هفدهم مرداد؛ درگذشت آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی
آیت‌الله العظمی سید محمدهادی میلانی هشتم محرم سال ۱۳۱۳ قمری برابر با ۹ تیر ۱۲۷4 خورشیدی در نجف اشرف به دنیا آمد. اجداد او همه از سادات حسینی مدینه بودند. سیدحسین جد اعلایش در اواخر قرن یازدهم قمری از مدینه به آذربایجان مهاجرت و در روستای میلان منطقه «اسکوچای» اقامت گزیده بود. پدرش سیدجعفر حسینی برای تحصیل علم به نجف مهاجرت کرده و تحصیل دانش با دختر استادش آیت‌الله محمدحسن مامقانی ازدواج کرده بود.
سید محمدهادی که نتیجه این وصلت بود، پس از گذراندن مراحل مقدماتی علوم اسلامی، از محضر فقیهان نامداری چون آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی و میرزا حسین نائینی بهره برد و پس از دریافت درجه اجازه اجتهاد، به تدریس روی آورد. وی در علوم عقلی نیز مطالعه داشت و چندین سال از عمر خود را محضر استادان فلسفه گذراند و در این خصوص از شاگردان آیت‌الله محمدحسین اصفهانی به‌شمار می‌رفت. از جمله علومی دیگری که میلانی در آن تبحر یافت، دانش تفسیر و علوم قرآنی بود که این دانش را نزد آیت‌الله محمدجواد بلاغی فراگرفت و بعدها در این موضوع با استادان تفسیر به ویژه با علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان مباحثه بسیار داشت.
سید محمدهادی میلانی پس از سال‌ها اقامت در عتبات عالیات، از سال 1334 خورشیبدی به درخواست مردم مشهد ساکن این شهر شد و بدین گونه به حوزه علمیه مشهد، جان دوباره‌ای پیدا کرد.
نخستین گام اصلاحی سید محمدهادی میلانی در حوزه علمیه مشهد، سامان بخشیدن به دروس ارائه شده در این حوزه بود که بعدها اثرات آن در مراکز دینی و فرهنگی دیگر نیز نمایان گردید. درس خارج ایشان که در مسجد جامع گوهرشاد دایر می‌شد، در شکوفایی دروس حوزه نقش بسزایی داشت و به مرور زمان علماء را در این شهر تمرکز بخشید. محور درس خارج اصول آیت‌الله میلانی، مبانی استادان اصلی‌اش یعنی محمدحسین غروی اصفهانی و میرزای نائینی بود. در درس او نزدیک به چهارصد طالب علم قریب الاجتهاد شرکت می‌کردند. جلسات درس ایشان، بسیار باشکوه بود و شاگردان فراوانی چون حضرات آیات عظام سید علی خامنه‌ای، سید محمد حسینی زنجانی، حسین وحید خراسانی، محمدتقی جعفری، رجبعلی رضازاده، سیدتقی طباطبایی قمی، مهدی نوقانی، کاظم مدیرشانه‌چی و ده‌ها عالم فاضل دیگر از جمله محمدرضا شفیعی کدکنی و عزیزالله عطاردی در آن تربیت شدند.
سید محمدهادی میلانی پس از زلزله سال ۱۳۴۷ فردوس و کاخک مردم را برای بازسازی و کمک به آوارگان بسیج کرد و بارها طلاب را جهت کمک به مردم به این شهر اعزام داشت.
ایشان در کنار تدریس، تألیف و نیز ارشاد مردم، از تلاش برای احیای اسلام در سطح جامعه غافل نبود و بر همین اساس تلاش وافری برای تأیید مرجعیت امام خمینی (ره) در جریان بازداشت ایشان داشت و حتی به تهران سفر کرد. وی همچنین پس از اطلاع از آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی در زندان پهلوی دوم، به منظور تجلیل از شخصیت روحانی او، درس خود را تعطیل کرد.
این عالم بزرگ سرانجام به دلیل ابتلا به سرطان در روز ۱۷ مرداد ۱۳۵۴ در سن ۸۱ سالگی، درگذشت و در رواق توحید خانه در حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد.
به کوشش: رضا سلیمان نوری
