آیا خطاب قرآن فقط به عرب‌زبانان است؟

منتقد چنین می‌گوید:

قرآن در سوره شعراءمیگوید قرآن عربی آمد، نازل نکردیم بر هرکسی که عربی نمی‌داند، چون محال بود آن را بفهمند و ایمان آوردند.

پس خودش می‌گوید: من برای عرب قرآن را فرستادم نه برای توی فارسی زبان! دست بردار از عرب پرستی!

 

پاسخ:

متن آیه ۱۹۵ و ۱۹۸ سوره شعراء و ترجمه آن ملاحظه بفرمایید:

بِلِسَانٍ عَرَبِی مُبِینٍ …وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَیٰ بَعْضِ الْأَعجَمِینَ فَقَرَأَهُ عَلَیهِمْ مَاکانُوابِهِ مُؤْمِنِینَ

 

پرسش:

قرآن به زبان عربی روشن نازل شد،.. و اگر آن را بر برخی از غیر عرب زبانان نازل می‌کردیم، پیامبر آن را برایشان می‌خواند به آن ایمان نمی‌آوردند.

 

پاسخ اجمالی؛

مهم این است که موضوع آیه چیست؟ موضوع آیه نزول قرآن به زبان عربی و بر یک پیامبر عرب زبان است. و این موضوع با این مسئله که آیا برای عرب است و یا اعم از عرب و عجم، متفاوت است.

عمومیت قرآن برای همهٔ انسانها در هر زمانی و با هر زبان و گویشی در این آیه مطرح نیست.

 

پاسخ تفصیلی:

۱. قرآن حقیقتی است که در محضر خدا است و همان به قلب رسول الله (ص) نازل گشته و نزولش با زبان عربی روشن و گویا می‌باشد.

در نتیجه؛ این مجموعه‌ای است که یک طرفش بدست خدا است که در سوره زخرف فرمود: “وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکتَابِ لَدَینَا لَعَلِی حَکیمٌ”. و یک طرف دیگرش عربی مبین است و دست پیامبر و ابلاغ شده به همهٔ انسانها تا به او تمسک نمایند.

 

۲. عمومیت دعوت قرآن در آیات متعددی مطرح است؛

«وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَکُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ؛ وحی شده است بر من این قرآن برای این که شما را انذار کرده بترسانم و هرکه راکه این قرآن به وی برسد» (انعام/۱۹)

«إِنْ هُوَ إِلَّا ذِکْرٌ لِلْعَالَمِینَ؛ نیست قرآن مگر یادآوری برای همه جهانیان»(تکویر/۲۷)

نَذِیرًا لِلْبَشَرِ ترساننده بشر است»(مدثر/۳۶)

 

۳.  از آن رهگذر که زبان عربی کاملترین و جامع‌ترین زبان است که می‌تواند حامل همه دقائق مورد نظر گوینده باشد، قرآن عربی نازل شد. این معنا در سوره زخرف آمده؛ “إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآناً عَرَبِیاً لَعَلَّکمْ تَعْقِلُونَ”

 

۴. اگر قرآن را بر یک پیغمبر غیر عرب یعنی اعجم، نازل می‌شد و به زبان عربی مبین نبود، یعنی به زبان عجمی مانند عِبری و یا سریانی و یا تازی و.. بود همین عرب متعصب بهانه می‌آورد که چرا عربی نیست؟!

آیه ۴۴ سوره فصلت گویای همین اشکال تراشی و بهانه گیری عرب است که آیا عربی و عجمی همتای یکدیگرست؟! ما عربی می‌فهمیم اینکه عجمی است!؛ ﴿وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآناً أَعْجَمِیاً لَقَالُوا لَوْلاَ فُصِّلَتْ آیاتُهُ ءَأَعْجَمِی وَعَرَبِی﴾

 

۵. در قرآن سخنانی مطرح است که عرب و عجم ندارد و به حُکم فطرت برای همه آدمیان است. با زبان فطرت حرف زده است که ظلم نکنید، در سایه توحید زندگی کنید، خدایی که شما را آفریده و اداره می‌کند و مطالب فطری دیگر مانند نبوت و معاد و.. روشن است که در بیان این مطالب تفاوتی بین سریانی و عِبری و عربی و فارسی و لاتین وجود ندارد. مهم این آنچه گفته شده مناسب و مقارن با “زبان فطرت” است و دلپذیر است.

و نشانه فطری بودن، سابقه دار بودن این معارف قرآنی در تورات و در انجیل آمده است. در سوره در اعراف/۱۹ فرمود: ﴿الَّذِینَ یتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِی الْأُمِّی الَّذِی یجِدُونَهُ مَکتُوباً عِندَهُمْ فِی التَّورَاهِ وَالْإِنْجِیلِ﴾

بله چون آن وقت وسائل چاپ و تکثیر نبود، تورات در دسترس همه نبود و بعضی از عالمان یهود از آن محافظت می‌کردند که قرآن می‌فرماید شما علماء یهود تورات را بیآورید ﴿فَأْتُوا بِالتَّوْرَاهِ فَاتْلُوهَا إِن کنْتُمْ صَادِقِینَ﴾ اما آنان توراتها را در خانه‌هایشان پنهان می‌کردند.

 

۶. مهم توجه به این نکته است که پیامبراسلام (ص) باچه قومی طرف است؟!

کسانیکه باعربی مبین راعناد دارند و میگویندشعر است وسحر است حال اگر اعجمی بودباآن کینه که عرب به عجم داشتند و تعصبی که به عربیت داشته‌اند که هنوز بعد از چهارده قرن، رسوبات آن را در جهان عرب می‌بینیم، سرنوشت دین خدا چه می‌شد؟!

 

۷. گذشته از اینکه زبان عربی زبان جامع و کاملی است، منطقه عربستان، محل پرورش و توسعهٔ ادیان و شریعت‌های مختلف بوده و کعبه به عنوان یکی از بزرگترین امکنه مقدسه، درآنجاست.

دین اسلام زمانی میتواندجهانی گردد که، ابتدا از این منطقه که کعبه و حضور انبیاء ابراهیمی را درخوددارد آغاز شده وموردقبول واقع شودوبعدسراسری شود که شد.