رفتارسازی اجتماعی، رویکرد فرهنگی یاامنیتی ؟ (حادثه ۲۲ بهمن قم، از منظری دیگر)

1-   آیا نمی­‌شد به جای نگاه امنیتی به حادثه 22 بهمن نگاه فرهنگی حاکم شود؟! در نگاه امنیتی، ما به دنبال شناسایی اشخاص و محاکمه آنها هستیم ولی در نگاه فرهنگی به دنبال شناسایی علل شکل­‌گیری این فرهنگ غلط هستیم.  رویکرد امنیتی حل مسئله را از مسیر برخورد فیزیکی و… پیگیری می­‌کند در حالی‌که رویکرد فرهنگی راه­‌حل مسئله را اصلاح ذهن و اندیشه و رفتار می­‌داند.

2-   آیا امکان دارد در این گونه حوادث کمیسیون فرهنگی مجلس مسئول بررسی حادثه و تهیه گزارش شود؟ چرا ما علاقه داریم هر گونه حادثه غلط و اشتباه-اعم از اعتراض و ..- را با نگاه امنیتی به کمیسیون متبوع واگذار کنیم و مسیر حل آن را از مسیر امنیتی و ارجاع به قوه قضائیه پیگیری نماییم؟

3-   آیا نمی­‌شد از فرهنگِ گفتگو برای حل مسئله و جلوگیری از وقوع آن کمک گرفت؟! اگر بزرگان جناح­‌های فکری و ..- اعم از مسولین و متنفذین در مردم و..- اختلاف نظرهای خود را در جلسات گفتگو و مباحثه و مناظره با یکدیگر مطرح کنند و این روش را طریقی برای روشن شدن حقایق و پاسخ به سوالات و دغدغه­‌های خود بدانند آیا دیگر این‌گونه اتفاقات رخ خواهد داد؟! آیا کف خیابان محل بررسی و حل اختلاف نظرهای سیاسی و فکری  است یا کرسی­‌های آزاداندیشی و میزهای مناظره؟! اگر کرسی­‌های آزاداندیشی صورت می­‌گرفت آیا این گونه اتفاقات رخ می­داد؟ آیا مسئولینِ تحققِ شعار کرسی­‌های آزاداندیشی در این حادثه مقصر نبوده­‌اند؟!

4-   اگر به میزان 2000 هزار ساعت نفر وقتی که برای تهیه این گزارش و شناسایی عاملان حادثه صرف شده است،(به همین میزان ساعت) تلاش می­شد تا جلسه­‌ای برگزار شود و مخالفان و موافقان در کنار هم با یکدیگر بحث طلبگی کنند چه اتفاقی در جامعه می­‌افتاد؟! کدامیک بیشتر به حل مسئله – به معنای جلوگیری از تکرار این حوادث- کمک می­‌کرد؟!

5-   نکته آخر اینکه این نوشته به دنبال نفی نگاه امنیتی نیست بلکه معتقد است نگاه امنیتیِ تنها، نخواهد توانست به معنای واقعی اینگونه مسائل را حل کند. راهکارهای امنیتی، راهکارهای مکمل هستند نه اصلی. راهکار زیربنایی و اصلی باید برآمده از فرهنگ باشد.

 
صحبت­‌ها و نظرات پیرامون حادثه 22 بهمن و گزارش کمیسیون امنیت ملی مجلس همچنان ادامه دارد. این گونه اقدامات توسط هرکس و هر شخصی که صورت بگیرد ناپسند و زشت است و در شان نظام جمهوری اسلامی ایران نیست. در اینجا قصد بررسی گزارش حادثه را نداریم بلکه می­‌خواهیم از دریچه دیگری به آن نگاه کنیم. به نظر می‌­رسد اگر هدف مسئولین نظام جلوگیری از وقوع این‌گونه اقدامات می­‌باشد باید کمی متفاوت­‌تر به این حادثه نگاه کرد. تامل در سوالات زیر شاید بتواند ما را در این مسیر کمک کند.

مهدی مولایی آرانی