نقش باورهای مذهبی و اخلاقی در انتخابات برزیل
به گفته «کریستینا ویتال دا کونا»، جامعه‌شناس برزیلی باورها و مسائل اخلاقی و مذهبی در انتخابات آینده برزیل نقش مهمی دارد و از سوی کمپین‌های انتخاباتی مورد توجه خاصی قرار گرفته است.
انتخابات ریاست جمهوری برزیل ۲ اکتبر ۲۰۲۲(۱۰ مهرماه) برگزار شد و به دلیل اینکه هیچ‌یک از نامزدها نتوانستند اکثریت آرا را به دست آورند به دور دوم کشیده شد و قرار است دور دوم این انتخابات ۳۰ اکتبر برابر با فردا، ۸ آبان‌ماه بین «لولا دا سیلوا»، رئیس‌جمهور سابق و «ژائیر بولسونارو»، رئیس‌جمهور فعلی برگزار شود.
کشورهای بسیاری تحولات سیاسی چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا را از نزدیک دنبال می‌کنند و به نظر می‌رسد که آرای اقلیت‌های دینی و نژادی در برزیل در این انتخابات از اهمیت بسیاری برای نامزدهای ریاست جمهوری بزرگ‌ترین کشور آمریکای جنوبی برخوردار است.
کریستینا ویتال دا کونا (Christina Vital da Cunha) استاد گروه جامعه شناسی، دانشگاه «فدرال فلومیننز» در برزیل عقیده دارد بحث‌های دینی در این دوره بیشتر از انتخابات سال ۲۰۱۸ از سوی هر دو نامزد مطرح شده و به نظر می‌رسد شکاف در جامعه برزیل بعد از این انتخابات عمیق‌تر خواهد شد.
انتخابات ریاست جمهوری امسال برزیل چه تفاوتی با انتخابات قبلی دارد؟
اولین تفاوت با انتخابات ۲۰۱۸ این است که رقیب اصلی ژایر بولسونارو در انتخابات شرکت می‌کند، او در دور اول این انتخابات صدرنشین شد. شرایط اجتماعی و اقتصادی در برزیل به دلیل مدیریت بولسونارو در این چهار سال در رأس ریاست جمهوری و همچنین در نتیجه همه‌گیری و چالش اقتصاد بین‌المللی جدی‌تر است.
مسائل اخلاقی و مذهبی در بحث‌های عمومی اهمیت دارد و به شدت از سوی کمپین انتخاباتی ژایر بولسونارو مطرح شده که از زبان مذهبی به عنوان یک زبان سیاسی استفاده می‌کند. این راهی برای برقراری ارتباط با مردم با استفاده از دستور زبان مسیحی، بیش از همه برای مسیحیان پنطیکاستی(شاخه‌ای از مسیحیان انجیلی) است. موضوعات بزرگی مانند مبارزه با گرسنگی، مبارزه با فساد، برنامه‌های توسعه ملی و آموزش در پس زمینه مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری قرار داشت.
لولا داسیلوا و همچنین سیمون تِبِت (Simone Tebet) و چیرو گومز (Ciro Gomes)، دو نامزد دیگر که به ترتیب در جایگاه سوم و چهارم قرار گرفتند، در مورد این مسائل صحبت کردند. لفاظی در مورد فقدان دین که پیش‌تر توسط بولسونارو در انتخابات ۲۰۱۸ مطرح شد، در سال ۲۰۲۲ نیز مورد استفاده وی قرار گرفت.
محافظه‌کاران می‌گویند که سنت‌ها، آداب و رسوم و مذهب مسیحیان در معرض تهدید قرار دارند و انتخاب بولسونارو و دیگر نامزدهای محافظه‌کار در احزاب راست برای معکوس‌کردن تهدیداتی است که جناح چپ برای خانواده، آداب و رسوم و سنت‌های ملی ایجاد کرده است.
در دوران ریاست جمهوری بولسونارو، ما نظرات و اقدامات او را دیدیم که به شدت شبیه اقدامات همتای آمریکایی او، دونالد ترامپ بود. نگاه دولت بولسونارو به اقلیت‌های نژادی و مذهبی در برزیل، مانند مسلمانان، چگونه است؟
بولسونارو از بسیاری از رفتارهای دونالد ترامپ الهام گرفت. این بدنامی در سال ۲۰۱۸، در زمان دولت او و اکنون در انتخابات ۲۰۲۲ وجود دارد. بولسونارو از مفهومی که در بینش تحریف‌شده لیبرال دموکراسی واردشده دفاع می‌کند که در آن اقلیت‌ها باید تسلیم اکثریت شوند.
به این ترتیب، بولسانرو تأیید می‌کند که اکثریت ملت مسیحی هستند و بنابراین مذهبیون آفریقایی‌تبار باید تسلیم شوند. باید به سایر مذاهب احترام گذاشت، اما اقلیت‌ها باید اقلیت‌بودن خود را بپذیرند. این طرز تفکر، پیگیری سیاست‌های عمومی را برای این گروه‌ها غیرممکن می‌کند. در مورد مسلمانان، نخبگان مسلمان و همچنین یهودیان برزیل در سال ۲۰۱۸ و در سال ۲۰۲۲ از بولسونارو حمایت کردند.
