یونگ چول هان: فیلسوف نسل زد و روایت جامعه فرسودگی

بیونگ چول هان، فیلسوف کره‌ای-آلمانی، یکی از متفکران برجسته معاصر است که با تحلیل‌های انتقادی از جامعه مدرن شناخته می‌شود. او که ابتدا در کره جنوبی مهندسی متالوژی خوانده بود، پس از مطالعه آثار مارتین هایدگر در 21 سالگی به آلمان رفت تا فلسفه را در فضایی که الهام‌بخش هایدگر بود بیاموزد.

هان در آثارش، مانند کتاب مشهور «جامعه فرسودگی»، به بررسی تأثیرات منفی فرهنگ مدرن و جامعه مبتنی بر دستاورد می‌پردازد. او معتقد است فشار برای موفقیت و مثبت‌اندیشی افراطی، انسان‌ها را به خوداستثمارگری و فرسودگی روانی می‌کشاند. از دیدگاه او، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که در آن روایت‌ها به تبلیغات تبدیل شده‌اند و افراد، حتی سیاستمداران، خود را در رسانه‌های اجتماعی بازاریابی می‌کنند.

بیونگ چول هان با سبک زندگی منحصر‌به‌فرد خود، مانند خوابیدن در روز و کار در شب، و تمرکز بر تأمل و مراقبت از طبیعت، به نوعی «معکوس زیستن» را در پیش گرفته است. او در آثارش بر اهمیت ارتباط با «دیگری» و فاصله گرفتن از خودشیفتگی دیجیتالی تأکید دارد و نقدهایی جدی به جامعه مصرف‌گرا و کم‌عمق مدرن وارد می‌کند.

هان همچنین نسبت به بحران عشق و جدایی انسان از طبیعت و تجربه‌های واقعی هشدار می‌دهد و راه‌حل‌هایی چون ساده‌زیستی و بازگشت به زندگی معنادار را پیشنهاد می‌کند.

یونگ چول هان؛ از متالوژی تا فلسفه

بیونگ چول هان در سال ۱۹۵۹، شش سال پس از پایان جنگ خونین کره، در شهر سئول و در خانواده‌ای کاتولیک به دنیا آمد. او ابتدا در رشته مهندسی متالوژی تحصیل کرد و علاقه زیادی به این حوزه داشت. حتی تجربه‌ای خطرناک از آزمایش‌های شیمیایی در خانه پدری‌اش داشت که می‌توانست به قیمت جانش تمام شود. اما سرنوشت او با خواندن رساله «سرشت حقیقت» مارتین هایدگر تغییر کرد. این اثر باعث شد او در ۲۱ سالگی تصمیم بگیرد به آلمان مهاجرت کرده و در همان فضایی که هایدگر به فیلسوفی جهانی بدل شده بود، فلسفه بخواند.

او در سال ۱۹۹۴ دکترای خود را از دانشگاه فرایبورگ با پایان‌نامه‌ای درباره مفهوم «خلق و خو» در اندیشه هایدگر دریافت کرد. پس از آن، در دانشگاه بازل به تحصیلات خود ادامه داد و در سال ۲۰۱۰ به عضویت هیئت علمی دانشگاه هنر و طراحی کارلسروهه درآمد. زمینه‌های تحقیقاتی او شامل فلسفه‌های قرن ۱۸ تا ۲۰، اخلاق، فلسفه اجتماعی، پدیدارشناسی، زیبایی‌شناسی و نظریه رسانه بود.

سبک زندگی متفاوت

بیونگ چول هان، زندگی‌ای وارونه و خلاف جریان دارد. او شب‌ها بیدار است و روزها می‌خوابد. این فیلسوف که خود را «متفکر تنبل» می‌نامد، روزانه تنها سه جمله می‌نویسد و بیشتر وقت خود را صرف مراقبت از گیاهان، نواختن پیانو و مطالعه می‌کند. برای او، موسیقی و طبیعت جزو مهم‌ترین ابعاد زندگی هستند.

او به ندرت با رسانه‌ها مصاحبه می‌کند و گوشی هوشمندش را با وسواس زیاد استفاده می‌کند. زندگی‌اش میان دو خانه—آپارتمانی در برلین و خانه‌ای با باغ در نزدیکی دریاچه و جنگل—سپری می‌شود. از علاقه‌مندی‌های خاص او قدم زدن در قبرستان قدیمی سنت متیو در برلین است.

نقد جامعه معاصر

بیونگ چول هان آثار متعددی تألیف کرده که به جای اصطلاحات پیچیده، مفاهیم فلسفی را به زبانی ساده و دقیق بیان می‌کنند. شهرت او عمدتاً به دلیل کتاب «جامعه فرسودگی» است که تصویری از انسان معاصر در جامعه‌ای مبتنی بر فشار دستاورد و بهره‌وری ارائه می‌دهد.

او در این کتاب توضیح می‌دهد که چگونه انسان‌ها با وسواس برای موفقیت بیشتر، خود را استثمار می‌کنند و به‌نوعی خود را می‌سوزانند. به باور او، ما از «جامعه انضباطی» قرن بیستم به «جامعه دستاورد» قرن بیست‌و‌یکم گذار کرده‌ایم، جایی که افراد تحت فشار روانی برای بهره‌وری و موفقیت بیشتر قرار دارند. او شعار معروف «آری، ما می‌توانیم» باراک اوباما را نقد می‌کند و معتقد است این پیام به‌ظاهر انگیزشی در واقع انسان‌ها را به فشار و استثمار بیشتر سوق می‌دهد.

یونگ چول هان، بحران روایت و عشق در عصر دیجیتال

هان در کتاب «بحران روایت» استدلال می‌کند که در عصر رسانه‌های اجتماعی، روایت‌ها به‌جای بازتاب حقیقت، به ابزار تبلیغات و خودنمایی تبدیل شده‌اند. به باور او، کیفیت جای خود را به کمیت داده است و عمق مفاهیم قربانی سطحی‌نگری شده است.

او همچنین معتقد است که ما در بحران عشق قرار داریم؛ بحرانی که ناشی از رشد خودشیفتگی و جدایی انسان از «دیگری» است. در جهان دیجیتال، زیبایی و معنا در حال زوال است، زیرا ما تنها با بازتاب‌هایی از خودمان مواجه‌ایم و از تجربه واقعی زندگی و طبیعت دور شده‌ایم.

جمع‌بندی

بیونگ چول هان فیلسوفی است که با زندگی شخصی و آثار خود، جامعه معاصر را به چالش می‌کشد. او ما را دعوت می‌کند تا از فشار بی‌پایان برای موفقیت و دستاورد فاصله بگیریم و به طبیعت، هنر و تجربه‌های واقعی زندگی بازگردیم. نقدهای او از جامعه فرسوده، بحران روایت و عشق، پرسش‌هایی اساسی درباره مسیر کنونی بشر مطرح می‌کند که شنیدن و اندیشیدن به آنها ضروری است.

برگرفته از خبرگزاری مهر