عبور اسرائیل از نتانیاهو
بر خلاف تصور بنیامین نتانیاهو که تحولات و جنگ در غزه را به نفع آینده سیاسی خود در رقابت‌های انتخاباتی تلقی می کرد، رقبای او با توافق درباره تشکیل کابینه، کلید حذف او از عرصه سیاسی اسرائیل را زدند.
رقبای بنیامین نتانیاهو شمارش معکوس پایان نخست‌وزیری 12ساله «بی‌بی» را آغاز کردند. در شرایطی که جنگ اخیر اسرائیل و گروه‌های فلسطینی و نیز خشونت بی‌سابقه یهودیان در اسرائیل، موقعیت تندروهای حامی نتانیاهو در اسرائیل را تقویت کرده و مذاکرات رقبای نخست‌وزیر اسرائیل برای تشکیل کابینه جدید به بن‌بست رسیده بود، رسانه‌های اسرائیل از توافق «نفتالی بنت» رهبر حزب راست‌گرای افراطی «یمینا» و «یئیر لاپید» رهبر حزب میانه‌رو «یش عتید» برای تشکیل کابینه ائتلافی خبر دادند. این توافق احتمال برگزاری پنجمین انتخابات پارلمانی در دو سال اخیر در اسرائیل را بسیار ضعیف می‌کند. نتانیاهو بسیار امیدوار بود که با تحولات اخیر که به شکست مذاکرات رقبایش انجامید، با حمایت بیشتر افکار عمومی بتواند در انتخابات پیروز شود تا سمت نخست‌وزیری را همچنان در اختیار داشته باشد. لاپید در ماه جاری میلادی و پس از ناکامی بنیامین نتانیاهو در تشکیل ائتلاف، از سوی رئیس‌جمهوری اسرائیل مأمور تشکیل کابینه جدید شده است و در روزهای گذشته حزب کار اسرائیل نیز به ائتلاف «تشکل تغییر» به ریاست لاپید برای تشکیل کابینه ائتلافی جدید پیوسته بود. بنت در دیدار خود با لاپید تأکید کرد که با او در روند رایزنی‌ها برای «تشکیل کابینه‌ای که هر دوی ما ریاست آن را داشته باشیم» همکاری می‌کند. براساس توافق بنت و لاپید، بنت تا سپتامبر 2023 به نخست‌وزیری اسرائیل می‌رسد و پس از آن تا نوامبر 2025 لاپید نخست‌وزیری را بر عهده می‌گیرد. با‌این‌حال اعضای حزب یمینا از جمله «ایلیت شاکد»، عضو شاخص حزب، چندان تمایلی به این ائتلاف ندارند. شاکد همچنان ترجیح می‌دهد که کابینه‌ای از احزاب دست‌راستی تشکیل شود و لاپید از ائتلاف بیرون گذاشته شود و در این راستا خواستار پذیرش پیشنهاد لیکود به ریاست نتانیاهو برای تشکیل ائتلاف انتخاباتی در انتخابات تازه است.خبر توافق بنت و لاپید در حالی اعلام شد که تنها پنج روز از فرصت لاپید باقی مانده بود و او در این روزهای پایانی هم توانست با احزاب «اسرائیل بیتنو» به رهبری اویگدور لیبرمن وزیر دفاع و خارجه سابق و «مرتس» به توافق برسد.
سیاست افراطی بنت
نفتالی بنت که سابقه حضور به‌عنوان وزیر آموزش و وزیر دفاع را در کابینه نتانیاهو دارد، به داشتن سیاست‌های افراطی شناخته می‌شود. او در ماه می 2020 مجوز ساخت هفت هزار خانه دیگر در شهرک‌های یهودی‌نشین در اسرائیل را صادر کرد. لاپید هم که پیش از ورودش به سیاست در سال 2012، روزنامه‌نگار، نویسنده و گوینده خبر تلویزیون بود، در سال‌های 2013 و 2014 وزیر دارایی کابینه نتانیاهو بود. لاپید حزب میانه‌رو «یش عتید» را تأسیس کرده و در نخستین تجربه خود در حضور در انتخابات 2013 با کسب 19 کرسی به دومین حزب بزرگ در کنست (پارلمان اسرائیل) تبدیل شده بود.
از سوی دیگر، نتانیاهو که از اعلام این توافق شوکه شده و شانس نخست‌وزیری خود را کمتر از هر زمان دیگر می‌بیند، همچنان به رایزنی‌های سیاسی خود ادامه می‌دهد و در همین راستا به «گیدعون ساعر» عضو جدا‌شده از لیکود که حزب تازه‌ای تأسیس کرده، پیشنهاد نخست‌وزیری دوره‌ای را داده، البته با این شرط که نخست‌وزیری ساعر قبل از نتانیاهو باشد.
