دینآنلاین رسانه‌ای برای استناد کردن
رضا سلیمان نوری: بی‌شک از رسانه باید به عنوان مهمترین ابزار کارآمدی دین در جامعه نام برد. این امر مختص به دین خاصی نیست و هر دین و آیینی که به رسانه بی‌توجه بوده پس از دوره‌ای اوج و شکوفایی اعتبار خود را از دست داده و کم کم نابود و یا در ادیان بعدی مضمحل شده است.
استفاده از رسانه برای تبلیغ یا حداقل تثبیت یک دین در طول زمان به مانند سایر علوم بشری پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته است. اگر زمانی تنها سخنرانی یا به اصطلاح اهل علم اسلامی منبر یگانه رسانه پر مخاطب ترویجی دین محسوب می‌شد در سده اخیر به ترتیب رسانه‌های چون کتاب، نوار کاست، انواع نشریات مکتوب، رسانه‌های برخط یا الکترونیکی و فضاهای کوچک و بزرگ گفتمانی مجازی تا آن حد جای سخنرانی را تنگ کرده و فضای رقابت را از آن ربوده‌اند که فعالان این عرصه هم برای ارائه اندیشه خود راهی جز متوسل شدن به یک یا چند نمونه از این رسانه‌ها برای ادامه حیات کاری خود، پیدا نکرده‌اند. این واقعیت باعث شده تا رسانه‌های جدید البته به فراخور زمان و مکانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند، هر کدام به نوبه خود گسترش روز افزون پیدا کنند.
ناگفته پیداست که هر کدام از رسانه‌های جدید اشاره شده در بالا خوبی‌ها و کمبودهایی دارند. برخی چون رسانه‌های مکتوب به دلیل فیزیکی بود از منظر دسترسی عام با مشکلاتی همراه هستند و برخی چون فضاهای گفتمانی از منظر عدم آشنایی کامل بسیاری از دینداران با این حوزه که هر روز هم تحولی شگرف در آن روی می‌دهد، حداقل در ایران نمی‌تواند رسانه کاملی برای بازخوانی واقعیت دینی باشند. در این بین البته وضعیت رسانه‌های مجازی برخط یا همان الکترونیک دینی که شاخص‌ترین نوع آن پایگاه‌های خبری و اندیشه‌ای هستند تا حدی متمایز از سایر رسانه‌های جدید فعال در این حوزه است زیرا هر فردی با مختصر آشنایی نسبت به فضای مجازی و داشتن یک گوشی همراه ساده اما هوشمند به راحتی امکان دسترسی به این رسانه‌ها را دارد. گواه این ادعا هم عمر به نسبت قابل توجه برخی از این رسانه‌های دینی برخط به رغم تغییرات عمده ایجاد شده در فضای رسانه‌ای کشور است. به طور مثال از آغاز فعالیت پایگاه خبری دین آنلاین 10 سال می‌گذرد و این رسانه در حالی طی این مدت به فعالیت خود ادامه داده و هر روز افراد جدیدی به مخاطبان آن افزوده شده و می‌شوند که طی همین مدت نرم‌افزارهای رسانه‌ای جدید بسیاری تولید شده و به ارائه خدمات به مخاطبان پرداخته‌اند. نرم‌افزارهایی که ارائه دهنده اطلاعات صرف نبوده بلکه هر فرد با کمی آشنایی به چارچوب‌های کاری آنها خود می‌تواند رسانه خویش را ایجاد کرده و به جذب مخاطب با صرف کمترین هزینه بپردازد.
اقبال مخاطبان به رسانه‌ای چون دین آنلاین البته دلیل محکمتری هم دارد که درست نقطه مقابل امتیاز رسانه‌های گفتمانی جدیدی چون کلاب هاوس و دیگر فضاهای چت صوتی است و آن قابل استناد و مانا بودن مطلب ارائه شده در این رسانه چه از منظر گذشت زمانی و چه از منظر جایگاه ارئه دهنده است. به عبارت بهتر افراد فعال در دین آنلاین چنان حرمتی برای قلم و کلام خود قائل هستند که تا نسبت به موضوعی یقین پیدا نکرده‌اند از ارائه آن به مخاطب خودداری می‌کنند. و این درست همان نکته‌ای است که باعث شده این رسانه دینی طی دوران ده ساله گذشته بر آن به یک منبع قابل استناد چه برای دین‌مداران و چه برای پژوهشگران حوزه‌های مختلف دینی تبدیل شود. البته که لازم است مدیران این مجموعه در ادامه راه سختی که برای گسترش دین بدون آلودگی‌های بشر ساخته در پیش گرفته‌اند با اندکی تأمل به برخی حوزه‌های مغفول در حوزه دین‌داری چه اسلامی و چه غیراسلامی بیشتر توجه کنند تا دین آنلاین بتواند در سال‌های آتی به مرجع کاملتری برای فعالان عرصه‌های مختلف دینی تبدیل شود. به امید آن روز.
* رضا سلیمان نوری(خراسان پژوه و مدیر مکتب بافت مشهد)
