فواید کرونا

1. باورهای دینی مردم

الف) تاریخ نشان می‌دهد که مردم، خودآگاه یا ناخودآگاه باورهای دینی را به نفع مصالحِ ظاهریِ خود تغییر می‌دهند. یکی از این موارد، باورِ شکل گرفته نسبت به امامان معصوم (ع) است. به مرورِ زمان، ائمه (ع) به عنوان راهی میان‌بُر جهتِ حلِّ مشکلات روزمرّه زندگی مردم معرفی شدند.

این نقش چنان برجسته شد که نقش و جایگاه اصلیِ آن بزرگان در ذهن مردم کم فروغتر شد. از یک سو «حلّ مشکلات روز مرّه» برای مردم ملموس‌تر است و از سوی دیگر پرداختن به این نقش برای برخی سخنرانان مخاطب بیشتری جذب می‌کند.

شکی نیست که هر از گاه کراماتی از بزرگان دین به ویژه امامان (ع) ظاهر می‌شود اما می‌دانیم که این امر مانند معجزات پیامبران در شرایطی خاص و بسیار محدود است اما باور ایجاد شده در ذهن مردم آن است که امامان در هر لحظه حاضرند تا مطابق با مصلحت سنجی‌های سطحیِ ما، حاجاتِ ما را برآورده سازند غافل از اینکه آموزه‌های دین، دنیا را خانه‌ای پیچیده در بلایا معرفی نموده و شخصِ پیامبر اسلام(ص) با بیماری از دنیا رفته‌اند.

از این‌رو کسانی که طبق مرزبندی‌های دانش کلام، شیعه محسوب می‌شوند دست‌کم در تعاملات دنیوی تافته جدا بافته نیستند و هر کسی که تلاش بیشتر و دقیق‌تر بکند شرایطِ بهره‌مندی بیشتر برای خود فراهم نموده است. قرآن یهود و نصارا را که مدعیِ قرابت ویژه‌ای با خداوند بودند تخطئه می‌کند.(مائده/18) جالب اینکه شنیده‌ایم و خوانده‌ایم که کراماتِ محدود اهل بیت (ع) درغیر شیعیانِ مصطلح نیز دیده شده است.

ب) در چندین سده گذشته عزاداری‌های رایج در مساجد، منازل و حسینیه‌ها، قالبی برای معرفت افزایی و اظهار محبت نسبت به اهل بیت(ع) بوده است. اُنسِ انسان با ملموسات سبب می‌شود که محتوا را فدای قالب‌ها و شکل‌ها بکند. دیدیم که بنی‌اسرائیل بعد از آن همه معجزه موسی(ع) خواستار خدایی محسوس بودند. شرایط کرونایی یادآور شد که نباید قالب‌ها و شکل‌ها را با محتوا خَلط کنیم، می‌توان همین محتوا رادر قالب‌های دیگر انجام داد.

2. نیازهای کاذب

در جامعه ما گاه از کمبودهایی مستمر صحبت می‌شود به عنوان مثال هر ساله از کمبود یا عدم استحکام لازمِ فضاهای آموزشی، و یا استاندارد نبودن لوازمی همچون بخاری‌های و …. صحبت می‌شود.

شرایط کرونایی، مسئولان و جامعه ما را به سمت آموزش مجازی هُل داد. این امر نشان داد که می‌توان بیشترین بخشِ آموزش را با بهترین اساتید و بهترین ابزار به شکل مجازی انجام داد.

آن جوان روستایی و مستعد که خوابِ فلان استاد معتبر داخلی یا خارجی را نمی‌توانست ببیند الان به برکت فضای مجازی می‌تواند از او بیاموزد و با او گفت‌وگو کند.

نتیجه اینکه بسیاری از نیازهای مربوط به فضاهای آموزشی و استخدام معلمان، نیازهای واقعی نیستند. البته بخش پرورش و قسمتی از آموزش نیازمند حضور است که در صورت تقلیلِ نیازهای کاذب می‌توان بقیه را با کیفیت بهتری ارائه داد. این امر در فضاهای آموزشی حوزه‌های علمیه و نیز در اساتید حوزه نیز صادق است.

در دنیای امروز نیروی جوان بالاترین سرمایه برای یک کشور محسوب می‌شود و کشور ما در آینده نزدیک نیازمند این نیرو خواهد بود پس چه بهتر که به جای سوق دادن آنها به سوی شغلِ آموزشِ غیر لازم، شغل‌هایی متناسب با نیاز جامعه برای آنها آماده کنیم.

3. زندگی بدون تجملات

ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که برخی آداب و رسومِ آن مشقت بار است برای مثال مراسم پر طمطراقِ ازدواج‌ها و مراسم ترحیم‌ها، گاه علاوه بر فشارهای مالی، فرسایشی است. شرائط کرونا تعدیلِ این تجملات را سرعت بخشید.

4. دوری از غفلت

در آموزه‌های دینی بلایا یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای بیدار کردن انسان‌ها از خواب غفلت است. پر شدن فضای ذهن انسانها از همّ و غمّ های دنیوی، جایی برای عاقبت و آخرت اندیشی باقی نمی‌گذارد اینجاست که حسِّ نزدیک شدن به بیماری و مرگ، می‌تواند بالاترین هشدار باشد تا تحصیل باقیاتِ صالح را جایگزین بخشی از دغدغه‌های امور فانی بکنیم.

نهم مهر 1399