طالبان و بحران چنددستگی
به گزارش فارن پالیسی، چنددستگی درون طالبان افغانستان وحدت این گروه و آینده قدرت آن را تهدید می‌کند.
به گزارش ایسنا، نشریه فارن پالسی گزارش داد، اتحادی که طالبان را در افغانستان به پیروزی رساند، تحت فشار اختلافات داخلی در حال فروپاشی است؛ اتحادی که در صورت ناتوانی دسته‌های رقیب در این گروه در ترمیم اختلافاتشان در ضمن رسیدگی به واقعیت‌های مربوط به اداره یک کشور آشفته می‌تواند بقای این گروه را تهدید کند.
در پس زمینه یک فاجعه اقتصادی و انسانی قریب‌الوقوع در افغانستان، خط‌های جداکننده و شمشیرها بین دو گروه وابسته به شخصیت رده بالای طالبان کشیده شده‌اند؛ اولی «عبدالغنی برادر» رهبر سیاسی این گروه است که این گروه را با «ملا عمر» بنیان‌گذاری کرد و پایگاه قدرتش در قندهار است؛ دومی مربوط به گروه وابسته به «سراج‌الدین حقانی» است که رهبر شبکه حقانی است و از چهره‌های نزدیک به القاعده به شمار می‌رود و تحت تحریم است.
منابع امنیتی و آکادمیک گفتند، همچنان که دسته‌های درون طالبان برای کسب سهم بزرگتری از قدرت می‌جنگند، شاخه محلی گروه تروریستی داعش در حال جذب نیروهای سرخورده از جهت‌گیری سیاسی طالبان است.
در بحبوحه نزاع داخلی بر سر قدرت در رده‌های بالای طالبان و برنامه شاخه داعش برای جذب اعضای بیشتر، نشانه‌هایی از برقراری ائتلاف میان چند گروه شبه‌نظامی کوچک‌تر تحت نظارت سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (ISI) که مشغول جذب عناصر ناراضی، حتی از افراطی‌ترین جناح‌های مسلط بر افغانستان هستند، بروز پیدا کرده است.
بر اساس یک سند آماده شده برای دولت قبلی افغانستان که فارن پالسی مشاهده کرده، گروه موسوم به ائتلاف دعوت اسلامی (IIA) که توسط سازمان اطلاعات ارتش پاکستان حمایت می‌شود، اوایل سال ۲۰۲۰ با هدف تضمین پیروزی طالبان شکل گرفت. یک منبع اطلاعاتی دست اندرکار در کشف موجودیت این ائتلاف که نامش را فاش نکرد، گفت که اکنون هدف این ائتلاف بی‌ثبات کردن طالبان از طریق تقویت افراط‌گرایان در سراسر افغانستان است.
منابع می‌گویند ظهور ائتلاف دعوت اسلامی که برای جامعه اطلاعاتی آمریکا شناخته شده است، چشم‌انداز سیاسی ناهموار افغانستان را پیچیده‌تر می‌کند، در حالی که متحدان سابق این کشور نسبت به چگونگی برخورد با دولتی تحت کنترل نیروهای تحریم شده متحد با القاعده دغدغه دارند.
بر اساس این گزارش، شکاف میان ملا برادر به عنوان کسی که در سال ۲۰۲۰ به اصطلاح توافق صلح با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا را برقرار کرد و حقانی که حملات انتحاری را به میدان نبرد در افغانستان معرفی کرد، در حال گسترده‌تر شدن است. رحمت‌الله نبیل، رئیس سازمان اطلاعات دولت قبلی افغانستان گفت، ملا برادر که هم‌اکنون معاون نخست‌وزیر موقت است، به عنوان “عامل آمریکا” تلقی می‌شود، در حالی که حقانی که وزیر کشور موقت افغانستان است، سفت و سخت‌ترین چهره مخالف با غرب و مایل به پاکستان به حساب می‌آید.
او خاطر نشان کرد، اختلافات بالا گرفته میان این دو نفر، که یک توافق اشتراک قدرت متزلزل دارند، دارد نیروهای پیاده نظام طالبان را به سمت آغوش داعش سوق می‌دهد و موجب به چالش کشیده شدن کنترل طالبان بر افغانستان و در خطر انداختن ثبات و صلح منطقه‌ای بالقوه این کشور می‌شود.
