گزارشی از مطالعات دین و سلامت در دنیا(۱)| محمد باعزم

در این سلسه گزارش‌ها بر آن هستم نگاهی به جغرافیای مطالعات دین و سلامت در دنیا داشته باشم. از این رو گزارش‌ مطالعات دین و سلامت در دنیا را در چند گزارش تقدیم مخاطب خواهم کرد.

پیش از این در جریان‌شناسی مطالعات دین و سلامت در ایران به وضعیت این مطالعات در ایران پرداخته شد. با اعتنای به این جریان‌شناسی نیکوست وضعیت مطالعات دین و سلامت در سایر کشورها نیز مورد مداقه قرار گیرد. البته بنا بر این ندارم که درباره وضعیت این مطالعات زیاده‌گویی کنم و در این سلسله گزارش‌ها به دادن سرنخ‌هایی از مطالعات بسنده خواهم کرد زیرا در کتب متعددی مانند هندبوک دین و سلامت به طور مفصل به این مطالعات پرداخته شده است و تنها قصد دارم در حد آشنایی مخاطب آن را بازگو کنم.

مؤسسه استراتژی انگس رِید[2] از 22 سپتامبر تا 6 اکتبر 2006 یک نظرسنجی پیرامون 5800 بزرگ‌سال در استرالیا، بریتانیا، کانادا، چین، مصر، فرانسه، آلمان، هند، اسرائیل، ایتالیا، ژاپن، لبنان، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای شمالی، کره جنوبی، اسپانیا، ترکیه و ایالات‌متحده انجام داد. (انگس رید 2006). این نظرسنجی  پیرامون این‌ بود که دین چه میزان در زندگی روزانه افراد مؤثر است؟ نتیجه این نظرسنجی آن بود که 48 درصد افراد جایگاه دین در زندگی روزمره خود را «بسیار مهم» دانسته‌اند.

ایالات متحده آمریکا

این مؤسسه در هر دو نظرسنجی ملی و منطقه‌ای در ایالات‌متحده دریافت که افراد زیادی از دین، برای مقابله با استرس زندگی استفاده می‌کنند. سه دهه قبل، مؤسسه «گالوپ»[3] در یک نظرسنجی از یک نمونه تصادفی ملی شامل 1485 بزرگ‌سال، سؤال کرد که آیا عبارت «من از اعتقادات مذهبی خود، میزان زیادی آسودگی خاطر و حمایت دریافت می‌کنم» درباره آن‌ها صحیح است یا خیر؟ (مرکز تحقیقات دین پرینستون[4] 1982). تقریباً 80 درصد افراد به‌طور قطعی پاسخ دادند (38 درصد به شکل کامل و 40 درصد به‌طور غالب پاسخ مثبت دادند). با وجود فشارهای سکولاریسم، اهمیت دین برای آمریکایی‌ها از سال 1982 زیاد تغییری نکرده است. مؤسسه گالوپ در نظرسنجی‌های اخیر اظهار داشته است که اهمیت دین در ایالات‌متحده تقریباً مساوی با همان نظرسنجی سال 1982 می‌باشد. در آن سال، 56 درصد اظهار داشته‌اند که دین برای آنان بسیار مهم است. این در حالی است که در سال 2006، 56 درصد (گالوپ 2007a) و در سال 2008، 65 درصد اعلام کرده‌اند که دین بخش مهمی از زندگی روزانه آن‌هاست (گالوپ 2009a). توجه داشته باشید که نظرسنجی انگس رید (2006) که پیش‌ازاین نیز توضیح داده شد همچنین نشان داد که 63 درصد از آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند که دین در زندگی روزمره آن‌ها دارای اهمیت است.دیگر پژوهش‌های انجام‌شده در ایالات‌متحده، این یافته‌ها را تأیید می‌کند.

پس از حادثه 11 سپتامبر، یک نظرسنجی تصادفی از مردم آمریکا ارائه شد که به ازای هر ده آمریکایی، 9 نفر برای غلبه بر اضطراب و ترس ناشی از حملات تروریست‌ها در شهر نیویورک از دین یاری جسته‌اند (شوستر[5] و همکاران، 2001). طی سال 2002، نظرسنجی ملی سلامت[6] با یک نمونه  تصادفی شامل 31044 نفر بالای 18 سال مصاحبه کرد و از آنان پیرامون رویکردهای طب مکمل و جایگزین (CAM) که برای مشکلات سلامتی مورداستفاده قرار می‌گیرد، سؤال پرسید (مائو[7] و همکاران 2007). 42 درصد به‌طورکلی و 62 درصد از بهبودیافتگان سرطان اعلام کردند که از «دعا برای سلامت خودشان» استفاده کرده‌اند که این مسئله با اختلاف، رایج‌ترین روش طب مکمل و جایگزین است که گزارش شده است. در یک نظرسنجی پیش‌تر، «موسسه گالوپ» دریافته است که از هر ده آمریکایی، 9 نفر دعا می‌کند و 92 درصد از افراد، این کار را برای کسب توانایی یا راهنمایی در برخورد با یک مشکل انجام می‌دهند (مرکز تحقیقات دین پرینستون، 1996).

همچنین مقابله با بیماری از طریق دین، در هند، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای جنوبی شایع است. هرچند که این میزان در آسیا و اروپا خصوصاً کشورهای اسکاندیناوی کمتر است. کانادا و استرالیا نیز جایی میان این دو گروه قرار می‌گیرد.

پی‌نوشت‌ها

[2] Angus Reid

[3] Gallup

[4] Princeton Religion Research Center

[5] Schuster

[6] National Health Interview Survey

[7] Mao