ردّ آبیِ روایت؛ اثری در دست انتشار از سروش دباغ
سروش دباغ تاکنون در چهار ژانر طبع خود را آزموده است: «فلسفی»، «عرفانی-اگزیستانسیل»، «اجتماعی-روانشناختی- سیاسی» و «دین‌پژوهی، نواندیشی دینی و روشنفکری معاصر». «ردّ آبیِ روایت؛ جستارهایی در نواندیشی دینی» بیست‌ویکمین کتابی است که از وی در دست انتشار است.
«ردّ آبیِ روایت؛ جستارهایی در نواندیشی دینی» متضمنِ جستارهای متعددی در قلمروی نواندیشی دینی به شمار می‌رود که بیشتر این جستارها در سالیان اخیر به قلم سروش دباغ منتشر شده است.
سروش دباغ در فصل اول، در ادامه مباحثی که طی سالیان اخیر در باب «طرحواره ای از عرفان مدرن» و حدود و ثغور سلوک معنوی به روایت خویش در آثاری چون «فلسفه لاجوردی سپهری» و «آبی دریای بیکران» آورده، از «نجوای سالک مدرن» سراغ گرفته است.
در همین راستا، مصاحبه انتقادیِ «امکانِ امر عرفانی در روزگار زوال رازورزی» در فصل دوم این کتاب گنجانده شده است.
معضل کرونا بهانه‌ای برای جستاری دیگر است که نویسنده به «مسئله شرور» یپردازد.
مقالات «الاهیات سینوی، طنز الاهیاتی و مسئله شر»، «طنز الاهیاتی و اعتراض الاهیاتی» و مصاحبه‌های «می‌شود به سراغ ” خدا” رفت»، «بحران کرونا، فلسفه اسلامی و مسئله شرّ» و «بگو ماهی‌ها حوضشان بی آب است: کفر کرونا و دعای دینداران». در جستارهای دیگر این کتاب منتشر شده است.
سروش دباغ از آموزه‌های الهیات سینوی که نسبت وثیقی با آراء فلسفی ابن سینا، فیلسوف مشائی نامبردار دارد، برای به‌دست دادن پاسخی قاع‌کننده به مسئله شرّ کوشیده است. از سوی دیگر، با وام کردن و برساختنِ مفهوم «طنز الهیاتی» و واکاویِ ربط و نسبت آن با مفهوم «اعتراض الاهیاتی»، کوشش کرده سویه‌های روانشناختی و اگزیستانسیلِ مسئله شرّ را بررسد؛ امری که در ادبیات نواندیشی دینی معاصر، جایش کم و بیش خالی بوده است.
«آیتی بهتراز این می‌خواهید؟» ناظر به حدود و ثغور نحوه‌های زیست دینی در ایران معاصر است. نویسنده در این مقاله، با پیش چشم داشتن تلاش‌های نواندیشی دینی متأخر، از جمله تفکیک میان «دین» و «معرفت دینی» به نزد عبدالکریم سروش و «اسلام 1»، «اسلام 2» و «اسلام 3» از منظر مصطفی ملکیان؛ با وام کردن مفهوم «نحوه زیست» از فلسفه ویتگنشتاین متأخر، همچنین تفکیک میان «تشرّع» و «تدیِن»، تکثر و تنوع سبک‌های زندگی دینی در روزگار کنونی به بحث گذاشته شده است.
ناگفته نگذارم که در میان جستارهای این کتاب، «مضامین اخلاقی و اگزیستانسیل قرآن» پیش از این جایی منتشر نشده است. جستارهای «نجوای سالک مدرن»، «الاهیات سینوی، طنز الاهیاتی و معضل شرّ»، «طنز الاهیاتی و اعتراض الاهیاتی»، «بحران کرونا، فلسفه اسلامی و مسئله شر» و «آیتی بهتر از این می‌خواهید؟» پیش‌تر در سایت «دین آنلاین» منتشر شده‌اند.
«می‌شود به سراغ “خدا” رفت» در سایت «زیتون»، «سویه‌های معنوی و اگزیستانسیلِ حادثه کربلا» در سایت «جماران» و «بگو ماهی‌ها حوضشان بی آب است» در روزنامه «اعتماد» انتشار یافته‌اند.
همچنین «رفرم دینی و فرایند دموکراتیزاسیون» در نشریه «میهن»، «امکان امر عرفانی در روزگار زوال رازورزی» در فصلنامه «نگاه آفتاب»، «سه نکته در باب نواندیشی دینی و مسئله زنان» در فصلنامه «نقد دینی» و «رنگ‌ها و سبک‌ها در آینده دینداری» در فصلنامه «بهار جاویدان» سر برآورده‌اند. عموم جستارهای بخش «ضمایم» نیز پیش از این در دو سایت «دین آنلاین» و «زیتون» منتشر شده‌اند.
تمام مطالب فوق برای انتشار در این مجموعه، بازخوانی شده و احسان ابراهیمی این مجموعه را ویرایش کرده است.
«ردّ آبی روایت» که به کنواندیشیوشش نشر «سهروردی» منتشر می‌شود در زمره آثار سنخ چهارمِ نگارنده است و از دلمشغولی ها و تاملات و تتبعاتم طی سالیان اخیر پرده بر می‌گیرد.
این اثر به کار مخاطبانی می‌آید که دل‌مشغول و علاقه‌مند به مباحث نواندیشی دینی هستند.
فصل اول
نجوای سالک مدرن
الاهیات سینوی، طنز الاهیاتی و معضلِ شرّ
طنز الاهیاتی و اعتراض الاهیاتی
آیتی بهتراز این می‌خواهید؟
مضامین اخلاقی و اگزیستانسیلِ قرآن
سویه‌های معنوی و اگزیستانسیلِ حادثه کربلا
رفرم دینی و فرایند دموکراتیزاسیون
فصل دوم
می‌شود به سراغ «خدا» رفت
بحران کرونا، فلسفه اسلامی و مسئله شرّ
و بگو ماهی‌ها حوضشان بی آب است: کفر کرونا و دعای دینداران
امکانِ امر عرفانی در روزگار زوال رازورزی
سه نکته درباره نواندیشی دینی و مسئله زنان
رنگ‌ها و سبک‌ها در آینده دینداری
ضمایم
من خدایی تازه می‌خواهم
خشم و راههایی برای درمان
با دباغ بر سر سفره سهراب
فیلم دیدن با سروش دباغ
رومینا- داس و ضرورت یک گذار
قدم در طریقت تفسیر
سروش دباغ؛ تعالیم اخلاقی و اگزیستانسِ عاشورا برای امروز ما
سروش دباغ؛ رفع تبعیض از طایفه نسوان
مفاهیم دباغ به چه کار ما می‌آید؟
نقبی بر طرح واره سروش دباغ از عرفان مدرن
مخاطب تنهای بادهای جهان
عبارتی که به ییلاق ذهن وارد شد
ایمان آباد؛ تحلیلی بر مبنای اصناف ایمان ورزیِ سروش دباغ
از شرّ شناسی بیوه زنان تا فیلسوفان
سروش دباغ و چشم روشنی‌های پساسکولاریسم و پسا اسلام گرایی
ازدواج عرفی؛ اما و هزار اما
عرفان صدرایی و عرفان مدرن
طنز الاهیاتی و سینمای ایرانی
مواظب تبخیر خواب‌ها
واکاوی مفهوم زمان در «حریم علفهای قربت»
