زمان تماشای هلال ماه نو، بنابر محاسبات نجومی

سید محسن قاضی میرسعید، رصدگر مجرب ماه و رکورددار جهانی رویت هلال ماه‌های جوان که در خصوص وضعیت رویت پذیری هلال ماه شوال در غروب روز چهارشنبه 29 ماه مبارک رمضان با خبرنگار «علمی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: به احتمال کم، شاید قبل از غروب خورشید یعنی حدود ساعت 5 تا 7 بعداز ظهر روز چهارشنبه، زمانی که هلال ماه از خورشید فاصله دارد با ابزارهای قوی مانند تلسکوپ های 10 اینچ به بالا در ارتفاعات کوهستانی جایی که غبار و بخار آب کمتر وجود دارد هلال ماه توسط رصدگران بسیار با تجربه و تیزبین مشاهده شود.

عضو کمیته علمی ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری تصریح کرد: طبق تجاربی که داشته ایم، چنین هلالی قبلا با همین جدایی زاویه‌یی و بخش درخشان رویت شده اما زمانی که هلال در سمت الراس قرار داشته و میزان ضخیم بودن لایه جو در کمترین مقدار خود بوده ولی در ساعت 5 بعد از ظهر روز چهارشنبه که جدایی زاویه‌یی ماه از خورشید به حد نصاب رویت می‌رسد، لایه‌های جو بسیار ضخیم تر بوده و احتمال رویت کمتر می‌شود اما با تمام این اوصاف رصدگران با تجربه برای رصد چنین هلال مهمی قطعا اقدام خواهند کرد و ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری نیز به مانند هر ماه حمایت و کمک‌های لازم را جهت رصد این هلال انجام داده و انشالله نتیجه را اعلام خواهند کرد.

وی خاطرنشان کرد: 24 ساعت بعد یعنی در غروب روز 30 رمضان هلال ماه در شمال کشور به سختی و در مناطق جنوبی کشور راحت‌تر با چشم غیر مسلح رویت خواهد شد. میزان ارتفاع هلال ماه تا افق در لحظه غروب خورشید در مناطق شمالی کشور مثل ماکو 4 درجه و نیم و در مناطق جنوبی کمی بیش از 8 درجه و نیم خواهد بود.

قاضی میرسعید با اشاره به این که لحظه مقارنه ماه و خورشید در تاریخ چهارشنبه 16 مرداد 1392 خورشیدی برابر با 29 رمضان المبارک 1434 هجری شمسی مطابق با هفتم اگوست 2013 میلادی در ساعت 2 و 21 دقیقه و 9 ثانیه بامداد به وقت ایران است درباره وضعیت رویت پذیری هلال ماه شوال در این روز در مناطق مختلف جهان گفت: در قاره امریکا، هلال ماه شوال در غروب روز 29 رمضان درمرکز و شمال کشور ایالات متحده امریکا و همچنین کشور کانادا غیر قابل رویت و در جنوب کشور ایالات متحده امریکا با ابزار اپتیکی و در مرکزقاره در نواحی شمالی با ابزار و در نواحی جنوبی به سختی با چشم غیر مسلح قابل رویت خواهد بود. هلال ماه شوال در امریکای جنوبی در تمام نواحی آن در غروب روز چهارشنبه با چشم غیر مسلح رویت خواهد شد.

وی افزود: هلال ماه شوال در غروب روز چهارشنبه 29 رمضان در تمام پهنه اروپا حتی با قویترین ابزار نیز رویت نخواهد شد. این هلال به دلیل عرض دایره البروجی منفی در نیم کره جنوبی راحت تر از نیم کره شمالی رویت می‌شود، به همین دلیل در مناطق نیم کره شمالی به خصوص در عرض های جغرافیای بالا مثل قاره اروپا در غروب روز 29 رمضان زودتر از خورشید غروب خواهد کرد و بدیهی است غیر قابل رویت خواهد بود. در غروب روز چهارشنبه هلال ماه شوال در جنوب و جنوب غربی قاره افریقا و همچنین در کشور ماداگاسکار با چشم غیر مسلح رویت خواهد شد. این هلال در مرکزقاره به سمت غرب این قاره فقط با ابزار قوی رویت شده و در شرق و شمال افریقا از جمله در کشورهای مصر، تونس، الجزایر، مراکش و صحرای باختری غیر قابل رویت می باشد.

