“بازنگران علوم انسانی” دوباره فعال شدند

روزنامه شرق در کنار تیتر اصلی «مخالفت با صندوق شیشه‌ای» که به موضع آیت‌الله جنتی در برابر پیشنهاد رئیس جمهوری می‌پردازد، این عناوین را برجسته ساخته است:
«مقام‌ معظم‌ رهبری در نماز عید فطر: چه متن تصویب شود چه نشود، اجر مذاکره‌کنندگان محفوظ است»،
«روز تلفن‌های رئیس‌جمهوری؛ روحانی با سران ۵ کشور گفت‌وگو کرد»،
«سفیر ایران در آلمان خبر داد: مشارکت اقتصادی تحت لیسانس آلمان»،
«توقعم بالا رفته؛ گفتگو فرانک آرتا با مهتاب کرامتی»،
و «یادداشتی از سیدمحمدصادق خرازی درباره مطالبات مقام ‌معظم ‌رهبری»

امر قبیح از سوی همه قبیح است، اما از ما که داد شیعه‌گری می‌زنیم، قبیح‌تر است/ظلم، شیعه، سنی و دوست و دشمن، ندارد
شرق در خبری با عنوان «سیدحسن خمینی: توفیق هسته‌ای دولت به‌ خاطر نظم و تدبیر است»، به سخنان وی در مراسم «شب خاطره با امام» پرداخته و نوشته است:
«در این نشست، حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی به «بیان حق» به‌عنوان یکی از وصیت‌های امیرالمؤمنین(ع) اشاره کرد و گفت: ایشان می‌فرمایند زبان‌تان گوینده حق باشد. لازمه گفتن حق این است که انسان آزاده باشد.
سیدحسن خمینی «دشمنی با ظالم» را دیگر وصیت علی(ع) ذکر کرد و یادآور شد: ظلم از سوی هرکس بد است، همان‌گونه که امام صادق(ع) خطاب به شیعیان می‌فرمایند امر قبیح از سوی همه قبیح است، اما از شما که داد شیعه‌گری می‌زنید قبیح‌تر است. یادگار امام(ره) ادامه داد: ظلم، شیعه، سنی، دوست، دشمن و… ، ندارد و اگر یک قبح عقلی میان بشریت وجود داشته باشد، ظلم است. از‌همین‌رو، وصیت امیرالمؤمنین(ع) به حسنین(ع) این است که در مقابل دشمن ظالم و در کنار و یاور مظلوم باشند؛ یکی از مصادیق این کار هم آن است که انسان با جان، مال یا آبرو در کنار آنان باشد.
یادگار امام(ره) با اشاره به مقوله «نظم» به‌عنوان دیگر توصیه امیرالمؤمنین(ع)، …. سومین وصیت علی(ع) را «آشتی میان مردمان» ذکر کرد و گفت: ایشان به فرزندان‌شان و آیندگان توصیه می‌کنند دعواها را کنار بگذارید، زیرا در یک جایی، دیگر باید مشکلات را تمام کنید؛ ایشان برای تأکید بر سخن خود می‌گویند این توصیه را از پیامبر(ص) شنیدم که «اصلاحِ میان مردم از نماز و روزه دائم افضل است».
او با بیان اینکه دعا کنیم نظم در زندگی شخصی و اجتماعی ما حاصل شود، گفت: این روزها شاهد به‌ثمررسیدن یکی از توفیقات دولت (در زمینه هسته‌ای) هستیم و جامعه به این خاطر مسرور است. این توفیق نتیجه نظم و تدبیر منظمی است که به کار گرفته می‌شود. سیدحسن خمینی در پایان گفت: دعا کنیم خداوند نقار و اختلاف را از دورن جامعه ما از میان بردارد.»

مشکل امروز ما، غربت اسلام است/زنی که شوهرش بدون اجازه از او صیغه می کند، چگونه به اسلام روی بیاورد؟
این روزنامه در اشاره‌ ای کوتاه به سخنان آیت‌الله صانعی در خطبه‌های نماز عید فطر، آورده است:
– مشکلی که امروز با آن مواجه هستیم، غربت اسلام است.
– در گذشته این تفکر وجود داشت و شاید هنوز هم وجود دارد که اگر یک زن بخواهد از خانه بیرون برود، باید از شوهر خود اجازه بگیرد، اما اگر مردی دلش خواست تا ساعت سه بعد از نصفه‌شب بیرون منزل در هر جایی باشد و بعد با یک زن دیگر وارد خانه شده و به همسرش بگوید من این زن را صیغه کرده‌ام، نیازی به اجازه از همسر خود ندارد؛ سؤال این است که با این شرایط، آن زن چگونه به اسلام روی بیاورد؟
– زن و مرد در یک زندگی مشترک هستند و باید برای هر موردی که برای طرف مقابل زحمت ایجاد می‌کند، از یکدیگر اجازه بگیرند.

