آیا «سوت زنانِ» فساد دانشگاهی شنیده می‌شوند؟ به بهانه چاپ دوم کتاب «فساد دانشگاهی»

کتاب فساد دانشگاهی که به قلم داود حسینی هاشم زاده و در سال 98 توسط نشر آگاه منتشر شده بود به چاپ دوم رسیده است. این کتاب اثری بدیع و جسورانه محسوب می‌شود که پیراهن کثیف نظام آموزش عالی کشور را به نمایش عمومی درآورده است[1] و در نوع خود ِِ اثر. و اما چند نکته:

در پیش گفتار کتاب آمده است که «متأسفانه در ایران ندیده‌ام کسی زندگی سازمانی‌اش را مکتوب کند، کارکنان سازمان‌ها خاطرات و تجربیات سازمانی‌شان را ثبت نمی‌کنند و به این ترتیب انباشتی از تجربیات سازمانی به وجود نمی‌آید و منتقل نمی‌شود…»

با اینکه کتاب حاضر ثمره تجربه زیسته طولانی مؤلف در مهم‌ترین مراکز آموزشی کشوراست به نظر می‌رسد که آنچه در انتهای کتاب یادآور شده است (صفحه 274: خودداری افراد از گزارش‌دهیِ موارد فساد بنابه ملاحظات و مصالح) شامل حال وی نیز شده است و همان‌گونه که در پیش‌گفتار کتاب آمده با عنوان نمودن «مصلحت نیست!» از ذکر بعضی گفتنی‌ها خویشتن‌داری کرده است.

طبق اظهار نویسنده، حدود شش صفحه تجربه زیسته خود را که مرتبط با موضوع فساد آکادمیک بوده، بنا به مصالحی حذف کرده است.

مؤلف اثر از «فسادِ یقه سفیدها» (ص 141)، تجاری شدن آموزش عالی و نیز «مافیای پژوهشی» در دانشگاه‌ها نوشته است (صفحه 231) و عرف شدن فساد آکادمیک در روابط دانشگاهی و اینکه معدود استادانی که این عرف (کنش فاسد) را رعایت نکنند، ناهنجار قلمداد می‌شوند. (صفحه 241 و 76)

در کلام حضرت امیر(ع) است که «اذا فَسَدَالعالِم فَسَدَالعالَم». اگر عالِم فاسد شود، عالَم فاسد می‌شود.[2] امام خمینی در ادامه این حدیث می‌گوید: «…عالِم فاسد عالَم را متعفن می‌کند؛ در جهنم از تعفن عالِم پناه می‌برند به آتش! و این تعفّنِ توجه به دنیاست، توجه به مقام است….»[3]

در تعریف فساد آمده است که در طی این فرایند «خیری نامحدود به پای خیری محدود قربانی می‌شود» و این کنش «برای خیری محدود مانند مدرک، ارتقاء، منزلت و … خیری نامحدود مانند علم، اخلاق، درستکاری و … را قربانی می‌کند» (ص 161).

دربیانیه «گام دوم انقلاب» نیز فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی با عنوان توده چرکین یاد شده است که هرگاه در بدنه حکومت‌ها عارض شود، زلزله ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آن‌ها است و اینکه: «وسوسه مال و مقام و ریاست، حتّی در عَلَوی‌ترین حکومت تاریخ یعنی حکومت خود حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) کسانی را لغزاند، پس خطر بُروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم که روزی مدیران و مسئولانش مسابقه زهد انقلابی و ساده‌زیستی می‌دادند، هرگز بعید نبوده و نیست؛[4] …»

ارجاعات:

[1] تعبیر به کار رفته در صفحه 210 کتاب «فساد دانشگاهی»

[2] کتاب خصال، باب الثنین، ص 37

[3] سخن رانی بنیان گذار جمهوری اسلامی در یازدهم اسفند ماه 1357

[4] ازبیانیه رهبر انقلاب اسلامی در بیست ودوم بهمن ماه 1397 با عنوان «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران