موسسه pew : افزایش ۳۵ درصدی جمعیت مسلمانان جهان در دو دهه آینده

 

 

وضعیت مسلمانان جهان در دو دهه آینده

بر اساس این گزارش آمار جمعیت مسلمانان در طول دو دهه آینده از 6/1 میلیارد نفر در سال 2010 به عدد 2/2 میلیارد نفر در سال 2030 خواهد رسید که این دو برابر میزان رشد جمعیت غیر مسلمان جهان یعنی 5/1 درصد در برابر 7/. درصد خواهد بود.

 

این گزارش می افزاید: اگر این نرخ رشد باقی بماند مسلمانان در سال 2030 معادل 4/26 از جمعیت 3/8 میلیاردی پیش بینی شده را تشکیل خواهند داد و این در حالی که در سال 2010 معادل 4/23 از جمعیت 9/6 میلیاردی جهان را تشکیل می دادند.

 

در ادامه این گزارش آمده است البته سرعت افزایش این گروه در دو دهه آینده هر چند بالا خواهد بود اما نسبت به دو دهه گذشته کمتر خواهد بود چرا که در فاصله سالهای 1990 تا 2010 نرخ رشد جمعیتی مسلمانان 2/2 درصد بوده اما این نرخ در دو دهه آینده برابر 5/1 درصد خواهد بود.

 

در این گزارش ضمن در نظر گرفتن احتمال تاثیر سیاست های آینده دولت ها به ویژه با اعمال محدودیت بر مهاجرت ها در توزیع جمعیتی مسلمانان آمده است اگر این نرخ رشد باقی بماند در سال 2030 تعداد 79 کشور دارای جمعیت مسلمان یک میلیونی و بالاتر خواهند بود و این در حالی ست که در حال حاضر تنها 72 کشور این وضعیت را دارا هستند. توزیع قاره ای جمعیت مسلمانان در این دو دهه بدون تغییر خواهد ماند و همچنان 60 درصد آنان در آسیا و اقیانوسیه و 20 درصد در خاورمیانه و شمال آفریقا ساکن خواهند بود. بر اساس این گزارش انتظار می رود در دو دهه آینده پاکستان پر جمعیت ترین کشور مسلمان یعنی اندونزی را پشت سر بگذارد و این عنوان را به خود اختصاص دهد. جمعیت مسلمانان در مناطق پایین صحرای افریقا افزایش خواهند یافت و انتظار می رود به عنوان نمونه جمعیت مسلمانان نیجریه از مصر نیز فراتر رود.

 

در اروپا و امریکا نیز هر چند مسلمانان هم چنان در اقلیت خواهند بود اما انتظار می رود که درصد  قابل توجهی از جمعیت این مناطق را به خود اختصاص دهند. به عنوان مثال پیش بیینی می شود در کشور امریکا جمعیت آنان از 6/2 میلیون نفر در 2010 به 2/6  میلیون نفر در سال 2030 برسد که  اصلی ترین دلیل آن مهاجرت و زاد و ولد بالاتر از نرخ معمول مسلمانان خواهد بود که درصد جمعیت انان را نسبت به کل جمعیت امریکا از 8/. درصد در سال 2010 به 7/1 درصد در 2030 خواهد رساند که چیزی معادل تعداد یهودیان و یا مسیحیان اپیسکوپال حال حاضر این کشور است. با این حساب در سال 2030 جمعیت مسلمانان امریکا بیشتر از یک به یک کشورهای اروپا خواهد بود البته به جز روسیه و فرانسه.

