رمضان و اولویت پرداختن به روح دین

اگر هدف از رسالت را –با توجه به حدیث نبوی (ص)- تکمیل مکارم اخلاقی بدانیم و گوهر آن را ایمان به غیب و معنویت حاصل از آن تصور کنیم، آیا دغدغه‌ها و سؤالات ما، با این اولویت‌ها، رابطه‌ای متناسب برقرار می‌کند؟ به‌عبارت‌دیگر، چقدر از ما در پی روح/هدف/گوهر دین هستیم و چه میزان در ظاهر مانده‌ایم؟

روح دین چیست؟ روح دین ایمان است، اما نه ایمانی که صرفاً تکرار شهادتین باشد و به لفظ خلاصه شود، آن‌چنان‌که برای بسیاری از ما این‌گونه تعریف شده است تا جایی که مولوی نهیب می‌زند که «ای قناعت کرده از ایمان به قول». ایمان یعنی یک باور درونی که از ساحت ذهن و ضمیر فراتر رود و خود را به تمام ساحت‌های وجودی انسان گسترش دهد و به قول جان هیک، زمینه دگرگون شدن انسان را فراهم آورد و او را از خودمحوری به خدامحوری سوق دهد. اگر این نگاه را بپذیریم، آن‌گاه منظومه دینی ما بایستی بر اساس اولویت‌های تعریف‌شده شکل بگیرد و مهندسی آن به‌نحوی باشد که همه بخش‌های آن، در راه رسیدن به روح دین یاری کنند. در این حالت، اهمیت هر پرسش دینی به میزانی خواهد بود که بر ایمان فرد بیفزاید و زمینه آن دگرگونی مبارک را فراهم آورد.

مولوی در شعر دیگری، اولویت پرداختن به روح دین را به‌خوبی ترسیم می‌کند:
مرا غرض ز نماز آن بود که یک ساعت * غم فراق تو را با تو باز بگذارم
و اگرنه این چه نمازی بود که من بی تو * نشسته روی به محراب و دل به بازارم

اگر این اولویت‌بندی را اساس دین‌ورزی خود قرار دهیم، آن‌گاه خود را در آستانه حادثه‌ای مبارک خواهیم یافت؛ جایی که می‌توانیم بیش‌ازپیش به روح دین دست‌یابیم و آن تغییر وجودی را در خویش پدید بیاوریم. اگر این اولویت‌بندی را اساس دین‌ورزی خود قرار دهیم، آن‌گاه می‌توانیم مخاطب این گفتار نبوی(ص) در خطبه شعبانیه باشیم که:
ایهاالناس انه قد اقبل الیکم شهر الله بالبرکه والرحمه والمغفره شهر هو عندالله افضل الشهور و ایامه افضل الایام و لیالیه افضل اللیالی و ساعاته افضل الساعات …