نگاهی به کتاب «اخلاق اطلاعات؛ مبادی و مسائل»
کتاب «اخلاق اطلاعات؛ مبادی و مسائل» تالیف مهدی شقاقی به همت سازمان سمت منتشر شد.
سازمان سمت کتاب «اخلاق اطلاعات؛ مبادی و مسائل» تالیف مهدی شقاقی را در 288 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 46 هزار تومان منتشر کرد.
کتاب حاضر برای دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «مبانی اخلاق حرفه‌ای» تدوین شده است. علاوه بر آن در دوره کارشناسی رشته مطالعات ارتباطی برای درس «اخلاق رسانه» و همچنین برای دوره کارشناسی ارشد رشته دین و رسانه برای درس «اخلاق و رسانه» و دوره کارشناسی ارشد رشته تکنولوژی آموزشی برای درس «فلسفه و اخلاق در فناوری» و همچنین دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت رسانه برای درس «اخلاق حرفه‌ای» می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
نویسنده در مقدمه آورده است: ««اطلاعات» کلمهای است که در گفتگوهای روزمره مردم عصر حاضر بسیار به کار میرود و شاید بتوان گفت که تکرار آن به مرز ملالآوری رسیده است. هم مردم عادی مرتب از آن استفاده می‌کنند و هم در مراکز و مؤسسات پیشرفته، جزو اصطلاحات علمی پرکاربرد متخصصان است.
این کلمه، ازجمله واژههای نادری است که در مراتب مختلف اجتماعی، علمی و حرفه‌ای، معانی و دلالتهای مختلفی دارد. همه از آن سخن میگویند و در عین اینکه مدلولهای مختلفی در ذهن دارند، گویا هراسی پنهان نیز از آن وجود دارد. سیاستمداران نگران اشاعه اطلاعاتی هستند که ممکن است تبعات اجتماعی و سیاسی داشته باشد. مردم عادی نگران انتشار اطلاعاتی هستند که به حریم خصوصی یا کسب‌وکار آن‌ها مربوط می‌شود. دانشمندان نگران سرقت اطلاعات علمی‌شان هستند و در اندیشه‌اند که مبادا از اطلاعات علمی حساس درجهت خلاف منافع انسانی استفاده شود. رسانهها نگران هستند که اطلاعات، از مجاری خارج از کنترل و نفوذ آن‌ها در میان مردم جریان پیدا کند. شرکتها نگران امنیت اطلاعات کسب‌وکارشان برای حفظ مزیت رقابتی هستند و در عین حال، گوشه چشمی نیز به اطلاعات رقبا دارند. پیداست که اطلاعات ثروتی سیال است که گروههای مختلف علمی و سیاسی سعی می‌کنند آن را مهار و از آن بهرهبرداری کنند، اما چون به‌راحتی از معیارهای مالکیت سنتی میگریزد، باعث نگرانی شده است.»
در ادامه مقدمه آمده است: «در کتاب حاضر، تلاش شده است تا سرنخهای اصلی تفکر اخلاقی در حوزه اطلاعات در چارچوب این دو پارادایم اصلی ارائه شود و پایهای باشد برای متخصصان علاقهمندی که قصد دارند به مطالعه و پژوهش در این حوزه گام بگذارند. از این منظر، کتاب حاضر، کتابی بنیادی است، اما در آن تلاش کرده‌ایم با بحث درباره مسائل اخلاقی روز، ازجمله حریم خصوصی، سرقت علمی، رسانههای الکترونیکی، شبکههای اجتماعی، موتورهای جستجو و کلاندادهها، دانشجویان را در دروس اخلاق حرفه‌ای در علم اطلاعات دوره کارشناسی، اخلاق فناوری اطلاعات دوره کارشناسی رشته مهندسی فناوری اطلاعات، و اخلاق فناوری اطلاعات دوره کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی یاری کنیم. برخی از این مباحث، ازجمله مباحث یاد شده، بسیار نو هستند و در کتب فارسی غیردرسی نیز بدانها نپرداخته‌اند و علاوه بر کمک به امر آموزش، در پیدا کردن مسائل پژوهشی نیز به علاقهمندان یاری می‌کند.»
کتاب از سه فصل با عناوین؛ چیستی اطلاعات، مبادی اخلاق اطلاعات و مسائل اخلاق اطلاعات تشکیل شده است. در فصل اول این کتاب، نویسنده درباره دلالتهای علمی مختلف کلمه «اطلاعات» و تعاریف مختلفی را از مناظر متعدد دستهبندی کرده است. در فصل دوم، آغازگاهها و اصول اخلاق اطلاعات را در دو اردوگاه رقیب، با مطالعات تاریخی آغاز کرده و با مباحث فلسفی به پایان برده است. در فصل سوم، مباحث درازدامنی درباره مسائل اخلاق اطلاعات از پیش روی خواننده گذشته و 14 مسئله اخلاقی روز در باب اطلاعات، به بحث گذاشته شده است.
منبع: ایبنا