نبیل اظهار کرد: چریکی جنگیدن همراه با کسب درآمد آسان‌تر از اداره یک دولت است. آنها هم‌اکنون هم با چند چالش روبرو شده‌اند و اختلافات داخلی میان آنها رو به افزایش است.
به گفته ویدا مهران، یک کارشناس امور جنگ در دانشگاه اکستر، این اختلافات در ماه سپتامبر مدت کوتاهی پس از اینکه طالبان کنترل کشور را به دست گرفت، علنی شدند و ممکن است عامل برخی حملات پرتلفات اخیر منتسب به شاخه داعش، موسوم به “داعش خراسان” (IS-K) باشند.
این کارشناس بیان کرد: ما می‌دانستیم که طالبان یک گروه همگن نیست. با این وجود، ما اکنون شاهد علنی‌تر شدن خشونت بین جناح‌های رقیب هستیم.
وی افزود، شاخه داعش در افغانستان یک “سپر بلای مناسب” برای حملات احتمالی بروز یافته در این نبرد برتری‌طلبانه همراه با برادرکشی است.
برای مثال، حمله اخیر به یک بیمارستان نظامی در کابل، منجر به کشته شدن یکی از متحدان حقانی به نام حمدالله مخلص، رئیس لشگر نظامی پایتخت افغانستان شد. بازماندگان این حمله به خبرگزاری فرانسه گفتند که مهاجمان شعار «زنده باد طالبان» سر می‌دادند و از مناطقی از بیمارستان که در آن نیروهای طالبان تحت درمان بودند، دوری کردند. این در حالی است که شاخه وابسته به داعش در افغانستان مسئولیت آن را بر عهده گرفت.
ویدا مهران گفت: جبهه حامی اگر به اندازه کافی برای این بازی باهوش باشد، می‌تواند در دو جبهه سود ببرد؛ آنها می‌توانند مطمئن شوند که با این حملات بزرگ به حساب رقبای داخلی خود می‌رسند و می‌توانند به غرب نشان دهند که مشغول اقدام علیه داعش هستند تا به این ترتیب حمایت‌هایی را به بهانه مقابله با تروریست‌های “جدید” به دست بیاورند.
برخی گزارش‌ها همچنین حاکی از آن بوده‌اند که ظاهرا شاخه داعش در افغانستان اعضای نیروهای امنیتی دولت سابق را نیز همچنان که آنها سعی می‌کنند گرفتار حملات تلافی‌جویانه طالبان نشده و درآمد کسب کنند، جذب می‌کند. نبیل گفت که داعش ماهانه ۳۰۰۰۰ افغانی یا حدود ۳۰۰ دلار حقوق می‌دهد. با این حال، پرسنل پیشین نیروهای دفاع و امنیت ملی افغانستان این گزارش‌ها را رد کرده‌اند.
داعش و القاعده بخشی از یک موزائیک پیچیده هستند، و در سمت دیگر سازمان اطلاعات ارتش پاکستان همچنان تلاش دارد اهرمش بر طالبان و کنترلش بر گروه‌های شبه‌نظامی منطقه‌ای را تضمین کند. بر اساس سند تحقیقاتی مذکور که علنی نشده است، هر دو گروه زیر چتر ائتلاف دعوت اسلامی ترسم شده‌اند. این سند می‌گوید که این ائتلاف با حمایت سازمان اطلاعات ارتش پاکستان از داخل گروهی به نام کاروان ابوعبیده (KaO) بیرون کشیده شد؛ گروهی که به نوبه خودش پس از امضای توافق ترامپ و طالبان در فوریه ۲۰۲۰ از شبکه حقانی منشعب شد.
در این سند آمده است که کاروان ابوعبیده (KaO) متشکل از آن دسته از پیروان حقانی است که از عدم برخورد شبکه حقانی با برادر و دیگر رهبران طالبان از بابت شرکتشان در مذاکره با آمریکا سرخورده شدند.
