یک مترجم: عمارت فلسفه غرب در حال نابودی است

یک مترجم: کل عمارت فلسفه غرب در حال نابودی است
روزنامه اعتماد در صفحه 7 گفتگوی محسن آزموده با جهانشاه میرزا بیگی، مترجم کتاب «فلسفه جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشه غرب» اثر مشترک «جورج لیکاف» «مارک جانسون» را زیر عنوان «کل عمارت فلسفه غرب در حال نابودی است» به چاپ رسانده است.
 
وی با اشاره به آغاز شکاف میان ذهن و جسم یا ذهن و عین در تاریخ فلسفه با دکارت می گوید: «مکتب‌های روان‌شناسی رفتار‌گرا، زبان‌شناسی ساختارگرا و فلسفه عین‌گرا همه تلاش خود را بر این گذاشتند که برای توجیه دستاوردهای خود از روش علمی (فیزیکی) استفاده کنند…. و به نظر او تنها چیز مطمئن و تغییر‌ناپذیر اندیشه بود.»
 
این مترجم معتقد است کتاب «فلسفه جسمانی» با تکیه بر دستاوردهای علوم شناختی می‌کوشد واقعیت نقش جسم در شناخت انسان را برای خواننده روشن سازد…. در حالی که اگر در علوم طبیعی هم مکانیک نیوتنی می‌توانست پاسخ‌های دانشمندان عصر خود را بدهد، هیچ نیازی به نسبیت اینشتین وجود نداشت.
 

میرزا بیگی درباره روش کتاب در چالش با اندیشه و فلسفه غرب گفته است: «در اینجا فرضیات یا ایده‌های اساسی و پایه فلسفه غرب تک به تک وارسی شده و با نمایش نادرستی آنها، نتیجه می‌گیرد که کل عمارت اندیشه کلاسیک یا فلسفه تحلیلی در معرض نابودی است.»
 
 
 
کتابخانه اعتماد
اعتماد در صفحه 7 به معرفی سه کتاب «برساخت‌گرایی اجتماعی»، «ساختار و هرمنوتیک» و «تنبیه ‌النائمین» پرداخته است. این گزارش در معرفی کتاب «برساخت‌گرایی اجتماعی» به بررسی آن در فصل‌های نه گانه کتاب اشاره کرده و به موضوعاتی از قبیل «اهمیت زبان در برساخت‌گرایی اجتماعی»، «گفتمان و سوبژکتیویته» و «اهمیت بحث گفت‌وگو و مکالمه در علوم اجتماعی» پرداخته است.
 

ساختار و تاویل متن
این روزنامه در معرفی کتاب «ساختار و هرمنوتیک» اثر بابک احمدی به پیشینه تالیف چند کتاب از وی همچون «مدرنیته و اندیشه انتقادی»، «تردید»، «حقیقت و زیبایی» و «چهار گزارش از تذکره‌الاولیای عطار» اشاره کرده و کتاب «ساختار و هرمنوتیک» را حاصل درسگفتارهایی در دانشگاه پلی‌تکنیک (امیرکبیر) توصیف کرده که احمدی خود در مقدمه‌ای بر آن نوشته است: «موضوع درس گفتارها دو آیین فکری مهم بودند که در نیمه دوم سده بیستم در قلمرو سخن‌های فلسفی و علوم انسانی پدید آمدند، رشد کردند و سرچشمه تاثیرهای فراوان شدند. آیین نخست ساختارگرایی است…. و آیین دوم هرمنوتیک است که به قول جانی واتیم سخن مشترک امروزی است در رشته‌های گوناگون فلسفه و علوم انسانی….»

در ادامه این گزارش آمده است: «کتاب «ساختار و هرمنوتیک» بعد از فاصله‌ای نسبتا طولانی با چاپ پنجم دوباره چاپ شده است. در این فاصله البته آثار متعددی از متفکرانی که نام‌شان ذکر شد، ترجمه و منتشر شد یا نوشته‌های متعددی در توضیح اندیشه ایشان ارایه شد. اما کتاب احمدی همچنان می‌تواند برای خوانندگان مبتدی مورد استفاده قرار گیرد و ایشان را با اصطلاحات مهم و خطوط اصلی فکری این دو نحله فکری آشنا سازد.»
 