 

در قاره اروپا به طور کلی مسلمانان در دو دهه آینده معادل یک سوم جمعیت کنونی افزایش خواهند یافت و از 6% در 2010 به 8% کل جمعیت اروپا در 2030 خواند رسید یا به عبارت دقیق تر از 1/44 به 2/58 میلیون نفر خواهند رسید. بیشترین رشد تعداد مسلمانان نیز در غرب و شمال اروپا خواهد بود. به عنوان نمونه در بریتانیا تعداد مسلمانان از 6/4 % جمعیت کل کشورفعلی به 2/8 % و در اتریش از 7/5 % کنونی به 3/9% و در سوئد نیز از 9/4 به 9/9 ، در فرانسه از 5/7 به 3/10، در بلژیک از 6 % به 2/10 % جمعیت کل کشور در سال 2030 خواهد رسید.

 

هر چند با رشد سطح بهداشت فردی و عمومی در کشورهای مسلمان و کاهش نرخ مرگ و میر نوزادان و بالا بودن نرخ متوسط زاد و ولد در زنان مسلمان تعداد مسلمانان رو به رشد است اما در عین حال گرایش به داشتن تعداد فرزند کمتر و نیز بالا رفتن سن مسلمانان فعلی که اغلب جوان هستند، ساختار سنی آنان             در حال تغییر است و رو به پیری می رود. بر این اساس تعداد افراد دارای 30 سال سن و بیشتر در کشورهای مسلمان تا سال 2030 از 40 درصد کنونی به 50 درصد خواهد رسید و تعداد افراد دارای 60 سال و بالاتر از نسبت 7% کل جمعیت کنونی به حدود دو برابر یعنی 14% خواهد رسید. در سال 1990 جمعیت زیر 30 سال در کشورهای مسلمان 60% کل جمعیت بود اما در سال 2030 به 50% کاهش خواهد یافت. با این حال سرعت افزایش پیران در کشورهای مسلمان به نسبت سایر کشورها پایین تر است و مسلمانان در سال های اینده نیز جوانتر خواهند بود. در کشورهای اسلامی به عبارت دقیقتر متوسط سن افراد  در طول 1990 تا 2010 از 19 به 24و تا 2030 به 30 سال خواهد رسید که این رقم در مقایسه با آمریکای شمالی و اروپا کمتر است چرا که در این مناطق متوسط سن افراد در همین دو بازه زمانی به ترتیب از 34 به 40 و از 40 به 44 خواهد رسید و در نهایت اینکه در سال 2030 به طور متوسط سه نفر از هر ده نفر جوان بین 15 تا سال 29 جمعیت جهان یعنی 1/29 %، مسلمان خواهند بود در حالی که در سال 1990 این رقم 20% و در سال 2010 معادل 8/25% بوده است.

 

مروری بر دیگر نتایج این تحقیق:

آمار جهانی مسلمانان در20 سال آینده:

 

در سال 2030 اهل تسنن همچنان درصد قابل توجهی از مسلمانان (بین 87 تا 90%) را تشکیل خواهند داد و جمعیت شیعیان کاهش اندکی خواهند داشت که مهمترین دلیل آن کاهش زاد و ولد در ایران به عنوان دارنده یک سوم شیعیان جهان است.

 

1/74 % از مسلمانان جهان بر اساس آمار سال 2010 در 49 کشور دارای اکثریت مسلمان زندگی می کنند و یک پنجم آنان ( 3/23 %) در کشورهای دارای اقلیت مسلمان و 3% نیز در کشورهای فرا توسعه یافته نظیر آمریکا، اروپا و نیوزلند و ژاپن زندگی می کنند.

 

میزان زاد و ولد در کشورهای مسلمان ارتباط مستقیم با سطح تحصیلات دختران و زنان در این کشورها دارد. در 8 کشور مسلمانی که در پایین ترین رتبه از لحاظ آموزش دختران و زنان قرار دارند متوسط تعداد زایمان برای هر زن 5 فرزند است که بیش از دو برابر میانگین 3/2 فرزند برای هر زن در کشورهای مسلمان نشین دارای امکان تحصیل تا مقاطع عالی برای زنان است. تنها استثناء در این بین کشور فلسطن است. چرا که با وجود امید به تحصیل به مدت 14 سال برای هر دختر، آمار تعداد زایمان معادل 5/4 نوزاد برای هر زن است.

