ماجرای شیعیان ایغدیر ترکیه و سازمان دیانت

در این گزارش هم‌چنین آمده بود که 80 مسجد از 226 مسجد شهر ایغدیر متعلق به آذری‌های شیعه است که ساعات شرعی و اعیاد مذهبی خود را با ایران هماهنگ می‌کنند.

در این گزارش تأکید شده است که فعالیت‌ها و گرایش‌های شیعه‌محور این شیعیان به وحدت ملی و یکپارچگی هویتی ترکیه ضربه می‌زند.

در این گزارش از حضور روحانیان ایرانی در مساجد منطقه به عنوان یک تهدید یاد شده است. این گزارش روحانیان شیعه منطقه را کم‌سواد و مبلغ خرافات و بدعت ارزیابی کرده است.

انجمن علمای اهل‌بیت شهر ایغدیر نیز بیانیه‌ای در این خصوص صادر کرد. در این بیانیه آمده بود: ما خواهان برکناری مسببان تهیه چنین نامه‌ای هستیم. ماندن چنین افرادی در شهری هم‌چون ایغدیر که از لحاظ مذهبی منطقه‌ای بسیار حساس است، جای بسی افسوس است. در بیانیه این انجمن آمده است که ما هیچ‌گاه در مناسبت‌های دینی خود تابع اجازه از مفتی‌گری نبوده‌ایم و نخواهیم بود. ما برنامه‌های دینی خود را با لطف و اجازه مفتی‌گری برگزار نمی‌کنیم.

در ادامه بیانیه آمده است در حالی که در دوران حکومت فعلی به ارامنه اجازه برگزاری مراسم دینی‌شان داده می‌شود؛ به مسیحیان و ارتدکس‌ها آزادی اعطا می‌شود و حتی زمین‌های وقفی آنان بازگردانده می‌شود و مدارس رهبانی بازگشایی می‌شوند، در یک کفه ترازو نهادن فعالیت‌های شیعیان و تروریست‌ها به چه معنا است؟

این گزارش بازتاب بسیاری در ترکیه داشت و عرفان اؤزکس از نمایندگان حزب مخالف در مجلس ترکیه خواهان توضیح دولت در این باره شد. در پی اعتراضات مردمی، مفتی‌گری شهر ایغدیر با صدور بیانیه‌ای مدعی شد که در هیچ‌ جای این گزارش به تروریست و خائن بودن مردم شهر ایغدیر اشاره نشده است.

در پی این اقدامات، مردم شهر ایغدیر و نیز شیعیان استانبول دست به راهپیمایی زدند و بر علیه این اقدام شعار دادند. سازمان دیانت نیز با احضار جنید کولاز، مفتی جنجالی، تحقیقات درباره ماجرا را آغاز کرد.

صلاح‌الدین اؤزگوندوز که از سوی دولت به عنوان رهبر شیعیان ترکیه قلمداد می‌شود نیز ضمن استقبال از احضار مفتی شهر ایغدیر و شروع تحقیقات در این باره، خواهان برکناری این مفتی از سمت خود شد. وی استاندار ایغدیر را نیز که زیر نامه مفتی را امضا کرده مقصر دانست و خواستار برخورد با او شد.

در آخرین موضع‌گیری‌ها، محمد گؤرمز رئیس سازمان دیانت با حضور در مراسم افتتاحیه نخستین وقفیه شیعیان این کشور به نام آل‌البیت(ع)، اعلام کرد که هیأتی را مأمور رسیدگی به این مسئله خواهم کرد. وی افزود:‌ سازمان دیانت ترکیه،128  هزار کارمند دارد. در این میان ممکن است افرادی نیز سخنان اشتباهی بر زبان آورند اما باید دانست که این سخنان، موضوع سازمان دیانت نیست. اجازه نخواهیم داد کسی با عنوانی رسمی بر ضد برادران جعفری (شیعه)  ما سخن بگوید.

برخی فعالان دینی وابسته به سازمان دیانت نیز با صدور بیانیه‌ای از اقدامات انجمن علمای اهل‌بیت(ع) ایغدیر در اعتراض به گزارش مفتی شهر ابراز نارضایتی کردند. 

در بیانیه این گروه آمده است که هر اقدامی که باعث بر هم خوردن آرامش و نظم منطقه شود محکوم است. انجمن علمای اهل‌بیت(ع) با در دست گرفتن یکی دو عبارت یک گزارش اقدام به جوسازی کرده است. 

گفتنی است شعر ایغدیر بیشترین تعداد شیعیان را ترکیه در خود جای داده است. این شهر در منطقه مرزی بین ایران، ترکیه،‌ارمنستان و جمهوری آذربایجان (نخجوان) قرار دارد. اکثر مردم آن شیعه و اصالتاً آذری‌زبان هستند. مردم این منطقه از نظر فرهنگی و زبانی شباهت بسیاری به آذری‌های ایران دارند. هم‌اکنون حدود سه میلیون شیعه در ترکیه زندگی می‌کنند که از آن‌ها با نام «جعفری» یاد می‌شود. یکی از کشمکش‌های شیعیان در ترکیه این است که سازمان دیانت اصرار دارد تا مساجد شیعیان زیر نظر سازمان دیانت فعالیت کنند و امامان جماعت و علمای شیعه به استخدام این سازمان درآیند اما شیعیان همواره با این مسأله سرسختانه مخالفت کرده‌اند و هرگز اجازه دخالت سازمان دیانت در امور خود را نداده‌اند.

 
ماجرا از آن‌جا آغاز شد که مفتی شهر ایغدیر ترکیه طی نامه‌ای که امضای استاندار این شهر را ینز به همراه داشت،‌ به اداره امنیت عمومی ترکیه نوشت و مردم شهر ایغدیر را تروریست و خائن به وطن معرفی کرد. در این نامه به فعالیت‌های دینی شیعیان این شهر اشاره شده و نسبت به چنین فعالیت‌هایی ابراز نگرانی شد.