تحلیل فارن پالیسی درباره وضعیت فلسطین؛ آتش بس غزه به معنی صلح نیست

پایگاه فارن پالسی در مطلبی به قلم ربکا کولارد، ستون‌نویس و خبرنگار حوزه خاورمیانه این نشریه می‌نویسد: روز جمعه تقریبا یک روز کامل بعد از آنکه آتش بس به ۱۱ روز خشونت پایان داد، آرامشی شکننده در نوار غزه حکمفرما شد. فعلا شلیک موشک‌ها و حملات هوایی پایان یافته است اما نارضایتی‌هایی که عامل قیام میان فلسطینی‌ها از رام‌الله تا قدس، حیفا، اسرائیل و بیروت و امان بوده‌اند پایان نیافته‌اند. آتش بس، فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌هایی را که خیلی دور از آشتی هستند، چندان به آشتی نزدیک‌تر نساخت.

با وجود آنکه خیلی‌ها پایان خشونت‌ها را جشن گرفتند، نیروی امنیتی اسرائیل به مجتمع مسجدالاقصی در قدس حمله کرده و با فلسطینی‌ها درگیر شد؛ همان کاری که ۱۱ روز پیش حماس را به فرستادن موشک به سمت اسرائیل (سرزمین‌های اشغالی) تحریک کرد. اخراج کردن چندین خانواده فلسطینی از خانه‌هایشان در محله شیخ جراح، شهر قدس شرقی – اقدام اسرائیل که محرک نا آرامی‌های اولیه شد – همچنان قریب‌الوقوع بوده و تصمیم دادگاه آن را تنها تا ماه آینده میلادی به تعویق انداخت.

تنها ساعاتی قبل از آنکه آتش بس بین اسرائیل و حماس اجرایی شود، هزاران نفر در خیابان‌های شهر ام الفهم اسرائیل برای تشییع جنازه “محمد کیوان” ۱۷ ساله راهپیمایی کردند. کیوان چند روز پیش زمانی که در جریان اعتراضات همراه با دوستانش در یک خودرو نشسته بود از ناحیه سر از سوی پلیس مخفی اسرائیل مورد اصابت گلوله قرار گرفت. هزاران تن از عزاداران او پرچم‌های فلسطین را به اهتزاز در آوردند. قبل از تشییع جنازه وی نیروهای امنیتی اسرائیل در اطراف ام الفهم استقرار پیدا کردند و این شهری که چندان از حیفا دور نیست را شبیه به یک منطقه اشغال شده کرانه باختری ساختند.

برای حدود دو میلیون شهروند عرب اسرائیلی همچون مردم ام الفهم نارضایتی‌های شهروندان درجه ۲ پابرجاست و حتی شدیدتر از قبل است. در ۱۱ روز گذشته شهرهای با جمعیت مرکب اسرائیل شاهد درگیری‌های بی سابقه میان یهودیان و فلسطینی‌های اسرائیل از جمله با اغتشاش، آتش زدن اصناف و کشته شدن کیوان و تعداد دیگری از فلسطینی‌ها و یهودیان اسرائیل بودند. مساجد و کنیسه‌ها به آتش کشیده شدند و تحریکات از فضای مجازی گسترش یافت.

نیمر سلطانی، یک استاد دانشکده مطالعات آفریقا و شرق در دانشگاه لندن، می‌گوید: همان مسائلی که منجر به اعتراضات و درگیری‌ها در قدس شرقی در داخل اسرائیل و در نوار غزه شدند، همچنان به بدتر شدن ادامه می‌دهند.

او بیان کرد: رخ دادن دور بعدی تنها وابسته به زمان است چون نمی‌توانید انتظار داشته باشید سرکوب شده‌ها ساکت بمانند. او گفت: چیزی که اکنون مورد نیاز است فشارهای بین المللی است تا اسرائیل وادار به پایبندی به قوانین بین‌المللی و اعطای برابری به فلسطینی‌ها شود.

