چرا شاخه نظامی حزب الله در فهرست سیاه اتحادیه اروپا قرار گرفت؟

به این ترتیب آنچه اتحادیه اروپا شاخه سیاسی حزب الله می‌خواند، از جای گرفتن در فهرست تروریستی اروپا مصون ماند. این تصمیم اتحادیه اروپا، درک سازمانی حزب‌الله از خود را طبق آنچه نفر دوم فرماندهی حزب‌الله در سخنرانی خود در اکتبر گذشته توصیف کرد، با چالش روبرو ساخته است.

نعیم قاسم در بیروت گفته بود: "ما شاخه نظامی نداریم. حزب‌الله فقط یک شاخه سیاسی دارد. این طور نیست که ما در یک دست حزب الله را داشته باشیم و در دست دیگر، یک شاخه مقاومت را. تمام عناصر حزب الله، از فرماندهان گرفته تا اعضای عادی و تمام امکانات متعدد سازمانی، در خدمت مقاومت هستند و اولویت ما هیچ چیز به جز مقاومت نیست."

اگر هم چنین باشد که نعیم قاسم می گوید، به هر حال اتحادیه اروپا تفکیک شاخه نظامی از شاخه سیاسی حزب الله را مفید دیده است. از زمانی که عوامل حزب الله با حادثه بمب‌گذاری یک اتوبوس حامل گردشگران اسراییلی در بلغارستان (از اعضای اتحادیه اروپا) در جولای 2002 مرتبط دانسته شدند، اتحادیه اروپا تحت فشار بوده است تا به آمریکا ملحق شود و حزب الله را سازمانی تروریستی اعلام کند. فشارها زمانی افزایش یافت که قبرس، از دیگر اعضای اتحادیه اروپا، محاکمه‌ای را علیه یک مرد لبنانی- سوئدی برگزار کرد. این مرد که گفته می‌شد برای حزب الله کار می‌کرده است، در دادگاه اقرار کرد مأموریتش شناسایی گردشگران اسراییلی در قبرس برای حملات احتمالی بوده است.

طبق قوانین اتحادیه اروپا، تمام 28 عضو این اتحادیه باید برای گنجاندن حزب الله در فهرست سازمان‌های تروریستی به اجماع نظر می‌رسیدند و مشخص بود که چنین اتفاق نظری هرگز ممکن نخواهد شد. بنابراین توافقی بینابینی و مصلحتی شکل گرفت مبنی بر این که شاخه نظامی حزب الله از شاخه سیاسی آن تفکیک و در فهرست سازمان‌های تروریستی جای گیرد. این توافق، چیزی است که اگر نه با شرایط فیزیکی حزب الله، اما با واقعیت سیاسی این سازمان تطابق دارد.

"بندتا برتی"، از کارشناسان مسایل حزب الله در موسسه مطالعات امنیت ملی در تل آویو می‌گوید: "به عقیده من، این حرکت اتحادیه اروپا کاملا سیاسی است." حزب الله که در اوایل دهه 80 میلادی با هدف مبارزه با نیروهای اسراییلی‌ای شکل گرفت که به لبنان حمله کرده بودند، آشکارا یک سازمان نظامی است. این سازمان تاکنون حملات مسلحانه به صورت سازمانی و منظم انجام داده و تعداد زیادی نیروی یونیفورم‌پوش جذب کرده است. تعدادی از نیروهای رزمی حزب الله متناوبا به سوریه اعزام می‌شوند تا در جنگ شورشیان سوریه و دولت این کشور، از رژیم بشار اسد حمایت کنند. حزب الله در عین حال یک حزب سیاسی هم هست؛ حزبی با جایگاه برجسته و مهم در ائتلافی که امروز دولت لبنان را اداره می‌کند."

به گفته بندتا برتی، تلقی کردن کل پیکره سازمان حزب الله به عنوان یک گروه تروریستی، کار را برای اتحادیه اروپا و مذاکره و توافق با پارلمان لبنان بسیار دشوار می‌کرد.

