القاعده: جنگ با آمریکا ادامه دارد
آرمین منتظری
با وجود تصمیم دولت آمریکا برای خروج نیروهای آمریکایی از افعانستان، القاعده اعلام کرد که جنگ این گروه با آمریکا در جبهه‌های مختلف ادامه دارد، مگر اینکه نیروهای آمریکایی از همه کشورهای اسلامی خارج شوند.
روز گذشته دهمین سال کشته شدن اسامه بن‌لادن رهبر القاعده توسط نیروهای امریکایی بود و اتفاقا روند خروج نیروهای امریکایی در افغانستان نیز در همین زمان آغاز شد. نام بن‌لادن و شبکه تروریستی‌ای که او ایجاد کرد برای سالیان سال محور استراتژی ضدتروریسم دولت امریکا قرار گرفت. با اعلام جو بایدن، رییس‌جمهوری امریکا مبنی بر خروج نیروهای امریکایی از افغانستان به نظر می‌رسد کمپین ضد تروریستی دولت امریکا وارد مرحله جدیدی شده است. اما حالا القاعده بار دیگر اعلام کرده که تا پایان مبارزه‌اش با امریکا راه زیادی باقی مانده است. دو نیروی عملیاتی القاعده در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌ان‌ان گفته‌اند: «جنگ با امریکا در همه جبهه‌ها ادامه خواهد داشت مگر اینکه نیروهای امریکایی از همه کشورهای اسلامی خارج شوند.» در گذشته نیروهای القاعده به ندرت مصاحبه می‌کردند و همواره سعی می‌کردند خود را پشت جریانی پروپاگاندا مخفی کنند. هنوز مشخص نیست که چرا این دو نیروی عملیاتی القاعده به این صورت مصاحبه کرده‌اند. برخی تحلیلگران معتقدند تصمیم دولت بایدن برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان باعث شده نیروهای القاعده بار دیگر فرصت را برای فعالیت مناسب ببینند. برخی دیگر معتقدند القاعده قصد دارد با استفاده از این فرصت شکست‌های اخیرش را بپوشاند.
زمانی القاعده بزرگ‌ترین و خطرناک‌ترین گروه تروریستی در سراسر جهان بود اما این روزها کمتر سر و صدایی از آنها به گوش می‌رسد. اما واقعیت این است که القاعده هنوز نفس می‌کشد. و حالا براساس ادعای این دو عضو القاعده، این گروه تروریستی بار دیگر قصد دارد فعالیت خود را از سر بگیرد. آن‌هم درست زمانی‌که نیروهای امریکایی در حال خروج از افغانستان هستند. شواهد امر نشان می‌دهد القاعده بار دیگر مانند گذشته قصد دارد به همکاری و شراکت با طالبان بپردازد. در مصاحبه این دو عضو طالبان با سی‌ان‌ان، آنها صراحتا از گروه طالبان بابت زنده نگه داشتن نبض مبارزه با امریکا تشکر کردند: «با تشکر از افغان‌ها که از برادران مسلح خود حمایت و حفاظت می‌کنند، بسیاری از نیروهای جهانی در نقاط مختلف جهان اسلام همچنان با موفقیت به انجام عملیات مشغولند.»
برنامه دولت امریکا این است که تا تاریخ یازدهم سپتامبر سال جاری میلادی به جنگ طولانی امریکا که با هدف خنثی کردن تهدیدات تروریستی انجام شده بود، خاتمه دهد. جو بایدن در این خصوص گفته است: «بن‌لادن مرده و القاعده در افغانستان تضعیف شده و حالا زمان آن فرا رسیده است که این جنگ بی‌پایان، تمام شود.» آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن نیز با این نظر موافق است؛ او به شبکه ای‌بی‌سی گفته است: «ما 20 سال پیش به افغانستان رفتیم. به این خاطر به افغانستان رفتیم چون به ما حمله شده بود. رفتیم تا به کسانی که یازدهم سپتامبر سال 2001 به ما حمله کرده بودند را زمینگیر کنیم و اطمینان حاصل کنیم که افغانستان دیگر به بهشت تروریست‌هایی که قصد حمله به امریکا یا متحدانش را دارند، تبدیل نخواهد شد. ما حالا به اهدافی که از قبل معین کرده بودیم، دست یافته‌ایم.»
