از مسیر پیامبر(ص) خارج شده‌ایم و در موازات آن راه ساخته‌ایم

حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین پهلوانی فاصله گرفتن برخی از مبلغان دین از سیره پیامبر اسلام (ص) را عامل ایجاد بسیاری از ناهنجاری های فرهنگی جامعه کنونی دانست و گفت اگر علمای ما وارثان سیره نبوی بودند، جامعه ما در شرایط متفاوتی به سر می برد.

این مبلغ دینی در گفت وگو با شفقنا به تبیین سیره پیامبر اکرم (ص) در مواجهه با مردم پرداخت و تصریح کرد: از دیدگاه قرآن کریم، حضرت محمد(ص)، یک نوع مواجهه عمومی با بشریت و یک مواجهه با مسلمانان و متقین داشت. در هر دو مواجهه همه انسانها از رحمت عامه پیامبر برخوردار بودند و لذا قرآن می‌فرماید: «وَ ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا رَحْمَهً لِلْعالَمِینَ».

وی به شهرت حضرت رسول به «محمد امین» در جامعه جاهلی قبل از بعثت اشاره کرد و گفت: امین بودن در آن فضای قتل و غارت و چپاول، امتیاز مهم و قابل ملاحظه ای است. پیامبر در شرایطی امین خطاب شد که زن به شوهر و شوهر به زن اعتماد نداشت. امانتداری حضرت به همه مشرکان ثابت شده بود. خداوند متعال بر همین اساس پیامبر را رحمت برای عالمین نامید؛ چون ظرفیت وجودی ایشان آمادگی، توانمندی و وسعت لازم برای رحمت للعالمین شدن را داشت.

وی افزود: در جامعه اسلامی مخاطب پیامبر(ص) سه گروه انسان وجود داشتند؛ یک دسته نخبگان، یک دسته اراذل و اوباش و یک دسته نیز مردم عادی و به اصطلاح طبقه متوسط فرهنگی بودند. پیامبر همواره حرمت فرهیختگان را پاس داشته و با آنها به جدال احسن می پرداخت. در زیارتنامه حضرت شهادت می‌دهیم که «وَ دَعَوْتَ إِلَى سَبِیلِهِ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ الْجَمِیلَهِ وَ أَدَّیْتَ الْحَقَّ الَّذِی کَانَ عَلَیْکَ‏».

وی تصریح کرد: پیامبر(ص) حتی با آنها نیز که انحراف اعتقادی داشتند اما جزء قشر فرهیخته بودند با روی خوش به گفتگو می‌پرداخت. روش پیامبر برخورد منطقی و احترام آمیز بود. همین رفتار احترام آمیز را با افراد طبقه پایین فرهنگی جامعه نیز داشت. آنها را نیز مورد محبت و عنایت قرار داد. اینطور نبود که بی ادبی آنها را تحمل نکند. همین افراد رذل به خانه پیامبر آمده و لنگر انداخته و نمی رفتند. تا اینکه آیه نازل شد: إِذا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا. غذایتان را که خوردید بروید. رفتار نجیبانه پیامبر سبب شد تا خدا آنها را مورد خطاب قرار دهد.

وی ادامه داد: پیامبر(ص) با قشر متوسط جامعه نیز با مهربانی برخورد کرد. قرآن هم می‌گوید برای اینها طلب مغفرت کن: «وَما أَرسَلنا مِن رَسولٍ إِلّا لِیُطاعَ بِإِذنِ اللَّهِ وَلَو أَنَّهُم إِذ ظَلَموا أَنفُسَهُم جاءوکَ فَاستَغفَرُوا اللَّهَ وَاستَغفَرَ لَهُمُ الرَّسولُ». به واسطه استغفار رسول و وساطت او توبه اینها پذیرفته می شود. پیامبر واسطه عنایت خداوند به این قشر است.

آقای پهلوانی گفت: همانطور که خدا یک رحمت عامه و یک رحمت خاصه دارد، پیامبر هم یک رحمت عامه و یک رحمت خاصه دارد. رحمت خاصه او شامل سلمان و ابوذرها بود اما در هر صورت در جلوه عمومی، پیامبر حتی با نااهلان رفت و آمد می کرد. خداوند به پیامبر فرمود «کن مع الناس و لا تکن مع الناس». همچنین فرمود «کلم الناس بقدر عقولهم»؛ با مردم به قدر عقول آنها سخن بگو.
وی تصریح کرد: پیامبر(ص) با همه بود و خود را منحصر در قشر خاصی نمی‌دانست. افتخار پیامبر این بود که می گفت من بنده ای از بندگان خدا هستم و بعد می گفت افتخار من این است که مثل غلامان می نشینم و مانند آنها غذا می خورم. طوری زندگی کرد که وقتی فردی وارد مسجد می شد می گفت «ایکم محمد».

وی «مهربانی» پیامبر(ص) در برخورد با مردم را یکی از عمده ترین دلایل گرایش مسلمانان صدر اسلام به ایشان دانست و گفت: ما اگر می خواهیم موفق باشیم باید طوری با مردم روبرو شویم که هرکسی با هر روشی جذب ما شود. متاسفانه ناهنجاری های فرهنگی جامعه حاصل بُعد مسافت از مسیر رسول الله و انحراف از این مسیر است. گاهی از این مسیر خارج شده و به جای اینکه پیرو ایشان باشیم به موازات راه آن حضرت، راه ساخته‌ایم.

وی افزود: علماء وارث انبیاء هستند. یعنی باید از رفتار آنها ارث ببرند و در آن مسیر بهره مند شوند. اشکال عمده ناهنجاری های فرهنگی این است که روش برخی از علماء روش پیامبر نیست. پیامبر از حضور کودکان در مسجد شادمان می‌شد. پیامبر سجده را طولانی می کرد که کودکی که روی دوش او ایستاده از بازی‌ اش لذت ببرد. در مسجد اگر صدای طفلی را می شنید نماز را به سرعت می خواند که طفل اذیت نشود.

وی گفت: اگر سلوک ما سلوک پیامبر و روش ما روش ایشان بود، امروز عدم حضور جوانان و نوجوانان در مساجد برایمان به یک دغدغه تبدیل نشده بود. چند درصد از علمای ما مانند پیامبر با کودکان و نوجوانان برخورد می کنند؟ من خودم بارها صدای «بچه ساکت باش» را شنیده ام. کودکی که امروز حق بلند صحبت کردن در دنیای کودکانه خود را ندارد، وقتی بزرگ شود به مسجد نمی آید.

آقای پهلوانی گفت: مهمترین ویژگی پیامبر این بود که محبت ورزیدن را از داخل منزل شروع کرد. به عبارت دیگر پیامبر تبلیغ دین را از خانه به خیابان آورد. او در آخرین لحظات زندگی خود نیز نسبت به همسرانش و اعضای خانواده اش سفارش دارد. در طول تاریخ عمر شریفش نیز بارها بر حقوق زنان و لزوم خوش اخلاقی مردان با زنان تاکید کردند. اگر مسیر پیامبر را ادامه می دادیم حتی در موضوعی مانند حجاب با این همه چالش روبرو نبودیم.

منبع: شفقنا