با این حال، در رابطه با روابط بین‌الملل، او به شیوه‌ای اسلام‌هراسانه صحبت کرد و گفت که برزیل آماده پذیرش پناهجویان (فرار کرده از) طالبان است، «اما فقط مسیحیان». تحلیلگران گفتند که این موضع تا حدی نشان دهنده عدم تحمل مذهبی و تعصب نسبت به فقیرترین قشر جمعیت است.
او در دوران دولتش در موقعیت‌های مختلف گفت که برزیل در حال تجربه مسیح‌هراسی است و برای تقویت روایت خود به آزار مسیحیان در کشورهای خاورمیانه و چین اشاره کرد.
در همان زمان، او یک برنامه تجاری و دیپلماتیک را با برخی از رهبران کشورهای مسلمان انجام داد و همچنین بخشی از جامعه مسلمانان را که با تجارت کشاورزی در برزیل مرتبط بود، مورد حمایت قرار داد. بولسونارو به طور کلی علیه اقلیت‌هاست؛ اما به نفع گروه‌های قدرت و نخبگان ملی و بین‌المللی کار می‌کند.
برزیل کشوری بسیار متنوع از نظر مذهبی است. در حال حاضر وضعیت مسلمانان برزیل در این کشور چگونه است و فکر می‌کنید این اقلیت چقدر می‌تواند در انتخابات ریاست جمهوری برزیل امسال نقش داشته باشد؟
براساس داده‌های فدراسیون انجمن‌های مسلمانان در برزیل، ۹۰ مسجد و نمازخانه، بیش از ۸۰ مرکز اسلامی و تقریباً دو میلیون مسلمان (مردم عرب الاصل و برزیلی‌هایی که به اسلام گرویده‌اند) وجود دارد.
مسلمانان در برزیل در فرهنگ و اقتصاد ملی اهمیت زیادی دارند. در تجارت کشاورزی که امروزه مهمترین بخش اقتصاد ملی است، جامعه اسلامی حضور مهمی دارد.
در حالی که مسلمانان یک جمعیت اقلیت هستند و در بخش اقتصادی (تجارت و تجارت کشاورزی) حضور پررنگی دارند، بولسونارو و رهبران مسیحی که از او پیروی می‌کنند با آنها روابط صمیمانه و در برخی موارد دوستانه دارند.
با این همه اگر مسلمانان شروع به مناقشه بر سر فضاهای قدرت سیاسی کنند، دیگر نمی‌توان گفت که روابط همچنان به این شکل خواهد ماند.
آیا اسلام‌هراسی در برزیل به شدتی که در اروپا و آمریکا شاهد هستیم، وجود دارد؟
نه. به طور کلی، جامعه برزیل برای فرهنگ، هنر، آشپزی، ادبیات و روشنفکری عرب ـ اسلامی ارزش زیادی قائل است. همچنین در برزیل به ویژه در میان دانشمندان، اندیشمندان و اعضا و هواداران جناح چپ، طرفداری از فلسطین در موضوع مناقشه با اسرائیل وجود دارد.
دولت بولسونارو حمایت ملی خود را از اسرائیل آغاز کرده است، اما، با این وجود، هیچ اقدام مشخصی در رابطه با کشور اسرائیل، مانند موضوع انتقال سفارت برزیل به اورشلیم (بیت المقدس)، در نظر نگرفته است.
سایر نامزدهای ریاست جمهوری برزیل به مسائل اجتماعی مانند حقوق اقلیت‌های مذهبی و اجتماعی مانند مسلمانان چگونه نگاه می‌کنند؟
بحث آزادی مذهبی در برزیل در این انتخابات بسیار شدید بوده است. بولسونارو، لولا را به مخالفت با کلیساهای انجیلی متهم می‌کند.
اخبار جعلی زیادی در این مورد منتشر شد و کمپین لولا شروع به انجام اقدامات مختلف به نفع آزادی مذهبی و حتی انجیلی‌ها کرد. روز انجیلی را تأسیس کرد، قانون آزادی مذهبی را امضا کرد، گروه‌هایی را برای تنوع مذهبی در دولت فدرال (از جمله رهبران اسلامی) تشکیل داد، روز ملی مبارزه با عدم تحمل مذهبی را در سال ۲۰۰۷ تعیین کرد.
لولا اقدامات مختلفی را برای مبارزه با نابردباری مذهبی در سطح ملی و کشوری با مشارکت مهم جامعه اسلامی در نظر دارد.
نتایج انتخابات ریاست جمهوری امسال برزیل را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
این احتمال وجود دارد که لولا در انتخابات سال ۲۰۲۲ پیروز شود. او در مرحله اول از دور اول بیرون آمد و در نظرسنجی‌ها همچنان همین‌طور باقی مانده است. با این حال، پیروزی با اختلاف زیاد نخواهد بود.
شکست لولا، که تصور می‌کنیم که با اختلاف اندکی رخ دهد، نشان‌دهنده تقسیم جامعه برزیل است که هرگز در تاریخ ما به این شکل رادیکال و خشونت‌آمیز دیده نشده است.
گفت‌‌وگو: محمدحسن گودرزی
منبع: ایکنا
