اردوغان: اتهام حمایت ترکیه از داعش، اقدامی رذیلانه است

چگونه است که عربستان سعودی و اسرائیل هیچ‌گاه همدیگر را دشمن ندانسته و از نیات دیگری نترسیده اند؟
روزنامه فرهیختگان در کنار تیتر اصلی «هرج و مرج آبی» با موضوع تشدید بحران آب در کشور، عناوین «رهبر معظم انقلاب: ملت ایران مدیون شهدا و خانواده‌های شهدا هستند» و «رئیس‌جمهوری در همایش سراسری هفته قوه‌قضائیه خواستار شد؛ تعریف جرم سیاسی» را در صفحه اول آورده است.

یادداشت روز این روزنامه با عنوان «شراکت عربستان و اسرائیل»، به قلم حسین دهشیار منتشر شده و به چرایی عدم هراس عربستان سعودی و اسراییل در سال های اخیر پاسخ داده است. در بخش هایی از این یادداشت آمده است:
«امروزه عـربستان سعودی در مـسیری گام برمی‌دارد که باید با توجه به استانداردها و شاخص‌های حاکم بر منطقه بسیار متعارف قلمداد شود….
دغدغه اصلی رهبران عربستان سعودی حفظ قدرت سیاسی و ایجاد شرایطی بوده که از حمله نظامی کشورهای خصم ممانعت کند.
دائمی بودن این شرایط به معنای انسانی بودن یا خردگریز بودن آنها نیست، بلکه نشان از رایج بودن و متعارف تصور شدن آنها دارد.
برخلاف عربستان سعودی که شکل‌گیری آن ماهیتی متنی و بومی دارد، اسرائیل رژیمی «بر ساخته» نیست بلکه از بطن قراردادهای چند جانبه سر بر آورده است. با وجود این تفاوت بنیادی رهبران آن از سال ۱۹۴۸ تاکنون همان دغدغه‌های مشابه سلاطین عربستان سعودی را داشته‌اند….
عربستان سعودی هیچ‌گاه اسرائیل را دشمن تصور نکرده، همان‌طور که رژیم اسرائیل کمترین هراسی از نیات و رفتارهای رهبران ریاض نداشته است. اینکه هر دو از اصلی‌ترین متحدان آمریکا در منطقه هستند دلیل فرعی چرایی این واقعیت است….
رژیم صهیونیستی مانند عربستان سعودی خطر را از جانب رژیم‌های پان عرب احساس می‌کرد و به همین روی به‌طور ناخواسته این دو کشور در یک اردوگاه واحد و در برابر حکومت‌های انقلابی و ملی‌گرای عرب قرار گرفتند. رهبران و مردم عربستان سعودی ایده‌ها، تصورات، هنجارها و چشم اندازهای یکسانی را با مردم و رهبران اسرائیل ندارند، اما دشمنان مشترکی داشته و دارند. آنچه در خاورمیانه قرابت و همنوازی بین کشورها را به وجود می‌آورد اشتراک ارزشی و همسویی بینشی نیست، بلکه داشتن دشمنان مشترک است. پان عربیسم در منطقه به برهوت رانده شده اما هم جهتی موقعیتی عربستان سعودی و اسرائیل همچنان پابرجاست، چراکه این دو پس از حذف رژیم‌های پان عرب دشمن مشترک دیگری را در برابر خود یافته‌اند. نزدیکی عربستان سعودی و اسرائیل بر پایه اشتراک ارزشی و هویتی نیست بلکه به‌خاطر رویارویی با دشمنی مشترک است. اصل طلایی در خاورمیانه حاکمیت بدون چون و چرای همین منطق است.»

اتهام حمایت ترکیه از داعش، اقدامی رذیلانه است و اجازه نمی دهم چهره ترکیه نزد ملت‌های مسلمان و مظلوم دنیا مخدوش شود/ترکیه پناه، مامن و چراغ امید مظلومان جهان است/رفتارهای منزجر‌ کننده داعش، جفا به اسلام و مسلمانان است
این روزنامه در صفحه «جهان»، خبر از تبرای اردوغان از تروریست‌های تکفیری داده و عبارت «داعش جنایتکار است» را برجسته ساخته است. در این خبر آمده است:
«رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در اظهاراتی با رد اتهام حمایت کشورش از گروه داعش گفت: «کشورهای اروپایی ۱۰ درصد ترکیه هم پناهجو ندارند با این حال رفتار آنها با پناهجویانی که به صورت غیرقانونی در آب‌های مدیترانه می‌میرند، غیرمسئولانه است.»

