چرا مسلمانان هند به دنبال لیبرالیسم هستند؟

سیاست‌های تبعیض‌آمیز نخست‌وزیر هند ناندرا مؤدی و حزب او بی جی پی در اولویت قرار دادن هندوها نسبت به دیگر گروه‌های دینی، باعث شده‌است که مسلمانان این کشور برای دستیابی به حقوقشان نه در اجرای شریعت اسلامی، بلکه به دنبال اجرای دقیق قانون اساسی سکولار باشند.

مسلمانان هند با جمعیت حدود ۱۷۲ میلیون نفر، ۱۴.۲ درصد جمعیت این کشور را شکل می‌دهند. آن‌ها که بزرگ‌ترین اقلیت دینی هند هستند، در سال‌های اخیر و در نتیجه سیاست‌های برتری‌طلبانه هندوها، با مشکلات متعدد اجتماعی و سیاسی روبه رو شده‌اند.

اقلیت‌ها ممکن است در مواجهه با چنین محدودیت‌ها و موانعی به رادیکالیسم و رفتارهای افراطی روی بیاورند، اما مسلمانان هند تا کنون اقبال چندانی به ایده‌هایی مانند جهاد یا لزوم اجرای شریعت اسلامی نشان نداده‌اند.

آن‌ها ترجیح داده‌اند با تأکید بر اصول لیبرال دموکراسی، به حقوق اقلیت دینی خود که بخشی از حقوق اساسی شهروندان است، تأکید کنند.

داستان مسلمانان هند می‌تواند شکلی از الگوی رفتاری برای مسلمانان در جوامع دیگر باشد. بزرگ‌ترین اقلیت دینی دنیا یک درس مهم برای آموختن دارد: از حقوق بشر و آزادی‌ها باید در هرجامعه و تمدنی دفاع کرد.

نمونه‌ای از تلاش مسلمانان هند برای اثبات حقوق خود در قالب اصول قانون اساسی، خیزش‌های مسالمت‌آمیز اخیر مسلمانان هند در اعتراض به اصلاحیه قانون شهروندی بود؛ اصلاحیه‌ای که به هدف تسریع روند تأیید شهروندی فقط برای مهاجران هندو، سیک و بودایی و نه برای مسلمانان تصویب شد.

این‌گونه حرکت‌های لیبرال به گفته شریک لالیوا، تحلیل‌گر مسلمان هندی، نشان‌دهنده “تحول بنیادین استراتژی سیاسی گروه‌های مسلمان” در هند است، اما عرفان احمد، انسان‌شناس هندی مؤسسه ماکس پلانک، معتقد است آنچه در حال رخ‌دادن است نه تحول، بلکه تأکید جدیدی بر مفهوم کثرت‌گرایی است که مسلمانان هند همواره به دنبال آن بوده‌اند.

با این‌حال این نکته نباید فراموش شود که با توجه به سیاست‌های حکومت هند، همچنان امکان گرایش مسلمانان این کشور به رفتارهای افراطی وجود دارد.

به بیان دیگر، چنین سیاست‌هایی دموکراسی هند را با چالش مواجه می‌کند و ممکن است به نزاع، افراط‌گرایی، کاهش توسعه اقتصادی و آسیب به تصویر چهره هند در جوامع بین‌المللی منجر شود.

مترجم: نفیسه نیک‌بخت