قاضی میرسعید تصریح کرد: در قاره آسیا در غروب روز 29 رمضان هلال ماه شوال در اکثر مناطق این قاره زودتر از خورشید غروب کرده و در قسمت‌های دیگر با ارتفاعی کم که این ارتفاع جوابگوی نیازمان برای رصد هلال ماه نخواهد بود به عنوان مثال این هلال در کشور عربستان سعودی در مکه مکرمه در غروب چهارشنبه فقط یک درجه و 40 دقیقه قوسی ار افق ارتفاع دارد. همچنین در مدینه منوره، هلال ماه با یک درجه ارتفاع از خورشید غروب خواهد کرد که این میزان ارتفاع به هیچ وجهی برای رویت این هلال حتی با ابزار قوی پس از غروب خورشید کافی نیست؛ مع الوصف به احتمال زیاد، پنجشنبه در کشور عربستان عید اعلام خواهد شد.

رکورددار جهانی رویت هلال در گفت‌و‌گو با ایسنا خاطرنشان کرد: طبق محاسبات دقیق نجومی در شرقی ترین کشورهای اسلامی مانند کشورهای مالزی و اندونزی هلال ماه بعد از غروب خورشید ضمن داشتنن ارتفاعی حدود چهار درجه از افق در لحظه غروب خورشید دارای بخش روشنایی بسیار کمی خواهد بود که این دو اصل مهم مانع از رویت هلال ماه خواهد شد. در جنوب غربی کشور یمن در منطقه ظهران نیز ارتفاع هلال ماه شوال برای رصد در لحظه غروب خورشید حدود 2 درجه و نیم خواهد بود که این ارتفاع هلال از افق نشان دهنده عدم رویت هلال در منطقه است و در غربی ترین کشور اسلامی (مراکش و صحرای باختری) نیز همانطور که گفته شد رویت هلال با ابزار نیز قابل رویت نیست زیرا هلال ماه و خورشید تقریبا همزمان غروب خواهند کرد. مجموع این توضیحات، نشان دهنده عدم رویت هلال ماه در غروب روز 29 رمضان در قاره اسیا است.

وی افزود: در قاره اقیانوسیه، هلال ماه رمضان تحت هیچ شرایطی حتی با قوی ترین ابزار در غروب روز چهار شنبه رویت نخواهد شد.

قاضی میرسعید در ادامه درباره وضعیت رویت پذیری هلال ماه شوال در روز پنج شنبه 17 مردادماه جاری گفت: در تمام قاره آمریکا به جز شمال آمریکا هلال ماه با چشم غیر مسلح رویت خواهد شد و در قاره اروپا نیز وضعیت به همین منوال است؛ به عنوان مثال در شهر لندن در غروب روز پنجشنبه هلال ماه فقط با ابزار قابل رویت خواهد بود، لذا باید دقت داشت در شمال اروپا و آسیا نیز در غروب روز پنجشنبه نمی توان هلال ماه را با چشم غیر مسلح رویت کرد. در نیم کره شمالی کره زمین به علت داشتن عرض دایره البروجی منفی ماه هلال به سختی و در نیم کره جنوبی بر عکس نیم کره شمالی هلال ماه راحتر رویت خواهد شد. برای همین است که هلال ماه در امریکای جنوبی و جنوب افریقا با چشم غیر مسلح رویت می‌شود. این عامل فیزیکی ماه هر شش ماه تغییر کرده و در حال حاضر برای ماه مبارک رمضان و ماه شوال وضعیت برای نیم کره شمالی مطلوب نیست و هلال به سختی رویت می‌شود.

براساس محاسبات نجومی یک رصدگر مجرب هلال ماه‌های جوان، هلال ماه «شوال» در شامگاه چهارشنبه 29 رمضان المبارک در پهنه ایران، دقایقی کوتاه قبل از غروب خورشید غروب خواهد کرد؛ لذا رویت هلال شوال در غروب روز چهارشنبه منتفی است و اعلام رویت آن در «لحظه غروب خورشید» با هیچ معیار علمی و تجربی همخوانی نخواهد داشت.