آیا روند عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل متوقف خواهد شد؟
پژوهشگر ارشد اندیشکده سیاست خارجی بریتانیا معتقد است که دولت بایدن در عرصه سیاست خارجی اولویت‌های مهم‌تری از مسئله فلسطین و اسرائیل خواهد داشت و روند عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل مانند گذشته ادامه پیدا نخواهد کرد.
رِگ شِیپلند(Greg Shapland)، از کارشناسان مسائل خاورمیانه و عضو مؤسسه تحقیقاتی چتم هاوس(Chatham House) ـ اندیشکده سیاست خارجی بریتانیا، معتقد است که روند عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با تل‌آویو با توجه به اولویت‌های مهم‌تر در سیاست خارجی دولت جو بایدن احتمالاً متوقف یا کند خواهد شد.
شیپلند، محقق و نویسنده‌ای مستقل در حوزه فلسطین و نیز موضوع آب و مسائل زیست‌محیطی در خاورمیانه و شمال آفریقا(MENA) است. او سابقه خدمت در وزارت امور خارجه آمریکا را از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۱۵ دارد و علاوه بر این در سفارتخانه‌های بریتانیا در عربستان سعودی، مصر و کنسولگری این کشور در تل‌آویو حضور داشته است. کتاب این محقق مسائل خاورمیانه با عنوان «رودخانه‌های اختلاف: اختلافات بین‌المللی آب در خاورمیانه» در سال ۱۹۹۷ منتشر شد.
او در مورد روند عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی و نوع نگاه جو بایدن به مسئله فلسطین گفت: در مورد بحرین و امارات عامل اصلی تصمیم برای عادی‌سازی، احتمالاً ترس از ایران و تمایل برای اتحاد با یکی از مهیب‌ترین قدرت‌های نظامی در منطقه(اسرائیل) است که ایران را تهدیدی برای موجودیت خود می‌داند. علاوه بر این، با عادی‌سازی روابط با تل‌آویو، طرفین موفق به بهبود چهره خود برای دولت ایالات متحده شدند، تا حدی که کاخ سفید از آنها به عنوان «شرکای اصلی امنیتی» نام برد. انگیزه ویژه امارات، وعده توافق آمریکا در فروش جنگنده‌های F-۳۵ و سایر تجهیزات نظامی و در مورد سودان نیز هدفش حذف خود از لیست حامیان دولتی تروریسم در ایالات متحده بود. بدین ترتیب زمینه کمک، وام و تجارت برای این کشور فراهم شد که در شرایط دیگر امکان‌پذیر نبود. پاداش آمریکا به مراکش هم به رسمیت شناختن حاکمیت این کشور بر صحرای غربی بود.
کارشناس مؤسسه تحقیقاتی چتم هاوس درباره روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی در دولت جدید آمریکا بیان کرد: دولت ترامپ برای سازش بسیار تلاش کرد. دولت بایدن به دلیل داشتن اولویت‌های مهم‌تر، احتمالاً همان کار را نخواهد کرد. بنابراین ممکن است این روند متوقف شود. متعجب می‌شوم اگر دیگر کشورها به زودی اعلام کنند که می‌خواهند به عادی‌سازی روابط با اسرائیل بپیوندند. با این حال، اگر چنین کاری انجام شود، فکر می‌کنم عمان یا قطر نیز در این فهرست باشند.
وی در گفتگو با خبرگزاری ایکنا در پاسخ به اینکه آیا دولت بایدن موضع معتدلتری در برابر فلسطینی‌ها دارد؟ گفت: تمام دولت‌های ایالات متحده کم و بیش جانب اسرائیل را می‌گرفتند. مطمئناً بایدن از ترامپ بیشتر جانب اسرائیل را نخواهد گرفت و سؤال مهم‌تر این است که وی برای حل اختلاف اسرائیل و فلسطین چه مقدار وقت، تلاش و سرمایه دیپلماتیک را انتخاب خواهد کرد. او باید بسیاری از مسائل دیگر را حل کند، چه در داخل و چه در خارج. بنابراین ممکن است مسئله فلسطین برای بایدن اولویت کمی داشته باشد.
شیپلند افزود: علاوه بر این، وی با تجربه طولانی خود در سیاست و روابط خارجی، شاهد بوده که رؤسای جمهور پیشین ایالات متحده که سعی در حل اختلاف داشتند، شکست خورند. کانون توجه بایدن احتمالاً مسائل دیگری خواهد بود و به موضوعاتی خواهد پرداخت که شانس موفقیت بیشتری در آنها دارد. در عین حال، دولت بایدن در قیاس با ترامپ برای قوانین بین‌المللی اهمیت بیشتری قائل است. اگر به احتمال زیاد نخست‌وزیر بعدی [رژیم] اسرائیل شخصی از جناح راست باشد، ممکن است آمریکا در مسائلی مانند شهرک‌سازی در کرانه باختری با اسرائیل دچار تنش شود.
وی درباره اعلام تاریخ انتخابات عمومی در فلسطین از سوی تشکیلات خودگردان و تأثیر این انتخابات در حل مسئله فلسطین گفت: این اولین بار نیست که تاریخ انتخابات عمومی و ریاست‌جمهوری در فلسطین اعلام می‌شود. شاید انگیزه اصلی محمود عباس تأثیرگذاری بر دولت آمریکا باشد. از این گذشته، عباس ۱۵ سال بر کرسی قدرت بوده اما ممکن است در برابر این اتهام که به دموکراسی احترام نمی‌گذارد، آسیب ببیند.
شیپلند تصریح کرد: انتظار ندارم که انتخابات برگزار شود و فتح و حماس، همانند موارد قبلی، بر سر شیوه‌های انتخابات، اختلافاتی سازش‌ناپذیر دارند و این امر به سرزنش کردن یکدیگر تبدیل می‌شود و هر طرف دیگری را به دلیل عدم توافق در مورد شرایط برگزاری انتخابات مقصر می‌داند. اگر او ادامه انتخابات را از نظر آینده سیاسی خود و فتح بسیار خطرناک بداند، راه فرار نهایی این است که بگوید مقامات اسرائیلی اجازه انتخابات را نمی‌دهند.
این محقق و نویسنده مستقل در حوزه فلسطین درباره برخی اقدامات رژیم صهیونیستی مانند ادامه شهرک‌سازی‌ها، که مغایر با صلح یا کاهش درگیری بین فلسطین و رژیم اسرائیل است، گفت: صلح مستلزم به رسمیت شناختن حقوق فلسطین، از جمله حق آنها برای داشتن کشوری مستقل است. اگر رأی‌دهندگان اسرائیلی به انتخاب دولت‌هایی با گرایش راست‌گرایانه ادامه دهند و اسرائیل همواره شهرک‌ها و جاده‌هایی را در کرانه باختری بسازد، دشوار است که بفهمیم چگونه صلح حاصل می‌شود. بنابراین نزاع ادامه خواهد داشت، حتی اگر با تداوم درگیری‌ها در بخشی از سرزمین فلسطینیان برای احقاق حقوق خود به صورت فردی همراه باشد.
وی در پایان اظهار کرد: اگر چنین اتفاقی بیفتد، درگیری تا حدودی شبیه مبارزه علیه آپارتاید در آفریقای جنوبی خواهد بود. این «راه حل یک دولت»(برقراری یک دولت واحد در اسرائیل[اراضی اشغالی] که تمام اهالی کرانه باختری و نوار غزه نیز تابعیت آن را داشته باشند) نیست، بلکه «واقعیت دولتی ناپایدار و خشن» است و سال‌ها طول می‌کشد تا به راه حلی دست یابیم.
