توسط انتشارات جینیاس در بنگلادش؛ «ریاضت‌کشی صوفیانه» منتشر شد
«ریاضت کشی صوفیانه: دروس اصیل نظری و عملی» به قلم محمد ابوالخیر در بنگلادش منتشر شد. نویسنده در این کتاب ضمن بیان اصول اعتقادی اهل تصوف و توضیح مفاهیم اصلی در این جریانات مکاتب صوفیانه را نیز معرفی کرده است.
کتاب «ریاضت کشی صوفیانه: دروس اصیل نظری و عملی» به قلم محمد ابوالخیر، در فوریه ۲۰۲۰ با ۳۵۳ صفحه و بهای ۴۰۰ تاکا توسط انتشارات جینیاس، بنگلابازار داکا منتشر شد. نویسنده این کتاب استاد و رئیس گروه بنگالی دانشکده بنگلا، داکاست.
نویسنده در مقدمه کتاب خود آورده است: تصوف آهنگ اصیل اسلام است، اسلام امروزی آکنده از سوء تفسیر و تفاهم است. فکر و اندیشه مسلمانان باید آزاد شود. خداوند و اسلام برای کلیه انسان‌هاست. متصوفین چراغ راستی را برای همه انسان‌ها بدون فرق دین و مذهب روشن کرده‌اند.
کتاب شامل ۱۰ فصل به ترتیب با عناوین و سرفصل‌های زیر است:
فصل اول: ریاضت کشی صوفیانه
مباحث مطرح‌شده در فصل اول به این شرح است: تصوف جریان درونی اسلام است، هدف یک صوفی چیست، صوفی چه کسانی هستند، لفظ صوفی قدمت دیرینه دارد، اول چه کسی واژه صوفی را برای خود استفاده کرد، آیا تصوف امری خارج اسلام و قرآن است، تاریخ اسلام پر از نزاع و اختلاف است، همه شخصیت‌های تاریخی به کفرگوئی متهم شده‌اند، تصوف اسلامی تحت تأثیر مکاتب و آئین‌های خارجی قرار گرفت، مکتب باول در بنگلادش از مکتب صوفیانه متفاوت است، ریاضت کشی صوفیانه یعنی چه؟
فصل دوم: مکتب‌های صوفیانه
مباحث مطرح‌شده در فصل دوم نیز به این شرح است: ۱. ابوهریره ۲. حضرت علی ۳. اویس قرنی ۴. حسن بصری ۵. ابراهیم ادهم ۶. رابعه بصری ۷. حارث محاسبی ۸. مالک دینار ۹. جنید بغدادی ۱۰. منصور حلاج ۱۱. امام غزالی ۱۲. عبد القادر جیلانی ۱۳. خواجه معین الدین چشتی ۱۴. شهاب‌الدین سهروردی ۱۵. قطب‌الدین بختیار کاکی ۱۶. فریدالدین گنج شکر ۱۷. خواجه نظام‌الدین اولیا ۱۸ مولانا جلال‌الدین رومی ۱۹. ابن العربی ۲۰. بهاءالدین نقشبندی ۲۱. شیخ احمد سرهندی
فصل سوم: ماهیت ریاضت صوفیانه و دیدگاه صوفیان
نویسنده در این فصل این مباحث را مطرح کرده است: عبادت به‌منزله تشویق کودکان برای شیرینی است، پس ماهیت عبادت چیست، عبادت به معنی تحصن نیست، بلکه نیکوکاری در کارهای روزمره است. نگاه صوفیان نسبت به پیروان ادیان دیگر، اسلام این وسعت را دارد که ادیان دیگر را درخود جای دهد، بحث و استناد از ذکر اهل کتاب در قرآن در این راه قرار دارد، توجه اصیل صوفی پاک و منزه نمودن درون خود است، نگاه تصوف نسبت به زن، چگونه باید خود را پاک و منزه کنیم.
فصل چهارم: اهمیت و نقش پیر و مرشد
نویسنده در این فصل به طرح این مباحث پرداخته است: آیا در تاریخ اسلام پیر و مرشد گرفتن اصالت دارد، آیا پیر و رهنما در زندگی نیاز مبرم دارد، آیا در مورد پیر گرفتن در قرآن امر یا نهی شده است، پس هویت پیر چگونه است، چه کسی پیر نیست، آیا پیر می‌تواند نجات‌دهنده باشد.
فصل پنجم: اسرار ریاضت چیست
عناوین مباحث این فصل نیز بدین شرح است: در تنوع خلقت خود را و خدا را پیدا کردن تصوف است، رمز خودی چیست، پس من چه کسی هستم، صوفی خدا را در درون خود جستجو می‌کند، انانیت یعنی چه، محاسبه در این زمینه چگونه است، من زنده چه‌کار می‌کنم، پیر به مرید استواری در شریعت می‌بخشد، شریعت چیست، طریقت چیست، مسئله گفتگوی موسی ع با خضر که در قرآن آمده است، نفس چیست، خواهشات، غصه، حرص، کبر، حسد ورزیدن، دانش حقیقی چیست، ابلیس چه کسی است، چگونه و کجا زندگی می‌کند، نفس اماره، نفس لوامه، نفس مطمئنه، نفس رحمانی، نفس ملهمه، نفس واحد. شرک یعنی چه، انانیت یک نوع شرک است، توبه و اهمیت آن، چگونه درک کنیم که توبه من قبول شده است یا نه، حلال از نظر شرع چیست.
فصل ششم: اصول اسلام از دید درون‌نگری
فصل ششم نیز شامل این مباحث است: معرفی اسلام، کلمه طیبه، برای فنا فی الله شدن فنا فی الرسول شرط است، دیدگاه صوفیانه درباره وضو گرفتن، صلوات یعنی چه، سجده یعنی چه؟ سجده یعنی به درگاه خدا رسیدن و خود را محو کردن، روزه چیست، حج چیست، زکوه چیست.
فصل هفتم: افق جدید تمرین و درک
نویسنده در این فصل به طرح این مباحث پرداخته است: قرائت قرآن، فلسفه اصلی آن چیست، اخلاص، مصاحبت با نیکان، ترک دروغ‌گویی، ورع، خوف، ذکر، انواع ذکر: ذکر جلی، خفی، لسانی، قلبی، انفاسی، عینی، سفر، محبت ورزیدن، صبر وشکیبائی.
فصل هشتم: غرق در ریاضت کشی
شناخت قلب، لطایف شش‌گانه: قلب، روح، سر، خفی، اخفی، نفس، صلوه اللیل ویا تهجد. سماع یعنی چه، مولانا، اقبال، جامی، حافظ، غالب، امیر خسرو طرفدار سماع و آهنگ بودند، سماع یک نوع عبادت است. مراقبه چیست، مشاهده یعنی چه، خلوت و جلوت، مصاحبت و آزمایش برای صوفیه، مباحث مطرح‌شده در فصل هشتم است.
فصل نهم: فنا و معنی آن
عبودیت یعنی چه، حقیقت یعنی چه، تفکر چه معنی دارد، توکل، شکر، زهد یعنی چه، حقیقت کشف، ماهیت عشق خدا، فنا فی الله، وحده الوجود، وحده الشهود و معنی بقا بالله، مباحث مطرح‌شده در فصل نهم کتاب است.
فصل دهم: روش‌ها و تفهمات برای سالکین تازه وارد
در این فصل گزیده سخنان اهل ریاضت از صوفی‌ها و مرتاضان هندو درباره سلوک و ریاضت و اهمیت پیر ذکر شده است. پایان‌بخش کتاب پیامی از جامی درباره پاک نگه‌داشتن درون خود است.
