جنگ غزه و افزایش اختلاف بین «فتح» و «حماس»

با آنکه محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت که «تجاوز به نوار غزه» بخشی از تجاوزهای مداوم علیه مردم فلسطین در کرانه باختری از‌ جمله بیت‌المقدس است؛ اما حماس آتش‌بس با اسرائیل را «یک پیروزی استراتژیک دانست که باعث تغییر بسیاری از واقعیت‌ها شده و راه را برای پیروزی‌های بیشتری باز می‌کند. اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس با اشاره به اینکه «مقاومت یک گزینه استراتژیک و کوتاه‌ترین مسیر آزادسازی است»، افزود که «نبرد شمشیر قدس به توهمات مذاکره و فرهنگ شکست پایان داد». با‌این‌حال محمود عباس که با پشتیبانی ایالات متحده در‌صدد شروع بازسازی نوار غزه است، خواستار «پایان‌دادن به حملات اسرائیل در بیت‌المقدس، به‌ویژه در مسجد‌الاقصی، محله شیخ جراح و حملاتی که نیروهای اشغالگر و شهرک‌نشینان علیه فلسطینیان در کرانه باختری انجام می‌دهند، شد. از سوی دیگر، موسی ابومرزوق، معاون دفتر سیاسی حماس، به ایندیپندنت عربی، گفت که «نبرد شمشیر قدس» یک مبارزه کاملا ملی و مهین‌پرستانه بوده و منجر به شکسته‌شدن اعتبار اسرائیل و عقب‌نشینی از روایت نادرست اسرائیل از واقعیت اوضاع، در سنگر اصلی‌اش در غرب شد». مرزوق با اشاره به اینکه حمایت گسترده‌ مردم فلسطین از مقاومت، این حقیقت را آشکار کرد که «این در واقع، نیروی مقاومت است که فلسطین را در تمام عرصه‌ها رهبری می‌کند». او از همه گروه‌ها و مردم فلسطین خواست که گزینه راه‌حل سیاسی را کنار بگذارند و به صف مقاومت بپیوندند».
ابومرزوق، محمود عباس را عامل «غیبت سازمان آزادی‌بخش فلسطین در نبرد کنونی و تصمیم‌گیری‌های سرنوشت‌ساز اخیر تلقی کرده» و موضع او در قبال جنگ اخیر را «لغو واقعی سازمان آزادی‌بخش فلسطین» دانست. او افزود که محمود عباس «انتخابات را به حالت تعلیق درآورد و از انتخاب نیمی از اعضای شورای ملی سازمان آزادی‌بخش فلسطین جلوگیری کرد»، در‌حالی‌که برگزاری انتخابات می‌توانست سازمان آزادی‌بخش فلسطین را به «یک چتر واقعی فراگیر، نه فقط شعار» تبدیل کند. در مقابل، حسین حمایل، سخنگوی جنبش فتح می‌گوید که «حملات اسرائیل سراسر ملت فلسطین در کرانه باختری، از‌ جمله ساکنان بیت‌المقدس و فلسطینیان داخل اسرائیل را در بر گرفته بود و این تحولی است که نیاز به وحدت ملی دارد تا همه در راستای یک راهبرد جدی سیاسی برای پایان‌دادن به اشغال اسرائیل تلاش کنند».
چشم‌انداز مشترک
دراین‌حال، یک مقام فلسطینی که نخواست نامش فاش شود، گفت که محمود عباس در تلاش برای ایجاد «چشم‌انداز مشترکی با حماس است که دور از تنش و هیاهو باشد. او جنبش حماس را به «ربودن نبرد از بیت‌المقدس به نوار غزه به منظور پیشگامی در صحنه سیاسی و داشتن اولویت رهبری سیاسی در مرحله بعدی» متهم کرد و افزود که تلاش‌ها با مصر برای توسعه آتش‌بس غزه جریان دارد تا این آتش‌بس شامل بیت‌المقدس شده و اوضاع در اماکن مقدسه به حالت عادی باز‌گردد، سیاست‌های پاک‌سازی قومی و شهرک‌سازی متوقف شود و اسرائیل تعهد خود را به رعایت توافق‌نامه‌های امضاشده با سازمان آزادی‌بخش فلسطین اعلام کند. این مقام فلسطینی تأکید کرد که «فلسطینیان برای رسیدن به ثبات و آرامش، نیاز به یک افق سیاسی مشترکی دارند و هر تلاشی برای ایجاد آرامش بدون استفاده از گزینه سیاسی، ملت را به نقطه اول بازمی‌گرداند». ابراهیم فریحات، کارشناس درگیری‌های بین‌المللی در مؤسسه دوحه برای تحصیلات تکمیلی، بر این باور است که حماس با کسب دستاوردهای چشمگیر در جنگ اخیر و داشتن گزینه‌های متعدد جنگی، قدرت نظامی و موشکی توانست نقش خود را در صحنه بین‌المللی افزایش دهد. فریحات می‌گوید که نقش فزاینده حماس می‌تواند «از نظر پروژه ملی فلسطین که جنبش حماس به منظور تحقق آن تأسیس شده است، نتایج متناقضی را به دنبال داشته باشد». به گفته فریحات، توانمندی نظامی حماس می‌تواند باعث تقویت موضع فلسطین در مذاکرات آینده شود؛ زیرا این توانایی، برای همه فلسطینیان به‌عنوان یک سرمایه استراتژیک به شمار می‌رود، صرف نظر از اینکه کدام جناح سیاسی دست به این اقدام زده است. با‌این‌حال، او تأکید می‌کند که اقدام حماس برای بهره‌برداری از این قدرت، به دور از پروژه ملی فلسطین، با وجود اینکه می‌تواند موقعیت حماس را در نوار غزه تقویت ‌کند؛ اما در فرجام منجر به افزایش تنش و ناسازگاری بین جنبش‌های فتح و حماس می‌شود. البته فریحات بعید می‌داند که حماس با اسرائیل وارد مذاکره شود؛ زیرا جنبش حماس از یک سو اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و از سوی دیگر، توافق‌نامه‌هایی را با سازمان آزادی‌بخش فلسطین امضا کرده است که مانع حرکت به سمت چنین گزینه‌ای می‌شوند.

منبع: روزنامه شرق