اسلام قطعا به ناآگاهی زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی نظر نداشته است/نباید برای دسته‌بندی‌های سیاسی، وعده‌هایی فراتر از حدود شرعی داد
شرق در صفحه «نیمه دیگر»، عنوان «حلقه مفقوده عدالت» را برای گفتگوی خبرنگار خود با سهیلا جلودارزاده انتخاب کرده و با اشاره به فقدان اتفاق‌نظر جامعه زنان درباره اولویت‌بندی مطالبات خود، از قول مشاور وزیر صنعت و معدن آورده است:
– بزرگ‌ترین مسئله زنان به‌هیچ‌وجه از بزرگ‌ترین مسئله کل جامعه جدا نیست. درباره چرایی وجود اختلاف‌نظر هم باید بگویم به این خاطر که دو برداشت متفاوت از دین، انقلاب و حقیقت زن و مرد در جامعه ما وجود دارد. برداشت اول که منطبق با فطرت است و حقوق انسانی و قرآنی زن و مرد را برای آنها قائل است. این حقوق شامل عدالت اجتماعی، حق تعیین سرنوشت، حق مشارکت سیاسی، حق کارکردن، حق بهره‌مندی از موهبات الهی به‌طور یکسان در جامعه یا همان ثروت ملی و… است. دیدگاه دیگر نیز به انحصار و بهره‌مندی بیشتر حزبی، فردی یا گروهی فکر می‌کند. تفاوت این دو نگاه هم در مسائل زنان و هم در مسائل مردان در جامعه مشکل‌ساز است؛ یعنی تفکر انحصارگر مسئله‌ساز است و همه این را احساس کرده و می‌دانند.

– به‌طورقطع اسلام به ناآگاهی زنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و … نظر نداشته است. پس باید الگوی بزرگ را در این باره از اسلام و حکومت‌داری پیامبر اسلام بگیریم. ایشان ‌وقتی تصمیم به صلح حدیبیه گرفتند با همه ازجمله زنان بیعت کردند پس نتیجه می‌گیریم که باید نقش زنان را در جامعه اسلامی دید. باید اجازه داد که زنان همان‌طور که حضرت امام(ره) فرمودند در مسائل اساسی خود دخالت کنند. بعد ازانقلاب اسلامی هم شاهد بودیم که اولین جمعیت سیاسی در کشور- جمعیت زنان جمهوری اسلامی – با حضور دختران، نوه‌ها و عروس امام تشکیل شد. حتی زمانی که خانم مصطفوی گفته بودند در کارهای خیریه و فرهنگی وارد شوند، خود امام تأکید کرده بودند که در عرصه سیاسی فعال شوند.
– به نظر من ضروری است که در رقابت‌های سیاسی حقوق مردم پایمال نشود. باید شعارهایی انتخاب کنیم که از پس آن برآییم. برای دسته‌بندی‌های سیاسی وعده‌هایی فراتر از حدود شرعی و … داده نشود. همان‌قدر که تأکید بر خانواده لازم است، توجه به حقوق انسانی افراد هم ضرورت دارد بنابراین باید حقوق سیاسی، اجتماعی و حتی آزادی‌های زنان را موردتوجه قرار داد. زن مسلمان نباید به‌هیچ‌عنوان ضعیف باشد.

عقب نشینی وزارت ارشاد: اکران فیلم رستاخیز تا تأمین نظر برخی از مراجع تقلید به تعویق می‌افتد/احمدرضا درویش: معامله‌ سیاسی دولت در برابر جهل و بی‌اخلاقی، پژواک ندای حسین(ع) را از اکران سینماهای کشور پایین کشید
این روزنامه در ستون «خبرسازان» صفحه «هنر»، گزارشی از توقف اکران فیلم «رستاخیز» منتشر ساخته و از قول کارگردان آن نوشته است: «رستاخیز قربانی یک معامله سیاسی شده است»
در این گزارش می خوانیم: «اکران عمومی «رستاخیز» چند سانس بیشتر دوام نیاورد. عصر همان چهارشنبه‌ای که اکران فیلم آغاز شد، دستور توقف آن نیز صادر شد و سازمان سینمایی کشور اعلام کرد تا تأمین نظر برخی از مراجع بزرگوار تقلید به تعویق می‌افتد.
«روز رستاخیز» به مناسبت عید سعید فطر در جدول اکران عمومی قرار گرفته بود تا از چهارشنبه، ٢۴ تیر به روی پرده سینماها رود اما فقط به چند سانس محدود شد و بعد از حواشی و اعتراض‌هایی که در مقابل برخی از سینماها ازجمله سینما «شکوفه» صورت گرفت با اعلام اطلاعیه‌ای از سوی وزارت ارشاد، نمایش آن به زمان دیگری موکول شد.

