نسخه تجویزی فیرحی

داود فیرحی هم در میان این روحانیان حاضر است. محقق داماد که با ردای سیدی در تصویر حضور دارد، او را «پژوهشگری صلح دوست» نامیده است. و فیرحی محققی  به غایت برازنده این عنوان بود؛ هم وجناتش این را نشان می‌داد و هم اندیشه‌اش.

می‌گفت که فقه می‌باید و می‌تواند خود را با دنیای جدید همراه و هم قدم کند. می‌گفت که متن مقدس امکاناتی دارد. یکی دو تکیه گاه دارد که از آن می‌توان اقتدار گرایی و قدرت طلبی را دریافت. اما همین متنِ مقدس ده‌ها تکیه گاه هم دارد که از دموکراسی و رأی مردم سخن به میان می‌آورد. فیرحی می‌گفت چرا سویه‌های مردم مدارانه فقه را بر نگیریم و از آن دم نزنیم؟

او می‌گفت که حکومتِ دموکراتیک، داعیه اعاظمی چون نائینی بوده است. چرا رأی فقیهی چون او را بر صدر ننشانیم؟ از زبان نائینی نقل می‌کرد که مفاهیم بنیادینی چون آزادی و مردم سالاری مقولاتی است که سنتی و مدرن ندارند. نمی‌توان به بهانه تقدس، پشت پای بر آنها زد و در به روی آن بست.

فیرحی می‌گفت که امکانات سنت را می‌باید به کار بست و مقولات دنیای مدرن را هم در مقابل آورد و از سرِ تحبیب به آن نظر کرد و سویه‌های نیکِ آن را برکشید و بدان التفات ورزید. فی المثل مقوله «شهروندی» دستاوردی است که ریشه‌هایی هم در متنِ سنتی دارد. حتی حرکتِ اصلاحی امام حسین (ع) هم حرکت یک شهروند آگاه است که حق اعتراض دارد و آن را به نمایش می‌گذارد.

و در این جمع روحانیان، فرهیخته‌ای چون فیرحی حضور دارد. حضورش کافی است که هشدار دهد، نیازی نیست که روحانیان بر صدر مجلس بنشینند. می‌توان بر همان کرسی سابق نشست و صدر مجلس را به نیکی رصد کرد.

محقق داماد جزوه‌ای به دست دارد که تصویری از دینانی بر آن نقش بسته است. شاید همان نسخه‌ای است که فیرحی بدان توجه می‌دهد. فیرحی با نجابتش سری به زیر انداخته، گویی از نشستن بر کرسیهای صدر مجلس ابا دارد. شاید رمزِ محبوبیت او نیز همین است. شاید هم نسخه‌ای تجویزی برای محبوبیت روحانیت است.