یکی از عواملی که باعث شد امریکا بتواند افغانستان را ترک کند توافق بیستم فوریه سال 2020 امریکا با طالبان بود. در این توافق طالبان موافقت کرد روابط خود با القاعده را قطع کند. شبکه سی‌ان‌ان از طریق واسطه‌های روزنامه‌نگار توانست با القاعده ارتباط قرار کند و از واکنش آنها در خصوص تصمیم دولت بایدن بپرسد. سی‌ان‌ان گزارش کرده واکنش اعضای القاعده نشان می‌دهد که طالبان آنقدرها هم با دولت بایدن صادق نبوده است و احتمال می‌رود توافق‌شان با دولت امریکا با هدف فریب و خروج امریکایی‌ها از افغانستان انجام شده است.
شبکه سی‌ان‌ان با گروه طالبان نیز تماس گرفته است تا از کیفیت رابطه‌اش با القاعده بپرسد اما ظاهرا طالبان حاضر به پاسخگویی نشده است. تحلیلگرانی نظیر پیتر برگن، نویسنده چندین کتاب پرفروش درباره اسامه بن‌لادن، پاسخی که اعضای القاعده به سی‌ان‌ان داده‌اند را بسیار بااهمیت می‌داند. برگن به آن بخش از سخنان اعضای القاعده درباره حفظ روابط القاعده و طالبان اشاره کرده و می‌گوید: «در حال حاضر طالبان پاکستان رابطه خود را با القاعده حفظ کرده است و به نظر می‌رسد همین سناریو قرار است درباره طالبان افغانستان تکرار شود.» برگن می‌گوید: «این مواضع نشان می‌دهد که آنچه سازمان ملل درخصوص طالبان افغانستان گفته، درست بوده و طالبان افغانستان در طول مذاکراتش با امریکا همزمان با القاعده نیز مشورت می‌کرده و طالبان افغانستان همچنان برای رابطه تاریخی با القاعده ارزش قائل است.» البته القاعده اعلام کرده است که علاقه‌ای ندارد از خاک افغانستان برای انجام عملیات‌های آینده استفاده کند. هر چند می‌توان گفت ادعایی این‌چنینی که از سوی یکی از اعضای القاعده مطرح شده لزوما به معنای سیاست اساسی این گروه تروریستی نیست.
عضو گروه القاعده در مصاحبه‌اش با سی‌ان‌ان خروج امریکایی‌ها از افغانستان را با خروج نیروهای شوری از افغانستان مقایسه کرده و این مساله را نشانه پیروزی القاعده بر امریکا دانسته است. او گفته همه هدف القاعده این بود که امریکا در جنگش در افغانستان مجبور شود پول زیادی خرج کرده و ورشکسته شود. واقعیت این است که حملات 11 سپتامبر به امریکا ضرر اقتصادی چندانی وارد نکرد اما جنگ امریکا در افغانستان حدود یک تریلیون دلار هزینه ایجاد کرد. این عضو القاعده می‌گوید جنگ امریکا در افغانستان نقشی اساسی در وارد آوردن ضربه به اقتصاد امریکا داشته است. البته او به تلفات و صدمات القاعده نیز در این جنگ اشاره می‌کند و می‌گوید القاعده در برهه‌ای از زمان نیروهایش را به سوریه اعزام کرد که برخی از آنها در سوریه کشته شدند.
او همچنین تایید می‌کند که کشته شدن اسامه بن‌لادن به دست نیروهای امریکایی به القاعده ضربه زد و موجب شد فرقه اسلام‌گرایان تندروی بی‌قید و‌بندی نظیر داعش ایجاد شود. او می‌گوید: «داعش از کشته شدن بن‌لادن، شیخ ابویحیاالیبی و برخی دیگر از رهبران القاعده سود برد.» طی سال‌های اخیر، خشونت‌های داعش در خاورمیانه و اروپا موجب شد القاعده تقریبا به فراموشی سپرده شود. البته رهبران القاعده معتقدند این‌طور نبوده و آنها طی این سال‌ها صرفا دست به سکوتی تاکتیکی زده بودند و نه تنها ضعیف نشدند بلکه خود را برای برای جنگی طولانی در جبهه‌های مختلف آماده کرده‌اند. در حال حاضر ایمن الظواهری، رهبر القاعده تقریبا یک زندگی مجازی دارد و کسی نمی‌داند کجا مخفی شده است. با این حال القاعده هنوز خود را سرآمد گروه‌های جهادی می‌داند. شاخه‌های القاعده در حال حاضر در کشورهایی نظیر یمن، سومالی، شمال آفریقا و دیگر مناطق فعال هستند.
منبع: روزنامه اعتماد