 

کمتر از نیمی (8/47 % ) از زنان دارای مابین  15 تا 49 سال در کشورهای مسلمان نشین یکی از روش های ضدبارداری را مورد استفاده قرار می دهند و این در حالیست که در کشورهای کمتر توسعه یافته و غیر مسلمان حدود دو سوم زنان (حدود 3/63% ) از این روش ها بهره می برند.

 

آسیا و اقیانوسیه:

 

 در سال 2030 در منطقه آسیا و اقیانوسیه از هر ده نفر 3 نفر مسلمان خواهند بود آماری که در 2010 چیزی معادل یک چهارم (8/24 % )  بود و در 1910 معادل یک پنجم یا 6/21% بود.

 

در سال 2030 در کشور چین 2% جمعیت مسلمان خواهند بود اما از آنجا که جمعیت این کشور بسیار زیاد است رتبه اش در میان سایر کشورها در سا 2030، نوزدهم خواهد بود.

 

خاورمیانه – شمال آفریقا:

 

 این منطقه در دو دهه آینده همچنان دارای بیشترین جمعیت مسلمان خواهد بود. تمامی 20 کشور این منطقه در دو دهه آینده حداقل 50% از جمعیت شان مسلمان خواهند بود البته به جز اسرائیل. 17 کشور در این منطقه نیز در پایان این دو دهه نیز بالای 75 % جمعیت شان مسلمان خواهند بود به جز سه کشور اسرائیل، لبنان و سودان.

 

در سال 2030 نزدیک به یک چهارم جمعیت اسرائیل (2/23% ) مسلمان خواهند بود. آماری که در سال  2010 حدود 7/17 و در سال 1990 نزدیک به 1/14 % بوده است. در 20 سال گذشته جمعیت مسلمانان اسرائیل بیش از دو برابر شده است و از 6/.  به 3/1 میلیون نفر رسیده است. در سال 2030 جمعیت مسلمانان اسرائیل ( شامل اورشلیم و نه غزه و کرانه باختری) به 1/2 میلیون نفر خواهد رسید.

 

مصر، الجزایر و مراکش بیشترین جمعیت مسلمان خاورمیانه و شمال آفریقا را دارند اما درپایان دو دهه آینده عراق پس از مصر در رتبه دوم قرار خواهد گرفت چرا که آمار تولد در این کشور بالاتر از الجزایر و مراکش است.

 

منطقه زیرصحرای افریقا:

 

مسلمانان منطقه زیرصحرای آفریقا در دو دهه آینده 60% رشد خواهند داشت و از 5/242 میلیون نفر در سال 2010 به 9/385 میلیون نفر خواهند رسید. از آنجا که جمعیت غیر مسلمانان این منطقه هم با سرعت در حال رشد است، نسبت مسلمانان به کل جمعیت این منطقه در سال 2030 به 31% خواهد رسید، رقمی که در حال حاضر 6/29% است.

 

هر چند آمارگیری های مختلف نتایج متفاوتی درباره تعداد دقیق مسلمانان و مسیحیان نیجریه می دهد اما انتظار می رود که در دو دهه آینده مسلمانان در این کشور اکثریت شکننده ای نزدیک به 5/51% خواهند داشت.

 

اروپا و امریکا:

 

در دو دهه آینده ده کشور اروپایی بیش از 10% جمعیت مسلمان خواهند داشت که به ترتیب از بیشتر به کمتر عبارتند از: کوزوو (5/93%)، آلبانی (2/83%)، بوسنی و هرزگوین (7/42%)، مقدونیه‌‌ (3/40%)، مونته نگرو (5/21%)، بلغارستان (7/15%)، روسیه (4/14%)، گرجستان‌(5/11%)، فرانسه (3/10%) و بلژیک (2/10%).

