سید یحیی یثربی: آثار شریعتی کمتر جنبه تحقیقی دارد

همزمان با چهل‌وسومین سالروز درگذشت دکتر علی شریعتی با دکتر سید یحیی یثربی از اهمیت و لزوم توجه به دیدگاه‌های شریعتی، سرچشمه‌های اندیشه او و مختصات نظرگاه‌های وی گفت‌وگو کردیم.
سید یحیی یثربی در گفتگویی درباره اهمیت بازخوانی تفکر اندیشمندانی چون دکتر علی شریعتی برای جامعه امروز، اظهار داشت: قطعاً شریعتی شخصیت تأثیرگذاری در دورانی که فعالیت‌های اپوزیسیون علیه رژیم پهلوی زیاد شده بود، داشت و توانست با همسوکردن جوانان با تفکرات خود بسیار مؤثر واقع شود.
وی افزود: شریعتی یک استاد بزرگ برای شاگردان و همراهان خود بود به‌طوری‌که جسورانه وارد میدان شد و سخنرانی‌های شفاهی و حرف‌های مستدل و علمی بسیاری زد تا طیف فرهیخته و دانشجوی آن زمان به‌عنوان مخاطبان فراوان دور او جمع شدند.
نویسنده کتاب «فلسفه عرفان» ادامه داد: اینکه جوانان مخاطب یک فرد یا بهتر بگویم یک تفکر باشند این یعنی داشتن یک پشتوانه قوی و دکتر شریعتی از این پشتوانه برخوردار بود و منجر به این شد که مورد بغض دولت و شاه پهلوی قرار گیرد.
یثربی با ابراز تأسف از اینکه عمر شریعتی به انقلاب نرسید تا بیشتر از تفکرات او استفاده شود، گفت: در دوران زندگی شریعتی برخی جوانان ایرانی به تفکرات الحادی سوق داشتند و شریعتی آنها را از کمونیست و الحاد بازداشت و به‌طرف اسلام آورد که دراین‌باره حتی روحانیت نیز بر اهمیت و تأثیر دکتر شریعتی هیچ تردیدی ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تأکید بر اینکه برخی جوانان جامعه نیز دغدغه حقیقت فهم تاریخ و جهان کنونی رادارند و دنبال منابع فکری و چهره‌های حقیقی دنیا و ادیان هستند، اظهار داشت: شریعتی دراین‌بین نیز نوعی گستردگی در تفکر و تئوری متفکرانه دارد که در کمتر اندیشمندی دیده می‌شود.
نویسنده کتاب «خودکامگی و فرهنگ»، بابیان اینکه آنچه درباره شریعتی الآن مهم است این است که او چه آموزه‌هایی داشته و این تفکرات الآن چقدر می‌تواند مؤثر باشد، افزود: آثار شریعتی کمتر جنبه تحقیقی دارد و به‌نوعی بسیاری از آثار او از سخنرانی‌های وی استخراج‌شده است.
وی ادامه داد: البته این به معنای بی‌ارزش بودن آثار دکتر شریعتی قطعاً نیست اما آثار تحقیقی حتماً جایگاه علمی دیگری دارند چون با استناد به بسیاری از آثار متأخر خود نگارش می‌شوند.
یثربی گفت: به‌عنوان نمونه کتاب «تشیع علوی و تشیع صفوی» دکتر شریعتی را فکر می‌کنم نزدیک به سه بار مطالعه کرده‌ام. این کتاب درعین‌حال که می‌توانست یک اثر علمی بکر باشد بیشتر دوقطبی بودن در جامعه را تقبیح می‌کند و به‌نوعی تماماً می‌گوید تشیع علوی می‌جنگد و تشیع صفوی سازش می‌کند.
نویسنده کتاب «زبانه شمس و زبان مولوی» افزود: جدای از تمامی تأثیرات مثبتی که شریعتی در سخنرانی‌های خود داشت اما او نتوانست به توسعه ذهن توده‌های مردم کمک کند.
یثربی با تأکید بر اینکه علوم انسانی در ایران حتماً مدیون متفکرانی چون دکتر شریعتی است، خاطرنشان کرد: عمر کوتاه ۴۳ ساله او مجال نداد وگرنه هیچ‌کدام از اشکالاتی که به آثار شریعتی گرفته می‌شود الآن با توجه به پختگی تفکرات وجود نداشت و از او به‌عنوان یک متفکر بی‌عیب یاد می‌شد.