خطر داعش خراسان چقدر است؟

در حالی که افغان‌های مأیوس در فرودگاه کابل تلاش می‌کنند با یکی از معدود پروازهای موجود کشورشان را ترک کرده و به مکانی امن بروند، مقامات غربی دربارۀ یک تهدید جهادی دیگر هشدار داده‌اند: تهدید شاخه منطقه‌ای گروه «دولت اسلامی» یا همان داعش خراسان.

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده نیز در یکی از آخرین سخنرانی‌های خود، خطر حمله این گروه به فرودگاه کابل را «جدی و فزاینده» توصیف کرد. بر این اساس آمریکا، بریتانیا و استرالیا از مردم خواستند که فرودگاه و حومه آن را ترک کنند و به مکان امنی بروند.

هنگامی که از سخنگوی طالبان درباره تهدیدات داعش پرسیده شد نیز او تایید کرد که ممکن است برخی «مزاحمت‎‌ها» باعث ایجاد مشکلاتی در وضعیت آشفته کنونی شود. او همچنین مسئولیت هر اتفاقی در این اوضاع را بر عهده ایالات متحده دانست که عملیات تخلیه را رهبری می‌کند.

داعش خراسان چگونه پدید آمد؟
چند ماه پس از آنکه داعش در سال ۲۰۱۴ میلادی در عراق و سوریه اعلام خلافت کرد، گروهی از جنگجویان جدا شده از طالبانِ پاکستان به شبه‌نظامیانی در افغانستان پیوستند و گروه جدیدی را تشکیل دادند و آن را شاخۀ منطقه‌ای داعش خواندند و با ابوبکر البغدادی، رهبر داعش بیعت کردند.

رهبری مرکزی داعش نیز این گروه را رسما تایید کرد؛ بویژه آنکه اعضای این گروه در شمال‌شرق افغانستان از جمله در ولایات کونار، ننگرهار و نورستان نفوذ زیادی پیدا کرده بودند.

بنا بر اعلام ناظران سازمان ملل، این گروه توانسته بود در پاکستان و دیگر بخش‌های خاک افغانستان از جمله در کابل نیز سلول‌هایی برای خود ایجاد کند.

شمار جنگجویان عضو «داعش خراسان» روشن نیست و گزارش شورای امنیت سازمان ملل در ماه گذشته، تعداد آنها را از ۵۰۰ تا چند هزار نفر برآورد می‌کند.

منظور از خراسان نیز از نظر این گروه، منطقه‌ای تاریخی و گسترده است که پاکستان، افغانستان، ایران و آسیای مرکزی را در بر می‌گیرد.

داعش خراسان تا کنون چه حملاتی انجام داده است؟
داعش در هر دو کشور افغانستان و پاکستان مسئول برخی از مرگبارترین حملات سال‌های اخیر بوده است.

اعضای این گروه اقدام به کشتار وسیع غیرنظامیان در هر دو کشور، در مساجد، اماکن مذهبی، میادین عمومی و حتی بیمارستان‌ها کرده‌اند. این گروه به‌ویژه مسلمانان غیرسنی از جمله شیعیان را بسیار هدف قرار داده است.

سال گذشته آنها مسئول حمله‌ای بودند که جهان را شوکه کرد؛ افراد مسلح عضو داعش به زایشگاهی در محله‌ای عمدتا ‌شیعه‌نشین در کابل حمله کردند و ۱۶ نفر شامل دو نوزاد، مادر و زن باردار را کشتند و دهها تن را نیز زخمی کردند.

«داعش خراسان» با وجود کشتارهای گسترده نتوانست هیچ قلمرویی در افغانستان یا پاکستان را به تصرف خود درآورد و به دلیل عملیات ارتش افغانستان با رهبری و پشتیبانی ایالات متحده همچنین حملات طالبان، خسارات سنگینی متحمل شد.

بر اساس ارزیابی‌های سازمان ملل متحد و ارتش آمریکا، داعش خراسان پس از تحمل شکست‌های سنگین، اکنون عمدتا از طریق سلول‌های مخفیِ مستقر در داخل یا حومه شهرها فعالیت می‌کند و دست به حمله می‌زند.

رابطه داعش خراسان با طالبان چگونه است؟
اگرچه اعضای هر دو گروه را شبه نظامیان سنی مذهب تندرو تشکیل می‌دهد، اما هیچ رابطه حسنه‌ای میان آنها وجود ندارد. هر دو گروه در حالی که ادعا می‌کنند پرچم‌داران واقعی جهاد هستند، در استراتژی و جزئیات دین با یکدیگر اختلاف دارند.

نزاع دو گروه با یکدیگر درگیری‌های خونینی را رقم زده و در مجموع نیز طالبان در این درگیری‌ها پیروز بوده است (بویژه پس از شکست داعش در عراق و سوریه).

دشمنی این دو گروه تا به آنجاست که داعش در بیانیه‌های خود از طالبان به عنوان «مرتد» یاد کرده است.

واکنش داعش به پیروزی طالبان در افغانستان چه بود؟
داعش بارها از توافق سال گذشتۀ واشنگتن و طالبان در دوحه انتقاد و آنها را متهم به کنار گذاشتن اهداف جهادی کرده است. پس از پیروزی برق‌آسای طالبان در افغانستان نیز شماری از گروههای اسلامگرا و جهادی در سراسر جهان (از جمله حماس در غزه و القاعده یمن) به طالبان تبریک گفتند اما دولت اسلامی خیر.

داعش حتی در بیانیه‌ای که پس از سقوط کابل منتشر شد، طالبان را متهم کرد که با توافق با آمریکا بر سر تخلیه نیروها، به جهادگران خیانت کرده است و وعده داد که به جنگ ادامه خواهد داد.

ماجرای تهدید فرودگاه کابل چیست؟
مقامات آمریکایی می‌گویند فرودگاه کابل که هزاران نیروی خارجی همچنین جمعیت عظیمی از افغان‌های مستأصل در آنجا حضور دارند، از سوی داعش خراسان در خطر است.

جو بایدن در یکی از سخنرانی‌هایش اعلام کرد که «داعش خراسان دشمن‌ قسم خورده طالبان است… و نیروهای ما و غیرنظامیانی که در افغانستان و در فرودگاه هستند، از سوی آنها در معرض خطر حمله قرار دارند.»

بریتانیا و استرالیا از روز چهارشنبه هشدارهای مشابهی داده‌اند و از جمعیتی که در این منطقه جمع شده‌اند خواسته‌اند تا به مکان امنی بروند. با این وجود هنوز جزئیاتی درباره این تهدیدات منتشر نشده است.

منبع: یورونیوز