چرا واکنش ایران به عادی‌سازی روابط امارات-اسرائیل حداقلی بود؟
هفته گذشته بود که امارات با واسطه گری ترامپ اعلام کرد به عنوان سومین کشور عربی پس از مصر و اردن رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته است. هرچند روند عادی سازی روبط امارات با تل آویو از سال‌ها قبل آغاز و در سال‌های اخیر علنی‌تر هم شده است، اما اعلام به رسمیت شناختن رسمی این رژیم به عنوان یک عضو حقوقی مسئله کوچک و کم اهمیتی نیست.
این تصمیم امارات با واکنش‌های زیادی در برخی کشورهای عربی و اسلامی روبرو شد؛ گروه‌های فلسطینی از فتح، حماس و جهاد اسلامی و همچنین کشورهایی چون مراکش، تونس، پاکستان، مالزی، ترکیه، کویت و ایران را می‌توان در این میان شمرد که واکنش‌های گوناگونی در خصوص این اتفاق اتخاذ کردند. از سوی دیگری بحرین و مصر صراحتاً از این توافق حمایت کردند. گفتنی است سکوت مقامات رسمی سعودی از حاشیه‌های این اتفاق بود.
اردوغان و تصاحب جدی‌ترین واکنش
در میان مخالفان به اعلام روابط رسمی دبی-تل آویو، ترکیه محکم‌ترین واکنش را به نام خود کسب کرد. ترکیه در همان روز نخست موضع تند و علنی خود را آغاز کرد. ابتدا ابراهیم کالن سخنگو و مشاور سیاست خارجی و امنیت ملی امارات را به خیانت و فروختن فلسطینیان مظلوم متهم کرد و گفت ترکیه، برادران فلسطینی را تنها نمی‌گذارد. پس از آن اردوغان موضع تندی گرفت و امارات را به قطع رابطه در بالاترین سطح تهدید کرد.
حتی در روزهای اخیر برخی رسانه‌ها از لغو پروازهای ترکیه به امارات خبر دادند؛ اتفاقی که اگر صحت داشته باشد نشان دهنده جدیت آنکارا در تقابل با امارات است.
واکنش ایران چه بود؟
در ایران هم مانند ترکیه موضع گیری‌های کوناگونی از سوی برخی مسئولین به این اتفاق شوم شاهد بودیم. به طور نمونه آقای روحانی در واکنشی به این توافق گفت: «این روزها مواجه شدیم با کشور همسایه که متأسفانه خودش را به دشمن دنیای اسلام، دشمن منطقه و قاتل ملت فلسطین نزدیک کرد… و فکر می‌کنند باید خودشان را به آمریکا یا رژیم صهیونستی بچسبانند تا امنیتشان تأمین شود و اقتصادش رشد کند، این اشتباه است و این اقدام از نظر ما اقدامی نادرست، غلط و صددرصد محکوم و خیانتی به آرمان ملت فلسطین، آرمان مسلمانان و آرمان قدس است.»
اما جدی‌ترین واکنش ایران که بازخوردهایی هم در سطح منطقه داشت به سردار باقری بر می‌گردد. رئیس ستادکل نیروهای مسلح پس از محکومیت عادی سازی روابط با اسرائیل تاکید کرد: «قطعاً رویکرد ملت ایران به این کشور همسایه از اساس تغییر خواهد کرد و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیز به این کشور با محاسبات دیگری نگاه خواهند کرد و چنانچه اتفاقی در منطقه خلیج‌فارس بیفتد و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دچار خدشه هرچند اندک شود ما آن را از چشم کشور امارات متحده عربی می‌بینیم و تحمل نخواهیم کرد.»
آیا پای دلار وسط است؟
با مقایسه کنش و سطح واکنش‌های ترکیه با ایران، به نظر می‌رسد میزان عملکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال عادی سازی روابط امارات با اسرائیل اصلاً قابل قبول نیست با برخی رسانه‌ها و کارشناسان به میزان کنش ایران واکنش نشان دادند و خواستار کنش‌هایی جدی‌تر بالاخص در روابط اقتصادی با امارات بودند.
اما کنش ایران مسیر متفاوت و آزاردهنده‌ای را طی کرد؛ مسئله زمانی آزار دهنده‌تر می‌شود که درست چند روز پس از این اتفاق، وزارت خارجه کاردار امارات را برای حادثه رخ داده در خلیج فارس و تیراندازی به سوی صیادان ایرانی و کشته شدن 2 نفر با جدیت و شدیدترین لحن احضار کرد.
حال این سؤال مطرح می‌شود که آیا وزارت خارجه توان این اقدام را در واکنش به توافق عادی سازی روابط دبی با تل آویو نداشت؟ چرا این اقدام آن زمان رخ نداد؟ برخی در توجیه این مسئله مدعی‌اند که احضار کاردار یا سفیر به مسائل دوجانبه مربوط می‌شود، اما احضار در خصوص اتفاق نزدیکی امارات و اسرائیل غیرممکن بود و می‌توانست با ادبیات تهدید امنیت ایران و خلیج فارس همانند ادبیات سردار باقری رخ دهد تا شائبه حقوقی و دیپلماسی (دخالت در امور داخلی کشورها) رخ ندهد.
این قضیه زمانی جالب‌تر می‌شود که در همین ایام که نه تنها ایران جز به چند موضع گیری علیه امارات اکتفا می‌کند، بلکه صفحه عربی خبرگزاری فارس در یادداشتی پالس‌های متفاوتی به طرف اماراتی ارسال می‌کند. این مطلب زمانی با اهمیت‌تر می‌شود که بدانیم صفحه عربی خبرگزاری فارس از معدود رسانه‌های ایرانی است که در منطقه بازخورد دارد و دیده می‌شود. فارس در گزارشی (http://fna.ir/ezexz1) به نقل از اتاق ایران- امارات می‌نویسد: روابط تجاری دوجانبه رو به رشد است و امارات دومین شریک تجاری ایران است!
ایران و امارات
برخی تحلیل گران معتقدند عدم کنش جدی و عملیاتی چه در سطح دیپلماسی و چه در سطح اقتصادی در مقابل امارات، متأثر از دلار است. در روزهایی که وضعیت دلار در کشور چندان مساعد نیست و با بحران‌هایی ناشی از تحریم و تبادلات مالی روبروست، نمی‌توان بر امارات به عنوان یکی از مسیرهای دلاری ایران که با همکاری صرافی‌های دبی با تهران برای دور زدن فشارهای آمریکاست، فشار بیشتری وارد کرد.
ضمن آنکه باید این واقعیت را دید، اما از جمهوری اسلامی ایران که همواره در خط مقدم حمایت از آرمان فلسطین بوده، توقع اقدامات عملیاتی‌تر و رسانه‌ای‌تر چه در داخل و چه در سطح بین الملل می‌رود. اتفاقی که جز با حضور و پرورش نهادهای مردمی (NGO) قدرتمند و قوی رخ نخواهد داد. با این روند نباید از سردمداری ترکیه در تحولات مختلف فلسطین (معامله قرن، انتقال سفارت و ….) در افکارعمومی جهان اسلام تعجب کرد.
منبع: سایت شعوبا