حمله نتانیاهو به بنت
همچنین نتانیاهو در واکنش به توافق لاپید و بنت برای تشکیل کابینه نیز آن را «فریبکاری باورنکردنی» خواند و ادعا کرده که «بنت پیشنهاد حضور در یک کابینه راست‌گرا را رد کرده و می‌خواهد نخست‌وزیری کابینه‌ای چپ‌گرا باشد. او با این کار تمام توافق‌های هفته‌های اخیر را نقض کرده است». طبق گزارش‌ها پس از بروز خشونت‌های اخیر میان اسرائیل و فلسطینی‌ها، بنت با توقف مذاکرات خود با لاپید، گفته بود که در چنین شرایطی با توجه به تهدید امنیت اسرائیل باید کابینه‌ای راست‌گرا بر سر کار بیاید و با همین استدلال مذاکرات خود با نتانیاهو را از سر گرفته بود.
به نوشته روزنامه جروزالم پست، نتانیاهو و بنت برای تشکیل کابینه به توافق دست یافته بودند؛ اما بنت حاضر به امضای آن نبود. ائتلاف این دو شامل 59 کرسی پارلمان می‌شد و همچنان برای تشکیل کابینه اکثریت نیاز به دو کرسی دیگر بود. بنت تمایلی نداشت تا کابینه اقلیت با نتانیاهو تشکیل دهد و به‌همین‌دلیل مذاکرات خود با لاپید را از سر گرفت. نتانیاهو هم که پیش‌از‌این و برای بار سوم در دو سال گذشته نتوانسته بود کابینه خود را معرفی کند، تلاش می‌کرد که کار را به برگزاری پنجمین انتخابات در اسرائیل در دو سال اخیر برساند. او همچنین رقبایش را به تهدید امنیت اسرائیل متهم کرد و گفت که آنان پس از جنگ اخیر با غزه و افزایش خشونت‌ها میان یهودیان و اعراب تأکید داشتند که در چنین شرایطی «کابینه تغییر» نباید شکل بگیرد؛ اما اکنون دست به چنین توافقی زده‌اند.
مراسم تحلیف به‌زودی
به نوشته روزنامه «جروزالم‌‌پست» انتظار می‌رود مراسم تحلیف، 10 روز پس از اعلام توافق این دو نفر و در روزهای ابتدایی هفته آینده برگزار شود. شبکه 12 تلویزیون اسرائیل در حالی اولین رسانه‌ای بود که از توافق بنت و لاپید برای تشکیل کابینه جدید و پایان نخست‌وزیری نتانیاهو خبر داد که ساعاتی قبل از آن، لاپید گفته بود با وجود جلسه‌ای که یک شب قبل‌تر با نفتالی بنت داشته هنوز اطمینان ندارد که قبل از فرا‌رسیدن ضرب‌الاجل چهارشنبه‌شب موفق به تشکیل کابینه ائتلافی با او شود. تنها شانس نتانیاهو در ساعات باقی‌مانده تا اعلام رسمی توافق بنت و لاپید، بازگشت به پیشنهاد لاپید برای تشکیل کابینه ائتلافی است که به نظر می‌رسد با توجه به توافق لاپید و بنت، شانس نتانیاهو برای نجات خود را باید پایان‌یافته دانست. در ماه مارس و بعد از برگزاری یک انتخابات دیگر، نه نتانیاهو و نه هیچ‌یک از رقیبانش قادر به تشکیل کابینه نبودند؛ اما نظر اکثریت قانون‌گذاران پارلمان این بود که رئیس‌جمهوری اسرائیل با توجه به اینکه حزب لیکود بیشترین تعداد کرسی را به دست آورده، بار دیگر نتانیاهو را مأمور تشکیل کابینه خواهد کرد. نتانیاهو بعد از چند هفته رایزنی با طرف‌های مختلف پیشنهادهای مختلفی از جمله استعفای موقت از سمتش را مطرح کرد؛ اما این پیشنهادها به او کمکی برای عبور از مخالفت‌ها نکرد و او سرانجام در تشکیل کابینه شکست خورد. نتانیاهو امیدوار بود رقیبانش هم نتوانند کابینه تشکیل دهند تا اسرائیل مجبور به برگزاری پنجمین انتخابات از سال 2019 تاکنون شود. چنین سناریویی او را که از ماه می 2020 درگیر محاکمه در پرونده‌های فساد است، حداقل تا چند ماه دیگر در قدرت نگه می‌داشت. «امانوئل نیون» تحلیلگر وال‌استریت‌ژورنال به طعنه می‌نویسد: «امیدواری نتانیاهو در‌حال‌حاضر ادامه همین بن‌بست است. او می‌خواهد یا خودش نخست‌وزیر باقی بماند یا هیچ‌کدام از رقبا موفق به تشکیل کابینه جدید نشوند. بر‌اساس‌این نتانیاهو نه‌تنها چشم به انتخابات پنجم دوخته؛ بلکه از ادامه بن‌بست و برگزاری انتخابات‌های بی‌نتیجه بعدی هم استقبال می‌کند».
منبع: روزنامه شرق