اما فلسطینی‌ها دیگر امیدشان را به چند دهه تلاش‌های شکست خورده و نهادهای بین‌المللی پشت آنها از دست داده‌اند.

موهی شهاده، یک آواره فلسطینی ۳۰ ساله در اعتراضاتی در بیروت گفت: وقتی من یک بچه بودم جامعه بین‌المللی را باور داشتم. اما حالا از این سازمان‌های بین المللی و سازمان ملل قطع امید کرده‌ام. آنها برای ۷۳ سال هیچ چیز به ما ندادند.

ناخرسندی و یاس او جدید نیست اما بلندتر و قدرتمندتر از قبل توسط جوانان در کمپ‌های آوارگان فلسطینی، در خیابان‌های شهرهای با جمعیت مرکب در داخل اسرائیل و در کرانه باختری بیان می‌شود.

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در اصل در سال ۲۰۰۵ برای یک دوره چهار ساله انتخاب شد اما هنوز در این سمت قرار دارد. او انتخابات در نظر گرفته شده برای سال جاری میلادی را ظاهرا به خاطر مخالفت اسرائیل با اجازه به رای گیری در قدس شرقی کنسل کرد. این به این معنی است که فلسطینی‌هایی که در دهه ۲۰ عمرشان قرار دارند هرگز شانس رای دادن برای تعیین رهبرانشان را پیدا نکردند.

شهاده در سال ۱۹۹۳ زمانی که یاسر عرفات، رهبر سابق فلسطینی توافقات اسلو را امضا کرده و وعده صلح و یک کشور فلسطینی از این توافقات مطرح شد، یک خردسال بود.

شهاده اظهار کرد: توافقات اسلو به ما به عنوان فلسطینی هیچ چیز ندادند. ۳۰ سال مذاکرات صلح ما را به کجا رساند؟ هفته گذشته آن باعث کشته شدن بیش از ۲۵۰ نفر در غزه شد.

دیوید بن گوریون، اولین نخست وزیر اسرائیل به هنگام تاسیس آن نسبت به مسئله آوارگان فلسطینی هشدار داد. او بیان کرد: ما باید هر کاری انجام دهیم تا تضمین کنیم آنها هرگز باز نگردند. پیرها خواهند مرد و جوان‌ها فراموش خواهند کرد.

او درباره جوان‌ها اشتباه می‌گفت: تقریبا در هر روز که از آغاز درگیری گذشته جمعیت عمدتا جوان فلسطینی‌ها در مرز اسرائیل با لبنان تجمع کردند. برخی از آنها حتی از یک دیوار مرزی به ارتفاع ۳۰ پا بالا رفته و پرچم فلسطین را به اهتزاز درآوردند و سربازان اسرائیلی را در آن طرف مرز به شلیک کردن تحریک کردند و گفتند می‌خواهند به “خانه” برگردند.

این بار اول نیست، در سال ۲۰۱۱ در روز نکبت که مربوط به اخراج صدها هزار فلسطینی با تشکیل اسرائیل است، هزاران فلسطینی به مرز اسرائیل با لبنان و سوریه هجوم برده و حتی برخی از آنها توانستند از آن عبور کنند.

حسان حجازی، یک آواره فلسطینی جوان اهل سوریه ۱۰۰ مایل راه را به سمت جنوب و به سمت شهر جفای اسرائیل، محل خانه پدربزرگش طی کرد.

علی صالح، یک آواره فلسطینی که در دهه ۴۰ عمرش قرار دارد، در هفته گذشته در اعتراضات مرزی نظاره‌گر بود. او گفت: “تصور کنید سرزمین من درست در اینجاست و من نمی توانم وارد آن شوم.” او از بالای یک تپه مجاور می‌تواند درختانی را ببیند که حالا روستای جدش به نام الخلیسه (al-Khalisa) در فاصله ۱.۵ مایلی طرف دیگر دیوار مرزی را می‌پوشانند. آوارگان فلسطینی در لبنان با گذشت بیش از هفت دهه از زمان اخراجشان همچنان بدون شهروندی و در کمپهای پرجمعیت با دورنمای کمی برای اشتغال زندگی می‌کنند. صالح اظهار کرد، برنامه او این بود که از مرز بگذرد اما ارتش لبنان جلوی او را گرفت.