به گزارش خبرگزاری آناتولی، اردوغان شنبه‌شب در مراسم ضیافت افطار وقف «بیرلیک» در آنکارا گفت: «گذاشتن ترکیه و گروه تروریستی داعش در یک پرانتز و اتهام حمایت ترکیه از داعش، اقدامی رذیلانه و پست است.» اردوغان گفت ترکیه دو میلیون آواره و پناهجوی سوری و عراقی را در چهار سال گذشته پذیرفته است و طی این مدت بدون هیچ کمک خارجی بیش از شش میلیارد دلار برای آوارگان هزینه کرده است. اردوغان، مدعی شد ترکیه پناه و مامن و چراغ امید مظلومان جهان است و وعده داد اجازه نخواهد داد چهره ترکیه نزد ملت‌های مسلمان و مظلوم دنیا مخدوش شود. رئیس‌جمهور ترکیه که تحت تاثیر حملات روز جمعه داعش به سه کشور کویت، فرانسه و تونس سخن می‌گفت داعش را گروهی جنایتکار دانست و رفتارهای منزجر‌کننده این گروه تروریستی در ماه رمضان را جفایی به اسلام و مسلمانان خواند و گفت این گروه جنایتکار به هیچ‌وجه نمی‌تواند رفتارهای خود را منتسب به اسلام و خونریزی‌های خود در ماه مبارک رمضان را توجیه کند. اردوغان در ماه‌های گذشته بارها درباره انتشار برخی گزارش‌ها در رسانه‌های غربی درباره حمایت ترکیه از داعش موضع‌گیری کرده و این اتهامات را به‌شدت رد کرده است. اردوغان در سخنان خود تاکید کرد در حالی که بسیاری از کشورهای قدرتمند اقتصادی دنیا داعیه حقوق انسان دارند، اما رفتار آنها با دو میلیون پناهجوی سوری و عراقی در ترکیه به هیچ‌وجه قابل دفاع نیست؛ چون آنها در این چهار سال تنها ۳۶۵ میلیون دلار به این پناهجویان کمک کرده‌اند در حالی که دولت آنکارا در سال‌های گذشته بیش از شش میلیارد دلار هزینه آوارگان کرده است. اردوغان وعده داد کشورش بدون در نظر گرفتن قومیت و مذاهب آوارگان جنگی همچنان در صورت پناه آوردن آنها به مرزهای ترکیه، مامن پناهجویان خواهد بود.»

اعتقاد داعش به کفر شیعیان و جوامع دیگر، بستری نگرشی دارد
صفحه «جهان» روزنامه فرهیختگان، در گزارشی به قلم آرش فرح‌زاد، جزئیات تازه ای از عملیات تروریستی در مسجد امام صادق کویت را منتشر ساخته است. در بخش هایی از این گزارش که با عنوان «پرواز عامل ترور از عربستان» به چاپ رسیده است، می خوانیم:
«دو روز پس از وقوع حملات تروریستی در کویت، تونس و فرانسه، اطلاعات بیشتری در مورد عوامل این حملات منتشر شده است. دیروز دولت کویت هویت عامل انتحاری حمله به مسجد امام صادق(ع) شیعیان را فاش کرد. این شخص که «فهد سلیمان عبدالمحسن القباع» نام دارد عربستانی‌الاصل بود. او صبح روز حادثه از طریق هوایی وارد خاک کویت شده بود….

