نگاهی به آینده مسئله آموزش در امارت اسلامی طالبان

به گزارش ایرنا از پایگاه خبری « اورآسیا ریویو »، با پایان دو دهه جنگ آمریکا و متحدانش در افغانستان علیه نیروهای گروه طالبان در ماه اوت ۲۰۲۱، بار دیگر قدرت در این کشور به دست گروه طالبان افتاد. بخش آموزش و تحصیلات از بخش های مهم و کلیدی است که در این جابجایی های سیاسی آسیب های زیادی دیده است و هر آنچه پیشرفت و دستاورد در این بخش از سال ۲۰۰۱ بدست آمده بود در معرض خطر از دست رفتن قرار دارد. این موضوع را در اقدامات دولت جدید افغانستان در برابر موسسه های آموزشی و دانشگاه ها نیز می توان مشاهده کرد که در میان بسیاری از مردم باعث نارضایتی های بسیاری شده است.

اگر بخواهیم به پیشرفت ها و دستاوردهای بخش آموزش در میان سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ بوده اشاره کنیم باید در نظر گرفت که روند آموزش از زمان قدرت گرفتن طالبان در ماه اوت پسروی کرده است. تخمین ها نشان می دهند از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ تحصیلات ابتدایی از ۰.۹ میلیون به ۹.۲ میلیون افزایش داشته است. سهم تحصیلات دختران و زنان نیز از صفر به ۳۹ درصد رسیده بود.

در دوران حکومت طالبان در سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در افغانستان، این کشور تنها ۷ دانشگاه دولتی داشت. در دوران پس از سال ۲۰۰۱ تعداد دانشگاه های دولتی و موسسات آموزشی به ۳۹ (۲۴ دانشگاه و ۱۵ مرکز آموزش عالی) افزایش یافت. این در حالی است که در سال ۲۰۰۱ دانشگاه های خصوصی وجود نداشتند اما در سال ۲۰۲۱ تعداد دانشگاه های خصوصی در این کشور ۱۲۹ دانشگاه و موسسه عالی آموزشی خصوصی برآورد شده است. بخش خصوصی نه تنها امکان نحصیل برای تعدادی بیشتر ا را فراهم کرد بلکه به اشتغال زایی در بخش آموزش نیز منجر شد.

« قاری یوسف احمدی » سخنگوی طالبان چندی پیش گفت تمام افراد تحصیلکرده و نخبگان به کشور بازگردند چرا که برای آینده به حضور انها نیاز داریم. وی همچنین افزود عفو عمومی برای تمامی این نفرات در نظر گرفته می شود . با این وجود افرادی که افغانستان را ترک کردند و یا در تلاش برای ترک کردن کشور هستند به حرف ها و وعده های طالبان هنوز خوشبین نیستند.

از سوی دیگر گفته ها و عملکردهای متناقضی در میان این گروه وجود دارد. با قدرت گرفتن طالبان در اوت ۲۰۲۱ ، «عبدل باقی حقانی» وزیر آموزش عالی دولت موقت طالبان اعلام کرد برنامه آموزشی کشور باید مورد بازبینی قرار گیرد. او از حضور زنان در دانشگاه اما در کلاس های تفکیک شده از نظر جنسیتی خبر داد و پوشش کامل اسلامی را برای حضور در دانشگاه الزامی کرد. اما با وجود اینکه برخلاف قوانین دهه ۱۹۹۰ این بار تحصیل برای زنان ممنوع نشد اما در حال حاضر مدارس در بسیاری مناطق تنها برای پسران بازگشایی شدند و نه دختران.

در پایان این گزارش آمده است شواهد نشان می دهند که چشم اندازی برای احتمال شکل گیری تحصیلات و آموزش بسیار اندک است و اگر نگوییم وجود ندارد، حد اقل تحت شرایط فعلی (حاکمیت طالبان) بسیار ایدئولوژیکی خواهد بود . گرچه همین امر به ماندن این گروه در قدرت برای طولانی مدت کمک خواهد کرد اما دستاوردهای ۲۰ سال گذشته در زمینه آموزش از دست می رود.