تاریخ مکتوم
اعتماد در معرفی کتاب «تنبیه ‌النائمین» که به فرقه ضاله بهاییت پرداخته، نوشته است: «آنچه در این کتاب آمده، شمایی از رویکردهایی است که طرفداران دو فرقه بابیت و بهاییت برای نشان دادن نادرستی باورهای یکدیگر درباره چگونگی ادامه تعالیم میرزا علی محمد باب به دست می‌دادند و همان‌گونه که در بخش‌های این کتاب نشان داده شده، بهاییان بر آن بودند که زمان عمل به تعالیم باب گذشته و اکنون به آموزه‌های بهایی باید نظر داشت.»

این گزارش، حسن کتاب را در این دانسته که به درستی نشانگر کوشش‌های عبث طرفداران این دو فرقه برای اثبات باطل خویش به یکدیگر است.
 
 
 
گام اول فلسفه‌آموزی، غلبه بر «ترس از فلسفه» است
این روزنامه در صفحه 16 و در ستون هفتگی محسن آزموده با عنوان «فلسفه در خیابان» یادداشت «الفبای فلسفه» را به چاپ رسانده و گام اول فلسفه‌آموزی و فلسفه‌ورزی را فایق آمدن بر ترس ناشی از پرطمطراقی نام فلسفه دانسته است.
 

او در این نوشتار به معرفی کتاب‌هایی پرداخته که می‌توانند به کار خودآموزی فلسفه آیند. کتاب‌هایی چون «کلیات فلسفه» ریچارد پاپکین با ترجمه جلال‌الدین مجتبوی؛ «فلسفه عمومی» پل فولکویه با ترجمه یحیی مهدوی؛ «لذات فلسفه» ویل دورانت با ترجمه عباس زریاب‌خویی؛ «تاریخ فلسفه» برتراند راسل با ترجمه نجف دریابندری و «دنیای سوفی» یوستین گردر با ترجمه‌ حسن کامشاد و کورش صفوی.
 
نگارنده حسن کتاب‌های جدید را به روز بودن نثر و استفاده کمتر از اصطلاحات قدیمی و مهجور دانسته و یکی از آنها را «سرگذشت فلسفه» برایان مگی معرفی نموده است.
 
 
 
وقتی دوستی‌ها فانتزی و خسته‌کننده می‌شوند
روزنامه اعتماد در صفحه 16 یادداشت «محبت به حیوانات؛ ضرورتی اخلاقی یا فانتزی‌ای گذرا» به قلم علی ورامینی را منتشر ساخته و با نکوهش بی‌اخلاقی برخی حیوان‌دوستان با انسان‌ها نوشته است: «در فلسفه اخلاق بحثی است که انسان به هر میزان قوه تخیل قوی‌تر داشته باشد، بیشتر می‌تواند زیست اخلاقی داشته باشد. چرا که انسان با تخیل کردن و خود را در جایگاه دیگری قرار دادن است که می‌تواند به فهمی از وضعیت دیگری برسد…. اگر انسانی نسبت به انسان‌های دیگری که به لحاظ بیولوژیک، ساختار ذهنی، جهان‌زیست و… بیشترین اشتراک را دارد و بیش از سایر موجودات با او می‌تواند همدل شود بی تفاوت و درد و رنج بردن دیگران برای او بی‌اهمیت باشد، چگونه می‌تواند قوه تخیل خود را نسبت به دیگر موجودات آنقدر قوی کند و با آنها همدل شود که دلسوز و همدل با آنها شود.»
 

او اقدامات این دسته از حیوان‌دوستان را برآمده از فضیلت دلسوزی و همدردی ندانسته و معتقد است «ضرورتی اخلاقی این نوع افراد را به کمک کردن به حیوانات وانداشته است. چرا که نمی‌توان در مقام انسان نسبت به دیگر انسان‌ها دایما بی‌اخلاقی کرد و متنفر بود، اما همدل با دیگر موجودات زنده بود. این نوع علاقه بدون پشتوانه فهمی اخلاقی تنها یک فانتزی است. فانتزی‌ای که دیر یا زود به مانند دیگر فانتزی‌ها خسته‌کننده و تکراری می‌شود.»