طالبان و توافق با آمریکا برای تصاحب قدرت
در حالی که آمریکا از فشار بر طالبان برای تشکیل دولت فراگیر می‌گوید، بسیاری معتقدند روی کار آمدن طالبان نتیجه تبانی آمریکا با طالبان در قالب توافق دوحه بوده‌است.
به تازگی وزارت امور خارجه آمریکا در یک بیانیه اعلام کرده است که برای انتقال منظم قدرت به یک دولت فراگیر در افغانستان، بر گروه طالبان فشار وارد می‌کنند.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است که این کشور در پی تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان است که در آن حقوق زنان و اقلیت‌ها، رعایت شود.
وزارت امور خارجه آمریکا افزوده که آنها برای انتقال قدرت به یک دولت فراگیر بر گروه طالبان از طریق دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی و هر ابزار کمک کننده دیگر، فشار وارد خواهند کرد.
بعد از تسلط گروه طالبان بر افغانستان، کشورهای جهان بارها به مسئله تشکیل دولت فراگیر به عنوان یک پیشرط تعامل با گروه طالبان، اشاره کرده‌اند و خواستار تشکیل چنین دولتی در افغانستان شده‌اند.
آمریکا نیز در کنار سایر کشورهای جهان، بارها به این مسئله اشاره کرده که بیانیه وزارت خارجه این کشور، تازه‌ترین مورد آن است.
اما سئوال اساسی مردم افغانستان این است که طالبان چگونه توانست قدرت را در افغانستان به دست گیرد؟ چه کسی زمینه را برای حضور دوباره این گروه تروریستی در قدرت فراهم کرد؟
تبانی برای تصاحب قدرت
پس از فرار اشرف غنی از کشور، سقوط نظام جمهوریت و تسلط گروه طالبان بر افغانستان، بسیاری از مقامات پیشین حکومت افغانستان در گفتگوهای رسانه‌ای، عامل اصلی سقوط نظام جمهوری در افغانستان را توافق دوحه بین آمریکا و طالبان دانستند و می‌دانند.
بسیاری از مقامات و شخصیت‌های سیاسی افغانستان از توافق نامه دوحه به عنوان یک «معامله» بر سرنوشت افغانستان و مردمش صحبت می‌کنند.
در آمریکا نیز بسیاری از سناتوران و سیاست مداران، دولت این کشور را متهم به خیانت به مردم افغانستان می‌کنند و توافقنامه دوحه و تبانی با طالبان را، عامل اصلی سقوط دولت پیشین افغانستان می‌دانند.
این اظهار نظرها نشان می‌دهد که دولت آمریکا و گروه طالبان در چهارچوب توافقنامه دوحه، یک معامله پنهانی را برای تحویل‌دهی قدرت به این گروه انجام دادند.
در روزهای اوج آشفتگی در افغانستان و سقوط پی‌هم ولایت‌ها به دست گروه طالبان، گزارش‌های زیادی منتشر شد که زلمی خلیل زاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان به فرمانده‌هان نظامی در افغانستان تماس می‌گرفت و به آنها می‌گفت که معامله برای تحویل‌دهی قدرت به طالبان انجام شده و شما پاسگاه ها و تجهیزات نظامی را بدون درگیری به طالبان تحویل دهید.
این مسئله نشان می‌دهد که آمریکا طراح اصلی بازگرداندن گروه طالبان به قدرت در افغانستان است و اکنون نیز برای تداوم قدرت این گروه در افغانستان تلاش می‌کند.
بدون تردید طالبان نیز در این راستا گوش به فرمان آمریکا باقی خواهد ماند و نشانه‌های زیادی وجود دارد که این گروه در راستای منافع آمریکا در افغانستان در حرکت است؛ از انتقال جنگ به شمال گرفته تا توافق برای انتقال گروه‌های تروریستی به کشورهای آسیای مرکزی.
انتقال قدرت از طالبان
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا به دو مسئله به عنوان ابراز فشار برای انتقال قدرت از طالبان به یک دولت فراگیر اشاره شده است؛ فشار اقتصادی و سیاسی.
اما در میدان عمل دیده می‌شود که آمریکا هیچ‌گونه فشاری بر گروه طالبان وارد نمی‌کند و عملا تسهیلات بیشتری برای تداوم حضور این گروه در قدرت فراهم می‌کند.
آمریکا چگونه می‌خواهد فشار اقتصادی بر گروه طالبان وارد کند در حالی که هر هفته از 40 تا 80 میلیون دلار به افغانستان سرازیر می‌شود و در اختیار گروه طالبان قرار می‌گیرد؟
فشار اقتصادی بر طالبان چگونه وارد می‌شود در حالی که صلیب سرخ در ازای هر زندانی که در زندان‌های طالبان نگهداری می‌شود، روزانه 15 تا 20 دلار به این گروه پرداخت می‌کند؟
از سوی دیگر، آمریکا چگونه بر گروه طالبان فشار سیاسی وارد می‌کند در حالی که مقامات استختباراتی و نمایندگان آنها به صورت منظم در کشورهای خلیج دیدار دارند و گفتگو می‌کنند؟
واقعیت امر این است که آمریکا تا زمانی که طالبان به ساز آن کشور برقصد، هیچ‌گاه در پی انتقال واقعی قدرت از این گروه به یک دولت فراگیر نخواهد بود.
تعریف دولت فراگیر نیز هنوز از نگاه آمریکایی‌ها روشن نیست و به احتمال زیاد این تعریف واقعی و مبنی بر واقعیت‌های عینی جامعه نخواهد بود و بیشتر جنبه سمبولیک و نمایشی خواهد داشت.
مردم افغانستان در بیست سال گذشته، نمایش دموکراسی، مشارکت اجتماعی و عدالت اجتماعی را تجربه کردند و این موضوعات به صورت واقعی در حکومت و جامعه افغانستان پیاده نشد و باورمندی واقعی به آن وجود نداشت.
اکنون آمریکا و طالبان می‌خواهند یکبار دیگر چنین نمایشی را برای مردم افغانستان تکرار کنند و مجسمه ای از یک دولت فراگیر را به نمایش بگذارند، نه دولت فراگیر واقعی.
بدون تردید چنین نمایشی دیگر برای مردم افغانستان قابل قبول نخواهد بود و تا زمانی که زمینه مشارکت واقعی در قدرت بر اساس مکانیزم‌های شفاف، تعریف شده و قابل قبول برای همه، فراهم نشود، هیچ نوع حاکمیت سمبولیک، هرچند که فراگیر هم نام‌گذاری شود، مشروعیت نخواهد داشت.
مردم افغانستان به دنبال تغییر واقعی ساختار قدرت در افغانستان هستند و می‌خواهند این تغییر را خودشان به وجود بیاورند و نه اینکه قدرت‌های دیگر آن را برای شان تعریف کنند.
ما انتقال قدرت توسط آمریکا از امارت طالبانی به نظام جمهوری و پس از آن از نظام جمهوری دوباره به امارت طالبانی را تجربه کرده‌ایم، این تجربه کافی است و نمی‌خواهیم تکرار شود.
منبع: شفقنا