 

روسیه همچنان بیشترین تعداد مسلمانان را در اروپا خواهد داشت و آمار آنان از 4/16 میلیون به 6/18 میلیون نفر خواهد رسید. نرخ رشد مسلمانان روسیه در دو دهه آینده سالانه 6/0 % خواهد بود اما سرعت رشد غیر مسلمانان در روسیه در مدت مشابه بیشتر خواهد شد و به همین رقم یعنی 6/0 % خواهد رسید.

 

سال گذشته حدود 66 هزار نفر مسلمان اکثرا از شمال آفریقا به فرانسه مهاجرت کردند که حدود دو سوم (5/68%)کل مهاجرت کنندگان به فرانسه در سال گذشته را تشکیل می دادند.

 

در اسپانیا انتظار بر این بود که 70 هزار نفر از مهاجرین به این کشور مسلمانان باشند اما تنها بخش اندکی از آنان (1/13%) را تشکیل می دادند.      

 

  آمار مهاجرینمسلمان انگلیس در سال گذشته مشابه فرانسه بود و به 4 6 هزار نفر رسید که 1بیش از یک چهارم و معادل 28 % کل مهاجران به این کشور را شامل می شد.

 

در کانادا جمعیت مسلمانان در دو دهه آینده سه برابر خواهند شد و از 940 هزار نفر در سال 2010 به 7/2 میلیون نفر در سال 2030 خواهند رسید. نسبت مسلمانان به کل جمعیت این کشور در حال حاضر 8/2 % است که در پایان دو دهه آینده این عدد به 6/6 % خواهد رسید.

 

آرژانتین در دو دهه آینده پس از آمریکا و کانادا سومین کشور دارنده بیشترین جمعیت مسلمانان در قاره امریکا خواهد بود در حالی که با یک میلیون مسلمان در سال 2010 در رتبه دوم پس از آمریکا قرار داشت. کودکان زیر 15 سال در آمریکا درصد کمی از جمعیت مسلمان را تشکیل می دهند که معادل 1/13 هستند. این نشان می دهد که بسیاری از مهاجران مسلمان به این کشور در سن بزرگسالی وارد  این کشور شده اند که تا سال 2030 این افراد طبعا تشکیل خانواده خواهند داد و اگر این روند ادامه پیدا کند جمعیت مسلمانان زیر 15 سال این کشور در این دو دهه سه برابر خواهد شد و از نیم میلیون نفر در سال 2010 به 8/1 میلیون نفر در سال 2030 می رسد. همچنین آمار کودکان مسلمان زیر 4 سال در آمریکا از 200هزار نفر در سال 2010 به 650 هزار نفر در سال 2030 خواهد رسید.

 

دو سوم مهاجران مسلمان آمریکا در حال حاضر (5/64%) مهاجر نسل اولی (متولد خارج امریکا) هستند. در حالی که در سال 2030 حدود بیش از یک سوم آنها متولد آمریکا خواهند بود.

 

در پایان گفتنی است این موسسه در انتهای این گزارش درباره روش شناسی تهیه این گزارش آورده است که پیش بینی ها در این گزارش بر اساس مبانی جمعیت شناختی است و طبیعتا عواملی چون تغییر در قوانین مهاجرت، شرایط اقتصادی، درگیری های مسلحانه، یافته های علمی، جنبش های اجتماعی، تنش های سیاسی و غیره بر این آمار تاثیرگذار خواهد بود.

     

 

 
 موسسه تحقیقاتی pew آمریکا که در حوزه امور دینی و اجتماعی فعالیت می کند در گزارشی از افزایش 35 درصدی جمعیت مسلمانان جهان در دو دهه آینده خبر داد. متن کامل این گزارش بالغ بر 221 صفحه است که خارج از گنجایش این مجال است. آنچه در ادامه می آید خلاصه ای است از محتوای این گزارش.