جلد پنجم کتاب «سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین(ع)» منتشر شد

جلد پنجم کتاب «سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین(ع) (سیره قضایی و شرح حال وکلا و قضات)» اثر علی اکبر ذاکری به همت مؤسسه بوستان کتاب در 664 صفحه منتشر شد.

یکی از ویژگی های امیبرالمؤمنین علی(ع) که در آثار مختلف شیعه و اهل سنت بازتاب یافته و به آن شناخته می شود، قضاوت های آن حضرت است. توجه به قضاوت ها و سیره شخصیتی مانند امیرالمؤمنین(ع) می تواند برای قضات عادل درس آموز باشد.

این جلد ویژه کارگزاران قضایی در دوران حکومت حضرت است و به شرح حال وکیلان آن حضرت که در زمان خلفا به وکارت برای حضرت مشغول بودند، پرداخته است.

در این جلد که مخصوص کارگزاران قضایی و درباره شرح حال قاضیان ایشان است، ابتدا به سیره قضایی آن امام عادل، پرداخته شده است. سعی شده نکات و مسائلی برای آگاهی و تحلیل قضاوت های امام بیان شود که آیا بر اساس علم امام بوده و یا قرائن و اماراتی که باعث این قضاوت ها گردیده است.

«سیمای گزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین(ع)» مجموعه ای شش جلدی است که شیوه زمام داری حضرت از جنبه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، قضایی و نظامی را بررسی می کند. که جلد پنجم ویژه سیره قضایی و ایین دادرسی و کیفری همراه با قضاوت های حضرت است و اجرای احکام حدود و دیات را در سیره آن حضرت بررسی می کند. همچنین دو تن از وکلا و 12 تن از قضات امام را معرفی می کند.

این کتاب در هفت فصل تألیف شده است؛ در فصل اول به معنا و اهمیت قضاوت پرداخته شده و شرایط قاضی و حقوق قضات در سیره علوی (اعم از شرط ایمان، طهارت مولد، مرد بودن قاضی، علم، شرایط قاضی از دیدگاه امیرالمؤمنین(ع)، ترک معامله و تجارت توسط حاکم و قاضی) تبیین شده و در پایان این فصل به حقوق قضات و حمایت از آنان اشاره شده است.

دومین فصل از این کتاب درباره آداب و شرایط قضاوت مانند تساوی در قضاوت، امکان مشورت در آن، اجتناب قاضی از دریافت رشوه، و غلول و هدیه است.

سومین فصل به تبییت آئین دادرسی می پردازد؛ در آغاز دستیاران قاضی مانند کاتب، حاجب و دفتردار، مترجم و کارشناسی قاضی و مکان قضاوت و اجرای حد بیان شده است؛ همچنین از ارکان دادگاه (قاضی، مدعی، مدعی علیه، مورد دعوا و وکیل) و راه های اثبات دعوا از طریق شاهد و قرائن و امارات و سنت گذشتگان و استفاده از قرعه در هنگام نبودن قرائن سخن به میان آمده است.

فصل چهارم درباره مسائل کیفری قصاص و دیات است. بخشنامه امیرالمؤمنین(ع) درباره قصاص و دیه نقل و ترجمه شده و مواردی از قضاوت های حضرت درباره قصاص و دیات بیان شده است.
پنجمین فصل به مسائل کیفری حد پرداخته و مسائل زنا، لواط، حکم مساحقه و حد قذف، شرب خمر، دزدی، ارتداد و ازادی اقلیت های مختلف و محارب بیان شده و اهتمامی که امام علی(ع) در اجرای حد در زمان خلفا داشته است. همچنین در این بخش این موضوع تبیین شده که حضرت افراد را بعد از کشتن به آتش کشیده تا طرفداران آن ها از جیفه افراد سوء استفاده نکنند و شواهد متعددی در این باره ارائه شده است.

فصل ششم ویژه انواع مجازات است که افزون بر قتل و شلاق، انواع تعزیرات و موارد آن مطرح شده است. درباره تبعید و زندان و علت ساختن زندان توسط امیرمؤمنان(ع) و موارد زندان که در سیره امام نقل شده، سخن به میان آمده است. در مواردی از قانون مجازات نیز استفاده شده است.

هفتمین فصل درباره شرح حال وکلا و قضات حضرت است. در آغاز شرح حال دو وکیل امام (عقیل و عبدالله بن جعفر) بیان شده، سپس به شرح حال قضات ایشان پرداخته شده است. اول قضات کوفه مطرح شده و شرح حال مفصل شریح قاضی بیان شده و این که وی نامه ای در فتوا به جواز قتل امام حسین(ع) ننوشته است، در عین این که در مواردی کوتاهی هایی داشته و سپس به شرح حال قاضیان بصره پرداخته شده است.

منبع: ایبنا