توضیحی درباره کلیپ منتشر شده از آیت‌الله سیدکمال حیدری درباره مسئله ظهور
مجید زمانی: مدتی است که کلیپی در فضایِ مجازی نشر یافته است و دست‌به‌دست می‌چرخد و بعضی از آن استنباط کرده‌اند که در دنیا منتظرِ ظهور نباشید و عده‌ای دیگر آن را دست‌آویزِ انتساب‌های ناروا به علامه طباطبایی و آیت‌الله سیدکمال حیدری دانسته‌اند. یکی از دوستان آن را برایم ارسال نمود و نظرم را جویا شد؛ من برای ایشان نوشتم:
«سلام و درود تفصیلِ این مطلب را می‌توانید در المیزان ذیلِ آیه ۲۱۰ سوره بقره دنبال کنید.»
انسانِ کامل جامعِ جمیعِ اسماء و صفاتِ الهی است و همهٔ کمالات را به‌صورتِ بالفعل دارد و هیچ نقصی در او راه ندارد. ظهورِ انسانِ کامل وابسته به موطنی است که تحمل و ظرفیتِ ظهورِ او را داشته باشد. دنیا از پایین‌ترین مرتبهٔ وجودی برخوردار است و آخرت باطن و حقیقتِ دنیا است. عالمِ برزخ شرایطِ گذار از دنیا به آخرت را میسر می‌سازد؛ پس عالمِ برزخ حدِوسطِ بینِ دنیا و آخرت است. برای گذار از دنیا به برزخ باید شرایطِ آن امکان‌پذیر باشد؛ ظهورِ انسانِ کامل شرطِ گذارِ کاملِ انسانیت از دنیا به برزخ است. جهان به ارادهٔ انسانِ کامل ظاهر میشود؛ وقتی امام زمان ظهور می‌کند، نَفْسِ ایشان نشئه‌ای جدید می‌آفریند و جهانی جدید خلق می‌کند که سازگار با کمالاتِ انسانِ کامل است و از نقص‌های دنیایی پیراسته شده است.
در عرفانِ اسلامی، هر ساحتی جهانِ هستی نشئه‌ای از نشئاتِ نَفْسِ انسانِ کامل است؛ با ظهورِ حضرت، نشئه‌ای جدید برساخته میشود که با اقتضائاتِ ظهور هم‌آهنگ است. بنابراین آیت‌الله سیدکمال حیدری ظهورِ حضرت حجت را انکار نکرده‌اند، بلکه مطابق با قواعدِ عرفانی اشاره میکنند که آن‌حضرت جهانی جدید برمی‌سازد جهان یک‌سره برساختِ نَفْسِ امامِ کامل است؛ جهانی که نشئه‌ای از نشئاتِ پایان‌ناپذیر نَفْسِ حضرتِ حجت(عج) است.
در آیات و روایاتِ متعددی نیز اشاره شده است که با ظهورِ حضرت، عالَم به عالَمِ جدیدی تبدیل میشود؛ دگرگونی‌های بسیاری در جهان پدید می‌آید؛ این همان نشئه‌ای است که نَفْسِ انسانِ کامل برمی‌سازد؛ هر ساحت و مرتبه‌ای از جهانِ هستی، نشئه‌ای از نَفْسِ ربانیِ انسانِ کامل است.
هر نشئه‌ایْ مرتبه وجودیِ معیّنی دارد؛ علامه حیدری، با استمداد از متافیزیکِ حاکم‌بر «تصوفِ فلسفی»، مرتبهٔ وجودیِ نشئهٔ ظهور را هستی‌شناسانه تبیین می‌کند و، آن را مابینِ دنیا و برزخ تعریف می‌کند تا برایِ انسان با ورود به نشئه ظهور، استعدادِ وجودیِ لازم برای گام‌نهادن در عالَمِ رجعت پدید آید و سپس واردِ عالَمِ برزخ شود. بنابراین، انسان‌ها این مراتب را در جهانِ هستی طی میکنند تا به سرمنزلِ خود در عالَمِ قیامت برسند:
در انتهای دنیا؛ یعنی در زمانی که دنیا تمامیِ مراتبِ وجودیِ خود را ظاهر ساخت و دنیا به فعلیّتِ تام میرسد، ظهور رخ می‌دهد؛ با ظاهرشدنِ انسانِ کامل، نشئه‌ای جدید رخ می‌نماید؛ نشئه‌ای که برساختِ نَفْسِ انسانِ کامل است. ظهورِ حضرتِ حجت، مقدمه‌ای است برای رجعتِ دیگر امامان؛ بنابراین ظهورْ مقدمه‌سازِ رجعت است و پس از رجعت، همه، گام در برزخ می‌نهند و با آماده‌شدنِ ارواح در برزخ، قیامت برپا میشود. همهٔ این عوالمْ مرتبهٔ وجودیِ معینی دارند و با ارادهٔ انسانِ کامل تحقّق می‌یابند؛ پس این عوالم همگی انسانی‌اند؛ ارادهٔ انسانْ آنها را ظاهر می‌سازد.
