مناسبات ترکیه و اسرائیل

«قاسم مومنی» کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به روابط ترکیه و اسرائیل در تشریح آینده این مناسبات در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: اگر نگاهی به سابقه روابط ترکیه و اسرائیل داشته باشیم، می‌بینیم که در سال ۱۹۴۹ میلادی ترکیه اولین کشور مسلمان بود که رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت اما بعد از آن ترکیه برای جلوگیری از منزوی شدن در منطقه و به خصوص در میان کشورهای عربی سعی کرد تا روابط خود با تل‌آویو را تا حدودی به حاشیه براند و به صورت پنهان این ارتباط را هدایت کرد. پس از سال ۱۹۹۵ روابط پنهان دو طرف کاملاً آشکار شد و پس از سفر نخست‌وزیر وقت ترکیه به سرزمین‌های اشغالی علناً دنیا متوجه شد که ترکیه با رژیم صهیونیستی روابط متقابل دارد. در آن سفر قراردادهای دوجانبه زیادی با محور امنیتی، اقتصادی و حتی آموزشی منعقد شد؛ به گونه‌ای که افسران سرویس اطلاعاتی ترکیه (میت) به سرزمین‌های اشغالی سفر کردند و زیر سایه موساد آموزش دیدند.

وی ادامه داد: در مقابل افسران موساد با حضور در ترکیه پرونده‌های مورد نظرشان را پیش بردند. با وجود اینکه اوج اختلاف میان آنها در کنفرانس داووس در سال ۲۰۰۹ میلادی میان رجب طیب اردوغان و شیمون پرز نمایان شد، اما دو طرف باز هم با یکدیگر روابط داشتند. نمونه بارز این همکاری‌ها را می‌توان دستگیری «عبدالله اوجالان» رهبر پ.ک.ک در آفریقا دانست که بر اساس اسناد، موساد و میت طی یک عملیات مشترک او را دستگیر کردند. هم اکنون هم این روابط امنیتی ادامه دارد؛ به نحوی که در شمال عراق، اسرائیلی‌ها با پوشش شرکت‌های ترکیه‌ای حضور دارند و از سوی دیگر، روابط اقتصادی میان دو طرف طی دهه‌های گذشته همچنان به قوت جاری بوده است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند به هیچ وجه روابط اقتصادی میان آ‌نکارا و تل‌آویو قابل قیاس با روابط امنیتی و سیاسی آنها نیست و این نشان می‌دهد که مقوله تجارت در ادبیات دو طرفبسیار حائز اهمیت است.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در شرایط فعلی هم که قطار عادی‌سازی به حرکت درآمده است، ترکیه به دنبال آ‌ن خواهد بود که روابط خود با اسرائیل را بیش از گذشته قوی و علنی‌ کند. حالا که کشورهای عربی با تل‌آویو روابط خود را علنی کردند، اگر آنکارا هم دست به چنین اقدامی بزند، بدون تردید کشورهای عربی و اسلامی از این اقدام ترکیه متعجب نخواهند شد و نمی‌توانند آنکارا را مورد خطاب قرار دهند. همین چند ماه پیش بود که یک هواپیما حامل کمک‌های پزشکی به دلیل پاندمی کرونا از ترکیه وارد تل‌آ‌ویو شد و طی روزهای گذشته هم نخستین هواپیمای رژیم صهیونیستی پس از ۱۰ سال تنش وارد خاک ترکیه شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بر این اساس به نظرم پاندمی کرونا باعث شده تا دو طرف بار دیگر فرصت را مغتنم بشمارند و ارتباطات دو طرفه خود را علنی و تقویت کنند. معتقدم اگر این روند ادامه پیدا کند، احتمال دارد که رئیس‌جمهوری ترکیه در سال ۲۰۲۱ میلادی به سرزمین‌های اشغالی سفر کند و قراردادهایی را به امضا برساند. باید توجه داشت که روابط دو طرف ریشه‌ای است و حتی اردوغان هم نمی‌تواند این روابط را مورد هدف قرار دهد و آن را متزلزل کند؛ چراکه اسرائیلی‌ها در تمام سطوح ترکیه (اعم از امنیتی، اقتصادی و آموزشی) حضور دارند. از سوی دیگر، اوضاع و احوال منطقه به صورتی است که اگر آنکارا روابطش با تل‌آویو را علنی کند، تبعات خاصی برای آن به وجود نمی‌آید.

منبع: ایلنا