بعد از نمایش این فیلم در جشنواره، حواشی نیز آغاز شد و با اعتراض‌هایی مبنی‌بر اکران‌نشدن آن به دلیل نمایش تصویر حضرت‌ابوالفضل(ع) بدون حجاب چهره، روبه‌رو شد. این موضوع حواشی زیادی را برای فیلم به وجود آورد و معطوف به تأیید مراجع شد؛ تأییدی که باز هم نتوانست باعث اکران فیلم شود. تا اینکه در اردیبهشت سال جاری شورای صنفی نمایش از اکران عمومی فیلم هم‌زمان با عید سعید فطر از ٢۴ تیر در سرگروه سینما آزادی خبر داد. سازمان سینمایی عصر چهارشنبه با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «این فیلم که با نیت تقویت تولید فیلم دینی و استفاده از هنر سینما برای جاودانه‌کردن حادثه عاشورا تولید شد، از بدو امر تاکنون در محافل مختلف فرهنگی و دینی در معرض آرا و دیدگاه‌های صاحبان درک و درد دین قرار گرفته و با استقبال کارگردان محترم فیلم از منظر تاریخی و روایی با اصلاحات چندی مواجه شد که اصلاحات اعمال‌شده نیز مورد تأیید بسیاری از صاحب‌نظران قرار گرفت اما نظر به رعایت جایگاه و شأن مراجع عظام تقلید و عالمان شاخص دینی یادآوری می‌کنیم که اکران فیلم رستاخیز تا تأمین نظر برخی از مراجع بزرگوار تقلید به تعویق می‌افتد».
یکی، دوساعت بعد از انتشار این خبر، درویش در واکنش به توقف نمایش فیلمش به ایسنا گفت: «این تعبیر که اکران فیلم به تعویق افتاده است، تعبیر درستی نیست بلکه وزارت ارشاد با تصمیمی که گرفته، اکران این فیلم را متوقف کرده‌ است. مجوز فیلم مبتنی‌بر دو اصل از سوی ارشاد صادر شده است؛ یکی، اصل مطابقت با قوانین و اصل دیگر به لحاظ شرعی و عرفی است که قطعا اگر این فیلم بدون تأیید مراجع تقلید ساخته شده بود، از ارشاد پروانه نمی‌گرفت. تصمیمی که الان وزارت ارشاد گرفته است، درواقع به مصالح آن وزارتخانه برمی‌گردد که یقینا پاسخ‌گو است».
او همچنین یک روز بعد، با انتشار نامه‌ای به ایلنا نسبت به این اقدام انتقاد کرد: «انالله‌واناالیه راجعون. در آستانه‌ عید سعید فطر، به دستور دولت تدبیر و امید! در معامله‌ای کاملا سیاسی، در برابر جهل و بی‌اخلاقی، پژواک ندای حسین(ع)؛ رستاخیز را از اکران سینماهای کشور پایین کشید… ‌به قضاوت تاریخ، پرچم حسین(ع) با ندای مراجع عالیقدر، افراشته خواهد ماند».
توقف این فیلم درحالی صورت گرفته که تعطیلات عید سعید فطر آغاز شد و طی این مدت تنها واکنش وزارت ارشاد از سوی حسین نوش‌آبادی، معاون حقوقی، پارلمانی و امور استان‌‌های این وزارتخانه، بوده که به مهر گفته است: «به‌تصویرکشیدن بزرگان دینی مشکل خاصی ندارد و اتفاق‌نظری در این خصوص بین علما وجود ندارد و با توجه به استعلام و اجازه‌ای که از برخی علما، فقها و مراجع گرفته شده بود، فیلم رستاخیز ساخته شد. دیدگاه شخص مقام معظم رهبری در این خصوص، دیدگاهی روشن و‌قابل استفاده است».
به گزارش ایسنا، تکلیف فیلم جایگزین روز رستاخیز طبق اعلام سخنگوی شورای صنفی نمایش، دوشنبه، ٢٩ تیرماه مشخص می‌شود.