در ادامه این مطلب ، حسین رویوران، کارشناس خاورمیانه به این نکات اشاره کرده است:
– گروهی تکفیری معمولا هر تفکری خارج از خود را کافر می‌دانند. چه سنی باشی، چه شیعه و دیگر ادیان.
– درست است که این جریان‌ها اولویت برای کشتار شیعیان دارند اما سنی‌هایی هم که با داعش همراهی نمی‌کنند در دسته کشتار این جریان قرار می‌گیرند. این اقدامات که جوامع دیگر و شیعیان کافر هستند، بستری نگرشی دارد.
– داعش اهدافی را نیز از انجام حملاتی مشابه آنچه روز جمعه انجام داد، دنبال می‌کند. داعش را باید سازمانی در خدمت امنیت رژیم صهیونیستی دانست. به همین دلیل اینکه بخشی از تیم تکفیری‌ها در اسرائیل درمان می‌شوند نباید نکته عجیبی باشد؛ چراکه تکفیری‌ها به هیچ گونه اولویتی در مبارزه با اسرائیل اعتقاد ندارند و تضادی میان همکاری با اسرائیل و انجام آنچه به‌عنوان اعتقاد خود تعریف کرده‌اند نمی‌بینند. به همین دلیل گروه‌های تکفیری در حال حاضر یکی از بازیگران طرح‌های اسرائیل در منطقه به شمار می‌آیند.
– این حملات بخشی از این پازل مورد نظر رژیم اسرائیل محسوب می‌شود. اسرائیل قدرت بازدارندگی خود را که مبتنی‌بر برتری نظامی بود تا حد زیادی از دست داده است و دکترین امنیتی رژیم صهیونیستی اکنون مبتنی‌بر امنیت داخلی و ناامنی در منطقه است.
– ادامه خشونت‌های داعش در آینده می‌تواند گریبان عربستان و دیگر کشورهای حامی تکفیری‌ها را بگیرد. همان‌طور که اخیرا نیز با وقوع انفجار‌هایی در عربستان زنگ خطر برای این کشور به صدا درآمد.

مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی، بنیان جدیدی را در ایران و دنیای اسلام پایه‌گذاری کرده است
فرهیختگان در گزارش «اوراق اسلامی جهان» که توسط پیوند نیک‌پی تهیه شده است، به فعالیت‌های مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی پرداخته است. در بخش هایی از این گزارش می خوانیم:
«…. ایران امروز شاهد فعالیت مراکز بزرگی است که بزرگ‌ترین رسالت‌شان تهیه و تدوین دایره‌المعارف‌هایی در سطح ملی و جهانی است. یکی از این مراکز «مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی» است که در تلاش است کمی متفاوت‌تر از دیگر بخش‌های فعال در این حوزه کار کند. مرکزی که با روشی علمی در حال تلاش برای پاسخگویی به نیازهای جوامع اسلامی است و بنیان جدیدی را در ایران و دنیای اسلام پایه‌گذاری کرده است. بررسی روند تاسیس و فعالیت‌های مرکز بزرگ دایره‌المعارف اسلامی موضوعی است که فرهیختگان در این گزارش به آن پرداخته است.

…. این مجموعه که از سال ۱۳۶۲ فعالیت پژوهشی خود را آغاز کرده بود، موسسه‌ای علمی پژوهشی است که به‌منظور تدوین و انتشار دانشنامه‌های عمومی و تخصصی و کتاب‌های مرجع در ابعاد مختلف معارف به‌ویژه فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی بنیاد تاسیس شده است….

شورای علمی همه‌فن‌حریف
تشکیلات و نحوه مدیریت این مجموعه متفاوت‌تر از دیگر پژوهشگاه‌ها یا مراکز علمی است. شورای علمی مرکز بزرگ دایره‌المعارف اسلامی با داشتن نزدیک به ۴۶ نفر از مدیران بخش‌ها و مشاوران علمی و ویراستاران ارشد تشکیل شده است که بر همه فعالیت‌های علمی مرکز نظارت مستقیم دارد. این شورا برای تعیین سیاستگذاری‌های علمی، ماهانه تشکیل جلسه می‌دهد و مصوبات آن برای مولفان لازم‌الاجراست.
در این شورا نام‌هایی به چشم می‌خورد که انگار با بودن آنها این مجموعه جان گرفته است. افرادی همچون آذرتاش آذرنوش، آیت‌الله سید محمد موسوی بجنوردی، جواد طباطبایی، سید مصطفی‌ محقق‌‌داماد، غلامرضا اعوانی و… که هر کدام از آنها در حوزه فعالیتی خود صاحب‌نام هستند.
…. مرکز بزرگ دایره‌المعارف بزرگ اسلامی نزدیک به ۱۵ بخش تخصصی در زمینه‌های گزینش عناوین و سرفصل‌های تدوین دایره‌المعارف‌های مختلف دارد و تاکنون بیش از ۷۰۰ هزار جلد کتاب و نشریه ادواری در زمینه‌های تاریخ و فرهنگ اسلامی در کتابخانه این مرکز گردآوری شده و حاصل تلاشش ایجاد بزرگ‌ترین کتابخانه تخصصی کشور بوده است.
در کنار ایجاد این کتابخانه، کتابخانه‌های دیجیتالی هم در دستور کار این مجموعه قرار گرفته است که ده‌ها هزار عنوان به صورت تمام متن از طریق شبکه اینترانت داخلی مرکز در اختیار مولفان قرار دارد که به جز محققان این مرکز، دیگران نیز از آن استفاده می‌کنند.

