ عمومی برای برداشتن ممنوعیت سینما کاهش یابد. اما لغو ممنوعیت سینما توسط شاهزاده بن سلمان نه تنها اعتبار او را نزد مردم افزایش داد بلکه باعث شد جوانان سعودی حس کنند که او نیز یکی از آنها است و جهان را همانگونه می‌بیند که آنها می‌بینند.

در فوریۀ گذشته، کاخ سلطنتی عربستان اعلام کرد بیش از 64 میلیارد دلار برای توسعۀ صنعت سرگرمی در ده سال آینده، تخصیص یافته است؛ از سیرک‌های میدانی گرفته تا مارون 5 (گروه موسیقی راک آمریکایی). پیش‌بینی می‌شود این سرمایه‌گذاری حدود 133 میلیارد دلار در سال، سودآوری داشته باشد، هزاران شغل و درآمد بالا را برای بیکاران فراهم کند. این سرمایه‌گذاری بخشی از برنامۀ چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی است که توسط شاهزاده بن سلمان اجرا می‌شود.

در عربستان تعداد فارغ‌التحصیلان زن از دانشگاه‌ها بیشتر از تعداد فارغ‌التحصیلان مرد است؛ اما زنان تنها 22 درصد از نیروی کار را تشکیل می‌دهند، خبر خوب برای زنان این است که ادارۀ کل سرگرمی عربستان سعودی اعلام کرد بر اساس این برنامه قصد دارد تا سال 2030، حدود دویست‌هزار شغل برای هم زنان و هم مردان ایجاد کند.

همچنین برای تزریق اندکی آدرنالین در صنعت سرگرمی عربستان سعودی، قانون تفکیک زن و مرد در سینماها لغو می‌شود. استعدادهای درخشان عرب می‌توانند از یوتیوب به جریان اصلی تولید فیلم بپیوندند. حتی دین هم محدودیتی ندارد، اظهارات قوی در مورد اسلام معتدل باعث شده است صداهای رادیکال و افراطی محدود شود. سرعت اصلاحات از حد تخیل بالاتر است.

برنامۀ چشم‌انداز 2030 برای هدفی بیشتر از رونق دوربارۀ اقتصاد عربستان است، این برنامه به دنبال این است که جامعۀ عربستان را پر جنب‌وجوش‌تر، متنوع‌تر و سرگرم‌کننده‌تر کند.

همان‌طور که در فیلم پلنگ سیاه، اوِرِت کی. راس به پادشاه تی‌چالا می‌گوید: «دیدم که بیگانگان از آسمان به زمین آمدند و تاکنون چنین چیزی هرگز ندیده بودم.» میلیون‌ها سعودی به این می‌اندیشند که کدام نشان مقدس بعدی توسط پادشاه رادیکال جدید آنها خواهد افتاد.