بازنگری در علوم انسانی به فاز تحول در محتوا رسید
محمدحسین نجاتی در گزارشی به «فعال شدن بازنگران علوم انسانی» اشاره کرده و خبر از آغاز مهم‌ترین بخش از تحول در علوم انسانی یعنی تحول در محتوا داده است.
شرق نوشته است: «…. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال ١٣٩۴، برنامه کارشناسی رشته فلسفه آماده ابلاغ به دانشگاه‌هاست، دو گرایش جدید کارشناسی‌ارشد رشته مطالعات زنان به تأیید شورای تحول و وزارت علوم رسیده، ۴۸ عنوان کاملا جدید برای اولین ‌باردر علوم سیاسی طراحی شده و بازنگری در رشته‌های هنر و هنر اسلامی در حال انجام است. روند‌رو به جلویی که به جرئت می‌توان آن‌را متأثر از ورود محمد فرهادی به وزارت علوم و میهمان ویژه او در مراسم تودیع و معارفه‌اش دانست. غلامعلی حدادعادل، رئیس کمیته بازنگری علوم انسانی میهمان ویژه فرهادی در مراسم تودیع و معارفه‌اش بود….»

در بخش دیگری از این گزارش، ذیل عنوان «درگیری بازنگران علوم انسانی در دولت احمدی‌نژاد» می خوانیم:
«…. یکی از علت‌هایی که منجر به تأخیر و بی‌نتیجه‌ماندن بخشی از پروژه‌های بازنگری در علوم انسانی شد، درگیری میان دو قطب اصلی بازنگری در علوم انسانی در سال ١٣٩٢ بود که اختلافات پشت‌پرده آنها را عیان کرد. به‌طوری‌که نیمه دوم سال ١٣٩٢ هم‌زمان با برکناری صدرالدین شریعتی در دانشگاه علامه طباطبایی، او در گفت‌وگو با روزنامه کیهان، اتهاماتی را به برخی استادان دانشگاه علامه طباطبایی وارد کرد. پس از آن حمیدرضا آیت‌اللهی، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس سابق پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، طی نامه‌ای به تحریریه کیهان نوشت: «روزنامه کیهان در گفت‌وگویی که چاپ کرد اتهام‌های متعددی را به تمامی اعضای هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی وارد کرد که امید است خدواند در روز قیامت انتقام این تهمت‌های ناروا و انگ‌هایی که از هتاکان به فرهیختگان برجسته جامعه اسلامی ما وارد شده است، بگیرد» و در ادامه نامه خود اشاره کرد: «از روزنامه کیهان تعجب می‌شود که چگونه آقای شریعتی را استادی فرهیخته می‌داند. ایشان چه نظر جدیدی یا کار علمی بدیعی در علوم انسانی و حتی در علوم اسلامی کرده‌اند؟ خود در جلساتی شاهد بوده‌ام که قریب به اتفاق اعضای هیأت علمی را افرادی غیرقابل اعتماد و دین‌گریز جلوه می‌دادند و حتی علوم انسانی دانشگاهی را جز غرب‌زدگی نمی‌دانسته‌اند و به همین دلیل در این چندساله سعی کرده‌اند که یکی‌یکی رشته‌های علوم انسانی ضروری برای کشور را حذف کنند. درحالی‌که اغلب قهرمانان مبارزه با غرب‌زدگی در دانشگاه علامه طباطبایی هستند».
بعد از آن، این اظهارات آیت اللهی از سوی شریعتی نیز بی‌پاسخ نماند و او طی نامه‌ای به رسانه‌ها گفت: «این نامه در مراجع قضائی در حال پیگیری است. بنده جوابی به آن نمی‌دهم و ان‌شاءالله آقای آیت‌اللهی در صحن دادگاه درخصوص اتهاماتی که زده‌اند، پاسخ دهند». این درگیری در شرایطی بود که هردوی افراد به واسطه پست حقوقی شان مأموریت‌های در بازنگری در علوم انسانی داشتند و اختلافات آنها پس از این درگیری بیشتر عیان شد.

