موج دوم تبعیض جنسیت؛ نگاه آینده پژوهانه به تبعیض جنسیت

موج اول: تبعیض جنسیت علیه زنان

هرگاه سخن از تبعیض جنسیت به میان می آید، همه نظرها متوجه نابرابری علیه زنان می شود. رویکرد فمینستی، سالیانی است که به دفاع از حقوق زنان برخاسته است. در جهان اسلام هم خواه با رویکرد «تساوی حقوق و تکلیف زن و مرد» و خواه «تناسب حقوق و تکلیف زن و مرد» در راستای نکریم نصف جمیع انسانی یعنی زن تلاش هایی انجام شده است. و همه اقدام تلاش علیه موج اول از تبعیض جنسیت بود؛ تبعیض جنسیت علیه زنان.

به نظر می رسد دفاع از حقوق زنان بیش از آنکه یک بحث الاهیاتی باید باشد یک بحث جامعه شناختی است. حقیقت آن است که در آموزه های اسلام، به این قشر آن‌گونه که باید و فراخور است هم از حیث مسئولیت و تکلیف و هم از حیث حقوق و توانمندی ها توجه لازم و کافی شده است. آموزه های اسلامی نه «مرد سالار» است و نه «زن سالار» بلکه «انسان سالار» است.

از این رو ناعدالتی نسبت به زن یک بحث الاهیاتی در اسلام نیست. زیرا هیچ آموزه سره اسلامی نیست که از اجحاف به حق زن خرسند باشد. آری این یک بحث جامعه شناختی است. یعنی این رفتار نا صواب برخی مسلمین – اعم از عالم یا عوام – نسبت به زنان است که چهره زشت از حقوق زن را به دنیا مخابره کرده است. گاه یک مسلمان در قامت عالم دین این برداست تفریطی از حقوق زنان در متون دینی را دارد و گاه یک مسلمان عادی که عملا به حق آنان سر فرود نمی آورد.

خلاصه اگر به تفسیر صواب از اسلام سره داشتیم و معیار قضاوت هایمان را این قرار می دادیم نه کژفهمی های برخی به اصطلاح عالمان و کژتابی های برخی مسلمین را، در جهان اسلامی جایی برای فمیسنیم نبود.

موج دوم: تبعیض جنسیت علیه مردان

تبعیض جنسیتی علیه زنان، سبب شد که هر گاه سخن از «sexism» یا «gender-discrimination» به معنای تبعیض جنسیتی به میان می آید بلا فاصله ناعدالتی علیه زنان به میان می آید. اما نگاه افراطی به حقوق زنان و البته تلاش های وافر مدافعان حقوق زن در برخی موارد می رود که به ساحت حقوق جنس مخالف یعنی مردان تجاوز شود. شاید مستبعد باشد ولی یک حقیقت است که افراط و تفریط یک معادله دو سویه است. آمار نشان می دهد که در برخی کشور ها که جنبش فمینیسم با سرعت رو به جلو بوده است به حقوق مردان تجاوز شده است.

از این رو با یک نگاه آینده پژوهانه باید منتظر تبیض جنسیتی با عنوان موج دوم باشیم که این بار نه زنان بلکه مردان قربانیان آن هستند.

کتاب «send sexism» در آمریکا را باید در این راستا ارزیابی کرد.

به نظر می رسد اگر اندیشمندان مسلمان نگاه غیر افراطی و غیر تفریطی اسلام به زن و مرد را اگر به جهان امروزی خوب تبیین کنند، می توانند به این بحران تبیض جنستی نسخه ناب را تجویز کنند.
تبعیض جنسیتی علیه زنان، سبب شد که هر گاه سخن از «sexism» یا «gender-discrimination» به معنای تبعیض جنسیتی به میان می آید بلا فاصله ناعدالتی علیه زنان به میان می آید. اما نگاه افراطی به حقوق زنان و البته تلاش های وافر مدافعان حقوق زن در برخی موارد می رود که به ساحت حقوق جنس مخالف یعنی مردان تجاوز شود.یحیی جهانگیری