بخش‌های مختلف فعالیت مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی
بخش گزینش عناوین/بخش پرونده‌های علمی/بخش‌های علمی دایره‌المعارف بزرگ اسلامی(دبا)/ بخش‌های علمی دانشنامه ایران(دانا)/بخش بررسی/بخش ترجمه دایره‌المعارف به زبان عربی(داک)/بخش ترجمه دایره‌المعارف به زبان انگلیسی (اسلامیکا)/بخش دانشنامه فرهنگ مردم ایران/بخش دانشنامه خلیج‌فارس/بخش دانشنامه بزرگ تهران/بخش تدوین فهرست مقاله‌های فارسی/بخش کردشناسی/بخش فناوری اطلاعات »

رمضان به روایت کمپفر و شاردن هم خواندنی است
در آخرین صفحه شماره امروز فرهیختگان، گزارشی با عنوان «ماه رمضان به روایت سفرنامه‌های اروپایی» منتشر شده و به عنوان نمونه، از «سفرنامه کمپفر» نوشته انگلبرت کمپفر و «سفرنامه شاردن» اثر ژان شاردن، حکایت‌هایی از آداب ماه رمضان در شهرهای ایران آمده است. در بخشی از این گزارش آمده است:

غرش توپ‌های صفوی‌ها در ماه رمضان
انگلبرت کمپفر، مستشرق آلمانی در سال ۱۶۸۳ میلادی و در زمان شاه عباس اول (۱۰۳۸-۹۹۶هجری) از جانب دولت سوئد به‌عنوان سفیر به ایران آمد. وی نزدیک به دو سال در ایران اقامت داشت. کمپفر در بخشی از سفرنامه خود درباره مناسبت شب‌های قدر می‌نویسد: «شب‌های قدر، ۱۹، ۲۱ و ۲۳ ماه رمضان است. مردم در این شب‌ها که شب‌های استجابت دعا هستند، در مساجد یا در خانه‌ها به دعا و نیایش می‌پردازند.»
او همچنین در صفحات دیگری درباره اهمیت ماه رمضان آورده است: «از اعیاد دینى، عید [پایان‏] ماه رمضان است که آن را فصل روزه می‌گویند، و ماه نهم سال در تقویم اسلامى است. در این ماه بود که [به تصریح کتاب مقدس مسلمانان‏] قرآن بر حضرت محمد نازل شد. در این ماه که رمضان خوانده می‌شود، مردم همه در روز می‌خوابند و هنگام عصر بلند می‌شوند. هر روز غروب در مرکز شهر توپ می‌اندازند تا هنگام [افطار] را خبر بدهند. مردم به شنیدن صداى توپ از خواب برمی‌خیزند و غذا می‌خورند و سپس به تلاوت قرآن و خواندن نماز مى‌‏پردازند. در نیمه‏‌شب دوباره غذا می‌خورند و شب را به روز می‌‏رسانند، و با دمیدن سپیده صبح دوباره می‌خوابند. زندگى آنها در سراسر این ماه بر این‏ روال است. با سرآمدن فصل روزه‏‌دارى، مردم همه جمع می‌‏شوند و گویا به مدت سه روز ضیافت دارند.»