سماه سلیمه، یک فعال و یک شهروند عرب اسرائیل اظهار کرد: شاید پیرها دارند میمیرند اما جوانها به یاد می‌سپارند و آنها می‌خواهند آن را ترمیم کنند.

فاحش‌ترین تفاوت مربوط به درگیری‌های اخیر مربوط به خشونتها در داخل مناطق با جمعیت مرکب اسرائیل، حتی در شهرهایی نظیر حیفا که اغلب به عنوان یک الگوی همزیستی عرب-یهود تبلیغ می‌شد، است. حدود یک پنجم از شهروندان اسرائیلی فلسطینی‌هایی هستند که در داخل مرزهای جدید اسرائیل در سال ۱۹۴۸ مانده‌اند. با معلق شدن آتش بس با نوار غزه، سیاستمداران اسرائیلی گمانه زنی کردند که خشونتها در شهرهای با جمعیت مرکب اسرائیل به همان اندازه موشکهای نوار غزه تهدیدی بزرگ به حساب می‌آیند. کمیسیونر پلیس اسرائیل انفجار ناگهانی خشونت را به گروه‌های راستگرای یهودی که با اتوبوس به منظور دامن زدن به آتش تنش در ضمن به خیابان ریختن فلسطینی‌ها به مناطق با جمعیت مرکب رفتند، نسبت دادند. سیاستمداران رده بالای اسرائیلی شامل سیاستمداران حزب لیکود متعلق به بنیامین نتانیاهو، او را متهم به تحریک و تشدید تنش برای نجات حرفه سیاسی خود می‌کنند. یک مقاله تحلیلی اسرائیلی کل این وقایع را یک پیروزی برای حماس خوانده و نوشت: حماس توانست میدان جنگ را از مناطقی که در تیررس شلیک موشک هستند به کلیت اسرائیل بکشاند و آشوبها همه گوشه‌های اسرائیل را به لرزه در آورند.

سلیمه بیان کرد، فلسطینی‌ها همواره در جایی که خود را به عنوان یهودی تعریف می‌کند با تبعیض و شهروندی درجه دو مواجه شده‌اند اما در سال ۲۰۱۸ اسرائیل قانون “دولت-ملت” را تصویب کرده و هر چه بیشتر جایگاه فلسطینی‌ها را تنزل داده است. سلیمه گفت، قبل از این هفته اعتماد وجود نداشت اما یک نوع قرارداد با این مضمون وجود داشت: “تو امن هستی، من امن هستم”. او تاکید کرد، بچه‌های او که در دهه ۲۰ عمرشان هستند چیزی بیش از آن میخواهند.

سلیمه گفت: آنها دارند می‌گویند ما عدالت می‌خواهیم. ما چیز دیگری نمیخواهیم.

از نظر خیلی از فلسطینی‌ها بروز خشونت و نارضایتی به عنوان یک پیروزی برای وحدت در نظر گرفته میشود تا صرفا پیروزی برای شبه نظامیان حماس. با تشدید درگیری در هفته گذشته، مانیفستی تحت عنوان مانیفست “انتفاضه وحدت” در فضای مجازی انتشار یافت که خواستار یک قیام متحد از سوی فلسطینی‌های نوار غزه، کرانه باختری، قدس، داخل اسرائیل و میلیون‌ها فلسطینی‌ها کمپهای آوارگان و جوامع ساکن تبعید در سطح جهان شد. چهره‌های مشهور فلسطینی و حامیان آن در رسانه‌های اجتماعی به ابراز همبستگی پرداختند.

در این مانیفست نوشته شده: انتفاضه یک انتفاضه طولانی در خیابانهای فلسطین و در خیابانهای سراسر جهان خواهد بود.

منبع: ایسنا