ازاین‌رو، طباطبایی و حیدری درصددِ تبیین و روشن‌ساختنِ مرتبه‌یِ وجودیِ آن نشئه‌ای هستند که پس از ظهور، برای حضرتِ حجت، پدیدار میشود.
فهمِ دقیقِ این مدعا درگروِ آشنایی با اصول و مبانیِ هستی‌شناسیِ مندرج در «تصوفِ فلسفی» است؛ به‌ویژه این سرفصل‌ها باید دنبال شود:
تعددِ عوالمِ وجودی و مرتبه‌یِ/موقعیتِ وجودیِ هرکدام از آنها؛ استعدادهای وجودی و نحوهٔ اثرگذاریِ آنها در جهانِ هستی (این بحث در جامع الأسرارِ سید حیدر آملی به به‌ترین شکلِ ممکن تبیین شده است)؛ نظریهٔ انسانِ کامل؛ انسان‌شناسیِ عرفانی و معادِ عرفانی.
بنظر میرسد اشتباه جناب علامه درباره عالم برزخ ، منبعث از متصل ندیدن آیات 45 و 46 و آیات بعدی سوره مومن است ، علیرغم اینکه ایشان (بیش از اقران) معمولا مراقب اتصال آیات هستند …در تفسیر المیزان میخوانیم :
“نه تنها در مورد مؤمنان عالیمقامى همچون شهیدان جهان برزخ وجود دارد بلکه درباره کفار طغیانگرى همچون فرعون و یارانش نیز وجود برزخ صریحا در آیه 46 سوره مؤمن آمده است: “النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْها غُدُوًّا وَ عَشِیًّا وَ یَوْمَ تَقُومُ السَّاعَهُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذابِ:” آنها (فرعون و یارانش) هر صبح و شام در برابر آتش قرار مىگیرند و به هنگامى که روز قیامت بر پا مىگردد فرمان داده مىشود آل فرعون را در شدیدترین کیفرها وارد کنید.”
اگر اجزای آیه 46 سوره مومن را متصل ببینیم و در اتصال با آیات قبل و در ادامه ، معلوم میشود که این عذاب درعالم برزخ صورت نمیگیرد بلکه این “اشد العذاب” یا همان “النار” عذاب جهنم است که متصل با عذاب دنیایی (“سوء العذاب” – در انتهای آیه قبلی) و برای هشدار و القای شدت ، بیان و توصیف میگردد…عالم برزخ عالم انتظاراست تقریبا مانند قبرستانها (اجداث) برای اجساد…
آیه 46 سوره مومن در اتصال با آیه قبل و در ادامه باید دیده شود :
فَوَقَاهُ اللَّهُ سَیِّئَاتِ مَا مَکَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ ﴿۴۵﴾ مومن
النَّارُ یُعْرَضُونَ عَلَیْهَا غُدُوًّا وَعَشِیًّا وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَهُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ ﴿۴۶﴾ مومن
وَإِذْ یَتَحَاجُّونَ فِی النَّارِ فَیَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُنَّا لَکُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِیبًا مِنَ النَّارِ ﴿۴۷﴾ مومن
“یوم تقوم الساعه ” و محاجه ضعفا و مستکبرین با هم در جهنم ، روز قیامت و یا متصل به قیامت است پس از انتظار و بیرون آمدن از برزخ…
قَالَ الَّذِینَ اسْتَکْبَرُوا إِنَّا کُلٌّ فِیهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَکَمَ بَیْنَ الْعِبَادِ ﴿۴۸﴾ مومن
وَقَالَ الَّذِینَ فِی النَّارِ لِخَزَنَهِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّکُمْ یُخَفِّفْ عَنَّا یَوْمًا مِنَ الْعَذَابِ ﴿۴۹﴾ مومن
گویا پس از فوت ، نفوس انسانی در آسمانهای بالای آسمان دنیا به ترتیب نزدیکی به آسمان دنیا مستقر میشوند و ملائکه موت مراقب آنها…تنها نفوس پاک که در بالاترین آسمان مستقر میشوند ، زنده محسوب میگردند…
اشتباهات بزرگی که بزرگان مرتکب شده اند یا میشوند یا مغرضین ایجاد کرده یا میکنند ، با مرور مجدد اتصال آیات هر سوره و کلیت قرآن قابل ترمیم و تشخیص است و باید نظرات خود و آنها را با مرور مدام اتصال قول الهی ، اصلاح و باز بینی کنیم…
وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿۵۱﴾ قصص
سایت : میزان در میزان
خیلی متاسفیم که این روزها با غرض ورزی های عده ای نادان و بیسواد که جبهه فکری خودشان را در خطر نابودی میبینند دست به تخریب شخصیتهای دانشمندی چون علامه طباطبایی و علامه حیدری میزنند و میخواهند از این فضا برای خودشان دستاوردی ببرند.اما کاش جلسات گفتگو و تحلیل مطالب این عزیزان در فضای مجازی برگزار شود تا افکار همگان روشن شود.
با سلام و تشکر از توضیحاتتون
ممنون میشوم منبعی که آیت الله حیدری نظر علامه طباطبایی درباره نشئه ظهور امام زمان را نقل کرده اند ، بفرمایید