برای تقویت باورهای دینی تقدس تراشی بی معناست

علی اکبر بدیعی گفت: ممکن است که در کوتاه مدت قشر خاصی از جامعه جذب افرادی شوند که در مسیر تقویت باورهای دینی از روش هایی غیر از قرآن و سیره ائمه(ع) استفاده می کنند، اما ادامه این روند در بلند مدت قطعاً به دین زدگی و دین گریزی منجر خواهد شد. در سوی دیگر استفاده از عقل، استدلال و منطق در مسایل مختلف به مرور زمان سبب تقویت دینِ دین باوران، رفع شبهات و تقویت دینی جامعه خواهد شد.

گاهی سر رشته تبلیغ دین به دست کسانی می افتد که از فهم درست دین برخوردار نیستند

حجت الاسلام دکتر علی اکبر بدیعی در گفت وگو با شفقنا درخصوص تلاش عده ای برای تقویت دیدگاه ها و باورهای دینی با استفاده از ترویج خرافه، تحریف و اتکا به خواب و رویا یا به کار بردن منبر طلا و انواع دیگری از این اقدامات، اظهار کرد: دین اسلام چنان ظرفیت، عمق و غنا دارد که اساساً برای اثبات و تقویت آن لازم نیست از هیچ یک از عوامل اشاره شده، استفاده شود منتها گاهی سر رشته تبلیغ دین به دست کسانی می افتد که از فهم درست دین برخوردار نیستند و سواد دینی چندانی ندارند، این افراد در طول تاریخ همیشه به دین و باورهای دینی مردم ضربه زدند.

برای تقویت باورهای دینی از گفتمان عقلانی استفاده کنیم

بدیعی ادامه داد: امام صادق(ع) از زمانی به بعد مبارزه با افراد اهل غلو را آغاز کردند حتی حضرت با برخی از کسانی که کرامت های ائمه را نقل می کردند نیز برخورد داشتند در صورتی که ائمه معصوم بودند و دیدن کرامت از جانب آنان بعید نیست.

اما امام صادق(ع) تأکید داشتند که کسی حق ندارد اینگونه از مسایل را بیان کند چرا که دین اسلام، سازگار با عقل است و ما با یک گفتمان عقلانی می توانیم هم دین باوری را تقویت کنیم و هم برای تبلیغ دین از این گفتمان استفاده نماییم که در این صورت دیگر نیازی به استفاده از غلو، خرافه، رؤیا و تحریفات نیست.

نکته دیگر اینکه اساساً خواب از نظر فقهی حجت نیست مگر برای کسی که خود، بیننده خواب بوده و با شرایطی این خواب، می تواند تنها برای خودِ شخص نه دیگران قابل استناد باشد.

برخی به کج فهمی دینی دچار شدند

وی درباره اینکه چرا برخی از افراد از این روش های ناصحیح برای تقویت دیدگاه ها و باورهای دینی استفاده می کنند، گفت: خوش بینانه ترین دلیل این است که این افراد از فهم دینی لازم برخوردار نیستند یا به کج فهمی دینی دچار شدند و چون فهم درست دینی ندارند با ابزارهای دینی آشنا نیستند لذا به جای اینکه یک گفتمان معقول راه بیاندازند و از استدلال های دینی استفاده کنند از خواب و رویا و امثالهم استفاده می کنند. اما بدبینانه ترین دلیل این است که بگوییم این افراد مغرض هستند و برای تضعیف دین وارد جرگه دینداران شدند.

اسلام آمیخته با سادگی است و برای تبلیغ دین، تقدس تراشی بی معناست

امام سابق مرکز اسلامی هوستون آمریکا ادامه داد: نکته دیگر اینکه استفاده از منبر طلا که اخیراً در عراق شاهد آن بودیم و مواردی از این قبیل به واقع انحراف در دین است چرا که اساساً دین اسلام آمیخته با سادگی است و این سادگی از برجستگی های دین و زندگی ائمه اطهار(ع) ماست، این سادگی عاملی بود که فقیر و غنی را به دور امامان یا معصومین جمع می کرد.

وی بیان کرد: اینکه ما هر روز موضوعاتی را بر دین اضافه کنیم نه تنها موجب تقویت دین نخواهد شد بلکه دین گریزی ایجاد می کند.

بدیعی در پاسخ به این پرسش که نگاه قرآن در دفاع، تبیین و ترویج معارف دینی بر چه اصول و رویکردی استوار است؟ گفت: قرآن برای تبلیغ دین هیچگاه به خواب و رویا و امثالهم متوسل نشده است و برای ترویج و تبلیغ دینی اولالباب و صاحبان عقل را مورد خطاب قرار داده و این امر بدین معناست که دین در تضاد با عقل و علم نیست.