مصادیق سرعت‌گرفتن روند بازنگری در علوم انسانی
بااین‌حال بررسی‌های «شرق» نشان می‌دهد، هم‌اکنون بازنگری بیش از پیش در رشته‌های فلسفه، علوم سیاسی، مطالعات زنان و رشته‌های هنر، بیشتر از سایر رشته‌های دیگر دنبال می‌شود. در همین رابطه رئیس سابق کارگروه علوم سیاسی شورای تحول علوم انسانی در ١٢ تیر ماه اعلام کرد: «از ۹۰ عنوان سرفصل برنامه کارشناسی علوم سیاسی، ۴۸ عنوان کاملا جدید برای اولین ‌بار طراحی شد». علاوه‌براین، رئیس کارگروه مطالعات زنان شورای تحول علوم انسانی در تاریخ ١٩ تیرماه ١٣٩۴ گفت: دو گرایش جدید کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان به تأیید شورای تحول و وزارت علوم رسید. وی درباره آخرین وضعیت بازنگری رشته مطالعات زنان گفت: دو رشته کارشناسی ارشد، گرایش «حقوق زن در اسلام» و «زن و خانواده» بازبینی، اصلاح و به تأیید شورای تحول و وزارت علوم رسید. وی ادامه داد: گرایش دکترای «حقوق زن در اسلام» هم در دست بررسی است.
رئیس کارگروه مطالعات زنان شورای تحول علوم انسانی درباره تألیف کتاب در زمینه مطالعات زنان گفت: ما تقریبا ۱۵ جلد کتاب جدید براساس عناوین درسی جدید و سرفصل‌ها شناسایی و اولویت‌بندی کرده‌ایم که از طریق شورای تحول و انتشارات سمت مسیر مربوط به تحقق‌یابی و عقد قرارداد را دنبال می‌کنیم. از سوی دیگر نیز، دبیر شورای تحول و ارتقای علوم انسانی از در دست تدوین‌بودن برنامه ابتکاری برای کارشناسی ارشد پیوسته در رشته فلسفه خبر داد و در تاریخ ١۴ تیرماه ١٣٩۴ گفت: این برنامه در دو، سه ماه آینده نهایی خواهد شد. این اتفاقات در شرایطی است که پیش از این روند اعلام بررسی‌ها برای بازنگری در دروس کند‌تر پیش می‌رفت.»

حوزه علمیه قم و شورای انقلاب فرهنگی، معین کارگروه جمعیت وزارت بهداشت در اجرای سیاست‌های جمعیتی
در صفحه «جامعه» شماره امروز شرق، جزئیات سیاست‌های جمعیتی وزارت بهداشت اعلام شده و خبر از همکاری سه نهاد در این امر داده است. در این خصوص آمده است:
«مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت مهم‌ترین محورهای برنامه سیاست‌های جمعیتی کارگروه جمعیت وزارت بهداشت در سال‌ِجاری را تشریح کرد….
…. افزایش میزان رضایتمندی زوجین از زندگی زناشویی (توانمندسازی نیروی انسانی و ارتقای بسته خدمت پس از ازدواج) و بهبود استانداردهای تجهیزات، از برنامه‌های باروری سالم و جمعیت کارگروه جمعیت وزارت بهداشت در حوزه ژنتیک است که با همکاری شورای انقلاب فرهنگی و حوزه علمیه قم اجرائی می‌شود….»

انتقام در چاتانوگا/عکس: واشنگتن پست
اگر آن تفنگ دار آمریکایی مفهوم متن پیامکی را که برایش ارسال شده بود، جدی گرفته بود، شاید الان همه آن چهار سرباز زنده بودند. اما او متوجه حدیثی که محمد یوسف عبدالعزیر برایش فرستاده بود، نشد و دست آخر ماجرا با کشتار چهار سرباز تفنگدار دریایی آمریکا در چاتانوگای ایالت تنسی پایان یافت. محمد هم در درگیری با پلیس ایالتی کشته شده است. می گویند محمد در آن
پیامک با اشاره به روایتی مذهبی، سربازان را به جنگ دعوت کرده است. بازماندگان چهار تفنگدار دریایی در محل حادثه حاضر شده اند.

دیگر عناوین منتشر شده در روزنامه امروز، از این قرار است:
لغو کنسرت رضا یزدانی در آبادان
گزارش «نبرد کودکان مشهدی با داعش»
داعش روی ریل ریاض؛ وزارت کشور عربستان از بازداشت بیش از ۴٣٠ مظنون تروریستی خبر داد
کامرون: در کنار آمریکا متعهد به نابودی داعش هستیم
در پی انفجار در نزدیکی بغداد عید شیعیان عراقی عزا شد
درگیری در جنوب یمن ادامه دارد؛ دولت در تبعید: عدن را از حوثی‌ها پس گرفتیم