هنگامی که سریال‌های ترکی در جهان عرب بر سریال‌های ایرانی غلبه کردند

آنان به هر نحوی که شد با آن مقابله کردند از جمله اینکه پخش‌کنندگان این سریال‌ها را به دادگاه کشاندند اما مردم در جهان عرب از آنها استقبال کردند.

این باعث شد که صنعت سریال‌سازی جهان عرب تلاش کردند با نمونه‌هایی از سریال‌های مذهبی خلائی که در سریال‌سازی خود می‌دید، جبران کند.

این شد که در طول چند سال اخیر شاهد چندین سریال مذهبی در جهان عرب بودیم که از جمله آنها سریال‌هایی چون «الحسن و الحسین»، «الفاروق عمر»، «خیبر» و … بودیم؛ سریال‌هایی که جنجال‌های بسیاری به همراه داشت.

بسیاری نیز به یاد دارند که «شیخ حسن الحسینی» مشاور مذهبی سریال «الحسن و الحسین» در سخنانی گفته بود: ایران «مختارنامه» ساخت ما هم این سریال را ساختیم.

قدرت‌نمایی سریال‌های ایرانی اما با موج سریال‌های ترکیه‌ای آرام آرام کاهش یافت تا جایی که حتی حضور شبکه آی‌فیلم نیز نتوانست کاری از پیش ببرد.

اگرچه در ابتدا خانه‌های مردم عرب‌زبان بین سریال‌های ایرانی و سریال‌های ترکی تقسیم شد اما این نیز آرام آرام کم شد تا جایی که روزنامه السیاسه کویت در میانه سال 2012 نوشت: با توجه به روی کار آمدن نسبی برخی جریان‌های سلفی و به‌ویژه دردسرهایی که این گروه‌ها برای سریال‌های ایرانی چون «مریم مقدس» و «یوسف پیامبر» ایجاد کردند، شبکه‌های عربی ترجیح می‌دهند کمتر به سوی سریال‌های ایرانی بروند.

مصطفی محرم سناریست عرب همان زمان گفته بود: سریال‌های ترکی در حال قبضه کردن بازار سریال‌های سوریه هستند چراکه امسال در سوریه بیش از 10 سریال ساخته نشده است و سوریه همچنان از بحران مالی رنج می‌برد.

صفوت غطاس تهیه‌کننده عرب هم گفته بود: ترکیه با سرعت بسیاری به دنبال پر کردن بازارهای کشورهای عربی است.

اما پس از اوج گرفتن بحران سوریه و تحریم سریال‌های ترکیه توسط مهمترین کانون‌های دوبله عربی در سوریه اما باز سریال‌های ایرانی نتوانستند خود را جایگزین سریال‌های ترکی بکنند چه اینکه در آغاز سال 2013 روزنامه الجزائری الشروق در خبری با اشاره به تحریم سریال‌های ترکی توسط سوری‌ها و روی آوردن کانون‌های دوبله به سریال‌های مکزیکی نوشت: یکی از علت‌های روآوردن استودیوهای دوبله سوریه به سریال‌های مکزیکی عدم رواج کافی سریال‌های ایرانی چون سریال‌های ترکی است.

پس از آن در نیمه دوم سال 2013 و پس از سقوط دولت محمد مرسی در مصر و مخالفت ترکیه با حوادث این کشور، تحریم آثار تلویزیونی ترکی در دستور کار شبکه‌های تلویزیونی مصر به‌ویژه شبکه رسمی این کشور قرار گرفت و حتی مصر اجرای پروتکل همکاری تلویزیونی بین این کشور و ترکیه را تعلیق کرده و برخی بندهای آن را لغو کرد.

این همه مخالفت‌های سیاسی و هنری هیچ تاثیری در موج سریال‌های ترکی نداشت تا جایی که نهایتا در سال جاری صنعت سریال‌سازی جهان عرب تلاش کرد این خلاء را جبران کند.

مهمترین سریالی که در سال جاری با شکل و شمایل سریال‌های ترکی ساخته شده سریال «سرایا عابدین» است که به شدت به سریال «حریم سلطان» که از پرطرفدارترین سریال‌های ترکی در جهان عرب بود، شباهت دارد.

سریال «سرایا عبادین» توسط شبکه mbc ساخته شده و به گفته سازندگان آن 20 میلیون دلار برای آن هزینه شده است؛ این سریال به کارگردانی «عمرو عرفه» یک سریال تاریخی است که به حوادث دوران حکمرانی خدیو اسماعیل بر مصر و درگیری‌های درون حرم‌سرای وی برای کسب رضایت خدیو و همزمانی این درگیری‌ها با تنش‌ها و بحران‌های سیاسی در مصر در اواخر سده 19 می‌پردازد.

به گزارش فارس، اینک این سوال مطرح است که چه اتفاقی افتاده است که جریان قدرتمند سریال‌های ایرانی جای خود را به سریال‌های ترکی داده است.

در این بین عوامل بسیاری وجود دارد که می‌توان از جمله آنها کاهش کیفیت ساخت سریال‌های داخلی را عنوان کرد که بسیاری از کارشناسان بر آن صحه می‌گذارند.

در بعد دیگر عدم بازاریابی مناسب برای سریال‌های ایرانی را می‌توان عنوان کرد تا جایی که به نظر می‌رسد صداوسیما به شبکه‌های آی‌فیلم و الکوثر اعتقاد بیشتری نسبت به بازاریابی دارد.

اما از بعد دیگر مسائل سیاسی را باید مدنظر داشت چه اینکه امیر موسوی کارشناس جهان عرب و رایزن سابق فرهنگی کشورمان در کشورهای عرب می‌گوید: اوضاع فرهنگی در جهان عرب پس از حوادث سوریه به نفع ما نیست؛ متأسفانه به دلیل حوادث سوریه، نماینده‌های فرهنگی ما حالت سابق را ندارند و وجهه ایران بدنام شده است … نباید پس از پیروزی‌های سیاسی و نظامی حرکت فرهنگی را فراموش کنیم.

برپایه این گزارش شاید بتوان دلایل دیگری نیز ذکر کرد اما مهمتر این است که مسئولان صداوسیما پاسخ دهند برای کیفی کردن آثار خود و بازاریابی بهتر چه می‌کنند و دستگاه دیپلماسی فرهنگی نیز باید بگوید که برای عبور از بحران فرهنگی حوادث سوریه چه طرحی درانداخته است.

منبع: خبرگزاری فارس
چهار ـ پنج سال پیش هنگامه‌ای در جهان عرب برپا بود؛ آنها از موج سریال‌های مذهبی ایرانی در این کشورها نگران بودند اما امروز شاهد غلبه سریال‌های ترکی و روش ساخت آنها در جهان عرب هستیم.