ساده ترین استدلالی که در قرآن برای خداپرستی بیان شده بحث طبیعت است. تغییر شب و روز و وجود خورشید و ماه، برهان نظمی است که در علم، کلام و فلسفه خوانده می شود و خداوند برای اثبات این علم و عقل از ساده ترین و متقن ترین استدلال ها که برای همگان قابل فهم است، استفاده می کند.

وی افزود: قرآن برای اثبات مباحث مختلف از عواملی استفاده نمی کند که برای مردم قابل فهم نباشد یا نوعی عوام زدگی باشد. قرآن با استدلال، برهان نظم و امثالهم به نوعی بشر را به مبارزه می طلبد بر این اساس که اگر در این عالم شک دارید به فصل ها نگاه کنید، همانطور که پس از فصل زمستان، بهاری است، پس از مرگ انسان نیز بهار بیداری و حیات مجدد وجود دارد در واقع قرآن با استفاده از برهان فصول، قیامت را اثبات می کند و از تحکم، خرافات، خواب، رؤیا و امثالهم استفاده ای نمی شود.

وی درباره سیره معصومین(ع) در دفاع، تبیین و ترویج معارف دینی بیان کرد: معصومین(ع) همواره طبق روش و منسک قرآن حرکت می کردند.

در هیچ موردی امامان به عوام زدگی دچار نشدند بلکه ائمه اطهار(ع) با استدلال های متقن مباحث را مطرح و اثبات می کردند. به عنوان مثال کتاب «توحید مفضل» امام صادق(ع) سرشار از استدلال و برهان در اثبات خداوند است.

امام صادق(ع) با همین روش لزوم و ضرورت وجود نبی در کنار عقل را نیز اثبات می کند و از عقل به عنوان پیامبر دوم یا پیامبر باطنی نام می برد و مؤمنین را به یک نوع مبارزه با کمک عقل می طلبد.

در همه این موارد امام صادق(ع) از کشف و کرامت خود برای مردم نمی گوید. البته در همان زمان کسانی بودند که مسایل عجیبی را از امام می دیدند و در میان مردم پخش می کردند که امام صادق(ع) به شدت با آنان برخورد و تردشان می کرد و تأکید داشت چنین مسایلی را در میان مردم بیان نکنید.

وی مطمئن ترین و صحیح ترین راه تبیین و ترویج معارف دینی و تعظیم شعائر مذهبی در زمان حال را بهره گیری و استفاده از روش قرآن و سیره ائمه معصومین(ع) عنوان کرد.

موجب دین زدگی و دین گریزی مردم نشوید

وی در پاسخ به این پرسش که در صورت تداوم استفاده از روش تقدس گرایی، مقدس مأبی گری و…. با ادعای تقویت دیدگاه ها و باورهای دینی جامعه، چه آسیب هایی را در آینده شاهد خواهیم بود؟

تصریح کرد: ممکن است که در کوتاه مدت قشر خاصی از جامعه جذب افرادی شوند که در مسیر تقویت باورهای دینی از روش هایی غیر از قرآن و سیره ائمه(ع) استفاده می کنند، اما ادامه این روند در بلند مدت قطعاً به دین زدگی و دین گریزی منجر خواهد شد.

اجازه ندهیم مدعیان دکّان های بیشتری برای پیشبرد اهداف خود باز کنند

امام سابق مرکز اسلامی هوستون آمریکا ادامه داد: استفاده از عقل، استدلال و منطق در مسایل مختلف به مرور زمان سبب تقویت دینِ دین باوران، رفع شبهات و تقویت دینی جامعه خواهد شد، اما اگر به خرافات و تحریفات دامن بزنیم روز به روز بر شمار مدعیان افزوده خواهد شد و دکّان های بیشتری باز خواهند کرد که در این صورت یک نوع هرج و مرج دینی در فهم مسایل، در عمل به دین و تعدد مکتب و مذهب به وجود خواهد آمد.

بدیعی گفت: تأکید دارم که با روش های مختلف باید مراقب باشیم تا هر کسی برای خود بابی باز نکند و به خود اجازه ندهد که ادعاهای مختلفی را مطرح کند.

به عنوان مثال مذهب شیعه ضمن اعتقاد به امام عصر(عج) و پذیرش اینکه کسانی می توانند حضرت را ملاقات کنند، اما باب ملاقات با امام زمان(عج) را بسته و بیان می کند هر کسی که ادعای ملاقات با امام زمان(عج) می کند را باید تکذیب کرد.

این امر دقیقاً به این دلیل است که جلوی عوام زدگی و دکان های خرافه گرفته شود و هر کسی ادعا نکند خدمت حضرت مهدی(ع) رسیده و امام در فلان موضوع چنین فرمودند و شما باید چنین کنید و از این طریق اهداف خود را پیش ببرد و از سوی دیگر اصل اعتقاد به امام زمان و دین از بین برود.