برتی می گوید: "در آن صورت، هر گونه همکاری دو جانبه سیاسی بین اتحادیه اروپا و پارلمان لبنان، شکل ریسک و خطر به خود می‌گرفت، چرا که چالش بزرگتری را ایجاد می‌کرد: دولت ائتلافی لبنان از تروریست‌ها شکل گرفته است. به نظر من، افرادی که تصمیم اخیر اتحادیه اروپا را شکل دادند، سادگی و خام‌دستی نکردند."

یکی دیگر از نگرانی‌های اتحادیه اروپا، مسأله امنیت نیروهای اروپایی حاضر در لبنان به عنوان نیروهای صلح‌بان سازمان ملل متحد بوده است. این نیروها وظیفه حفظ منطقه پیشگیری و تأمین بین لبنان و اسراییل را بر عهده دارند. اتحادیه اروپا بیم این را داشته است که در صورت اعلام حزب الله به عنوان یک گروه تروریستی، سربازهای کلاه آبی‌اش در لبنان را در برابر خشم و اقدامات تلافی جویانه حزب الله آسیب پذیر خواهد کرد.

جاناتان اسپایر، از پژوهشگران موسسه تحقیقاتی امور بین الملل می گوید: "شماری از اعضای اتحادیه اروپا حتی با این نگرانی روبرو  بودند که اقدامات تلافی جویانه حزب الله احتمالا به حملاتی در داخل خاک این کشورها منجر شود." اسپایر می افزاید: "در این رویکرد، می توان نوعی پارادوکس یا تناقض را مشاهده کرد. آنها به این خاطر که می ترسند حزب الله علیه شان حمله تروریستی انجام دهد، از تروریستی نامیدن این سازمان هراس دارند."

به این ترتیب، سازمان حزب الله فعلا آزاد است تا هر آنچه را که تا به حال می توانسته در اروپا انجام دهد، ادامه دهد که البته بخش بزرگ آن، جمع آوری پول و منابع مالی بوده است. کسب منابع مالی در سطح قاره اروپا، به ویژه در آلمان، آن قدر برای حزب الله حیاتی و پر اهمیت است که حسن نصر الله، روحانی کاریزماتیکی که در راس این سازمان قرار دارد، هشدار داده است: "معرفی کردن حزب الله به عنوان یک گروه تروریستی، می تواند تمام منابع مالی این سازمان را خشک کند و حمایت‌های اخلاقی، سیاسی و مادی از حزب الله را از رمق بیاندازد."

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانس پرس، تصمیم اتحادیه اروپا به حزب الله اجازه می دهد تا نقل و انتقالات مالی قانونی خود را ادامه دهد، مگر این که ثابت شود این منابع مالی، برای فعالیت های تروریستی و نقض قوانین بین المللی استفاده می شود. در این صورت، تمام دارایی های حزب الله در اروپا مسدود و برای اعضای این سازمان نیز ویزای ورود به اروپا صادر نخواهد شد.

اسپایر می گوید: "اگرچه تصمیم اخیر اتحادیه اروپا برای حزب الله بسیار ناخوشایند است، اما هنوز روزنه های زیادی برای آنها باز مانده است."

اما همین روزنه ها هم ممکن است روزی در اثر رویدادها و اتفاقات آتی، بسته شوند. برتی خاطر نشان می کند: "در اساس، تفکیک شاخه نظامی از شاخه سیاسی، برای حماس نیز اتفاق افتاده است. در زمان اوج گیری انتفاضه دوم، اتحادیه اروپا تصمیم گرفت تفکیک شاخه نظامی از شاخه سیاسی حماس را از درجه اعتبار ساقط کند و برای کل تشکیلات حماس حکم صادر کند. اتفاقات آتی ممکن است باعث شود نگاه اتحادیه اروپا درباره حزب الله نیز بازنگری شود."

نویسنده: کارل ویک، روزنامه تایم
ترجمه: فرهاد فرجاد، شفقنا
 
این هفته وزرای خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا، نه خود حزب الله لبنان، که فقط شاخه نظامی این تشکل سیاسی را در فهرست سازمان های تروریستی جای دادند.