شادی ایرانیان در یکم شوال
سر ژان شاردن، جهانگرد و فیلسوف بزرگ فرانسوی در ۲۲ سالگی تصمیم گرفت نخستین سفر جهانگردی خود را از آسیا و هند شرقی آغاز کند که بیشترین تمایلش از این سفر، عشق به دیدن ایران بود. شاردن دوبار به ایران سفر کرد که بار اول شش سال و در مرتبه دوم چهار سال در ایران ماند و زبان فارسی را یاد گرفت. «سفرنامه شاردن» از همان ابتدا شهرت و محبوبیت زیادی میان اروپاییان پیدا کرد، چه در میان عامه کتابخوان که مایل به خواندن عجایب سرزمین‌های دوردست و افسانه‌ای مشرق زمین بودند و چه آنها که نسبت به ویژگی‌های اقلیمی و اوضاع اقتصادی و روابط اجتماعی ممالک دیگر کنجکاوی و دقت نظر بیشتری داشتند. در بخشی از این سفرنامه درباره اهمیت ماه رمضان در دربار شاهان صفوی آمده است:
«عصر روزی که برای به جا آوردن مراسم تودیع و خداحافظی نزد صدراعظم رفته بودم، اظهار داشت که روز پیش یکی از حضرت شاه خبر آورده که معظم‌له به جای اینکه سفر قزوین را ادامه دهد، از میان راه بازگشته تا از طریق قم به شهرک تهران برود، و ماه رمضان را که ایام روزه‌داری است، در آنجا به سر برد.»
در قسمت دیگری از سفرنامه شاردن با اشاره به هشتمین روز سفر خود به تاریخ قمری اشاره کرده و در ترسیم رفتار ایرانی‌ها در پایان ماه رمضان نوشته است: «روز هشتم، برابر با ماه شوال، آخرین روز رمضان، ماه دیده شد و مردم به دیدن آن شادمان شدند. زیرا ماه روزه‌داریشان به پایان رسیده بود.»
آنچه از مطالعه سفرنامه شرق‌شناسان درباره ماه رمضان و آداب روزه‌داری دریافت می‌شود رفتارهای مردم در روزگاران گذشته در برخورد با این ماه است که از چشم غربیان دور نمانده است. اگرچه آنها از این ماه اطلاعات زیادی نداشتند و بر طبق دریافت خود به تفسیر برخی احکام آن پرداخته‌اند، با این وجود این ریزبینی آنها که اطلاعاتی درباره شیوه روزه‌داری ایرانیان در سده‌های گذشته به ما می‌دهد در آثار نویسندگان ایرانی چندان قابل مشاهده نیست.

در صفحه «اندیشه»، این عناوین به چشم می‌خورد:
گزارش «تاریک و روشن» گزارش خبرنگار فرهیختگان از نمایشگاه بین‌المللی قرآن/ تنظیم کننده: سجاد صداقت
گزارش «مصلی یا باغ‌موزه» با موضوع: بهترین مکان برای برگزاری نمایشگاه قرآن کجا است

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه نیز پرداخته شده است:
«مفتاح هدایت» منتشر شد
انتشارات آستان قدس رضوی همزمان با ماه مبارک رمضان مجموعه نفیس چهار جلدی قرآن و ادعیه «مفتاح هدایت» را بازطراحی و تجدید چاپ کرده است. این مجموعه چهار جلدی شامل قرآن؛ کلام اعجاز آمیز پروردگار، نهج‌البلاغه؛ گزیده‌ای از خطبه‌ها، نامه‌ها و سخنان کوتاه علی ابن ابیطالب(ع)، صحیفه سجادیه، مجموعه‌ای از ۵۴ دعا و مناجات امام سجاد(ع) و مفاتیح‌الجنان، مجموعه‌ای از دعاها، مناجات، زیارات و اعمال مخصوص ایام سال است .

ترجمه نموداری بدایه‌الحکمه منتشر شد
کتاب نموداری بدایه‌الحکمه علامه محمدحسین طباطبایی با ترجمه حسن کرمی منتشر شد. این کتاب اولین ترجمه نموداری بدایه‌الحکمه است که استدلالات کتاب را با بیان منطقی و نظم مشخصی به تصویر کشیده است.
خواننده این ترجمه کاملا با مقدمات برهان، آشنا و در نتیجه فهم عبارات پیچیده فلسفی و حکمی برای او آسان می‌شود. یکی دیگر از ویژگی‌های این کتاب مشخص کردن مطالب مهم و تفکیک کامل آن در متن ترجمه است. این کتاب توسط انتشارات حقوق اسلامی در ۴۹۶ صفحه و شمارگان هزار و ۵۰۰ عدد به چاپ رسیده است.

عکس روز/اردوگاه آوارپان ایزدی عراقی در شرق ترکیه