بررسی عناوین دینی روزنامه های منتخب صبح تهران؛ یکشنبه ۲۴ اسفند ۱۳۹۳

فقه شیعی دموکراتیک یا اتوریتیک
روزنامه شرق در گفت‌وگو با حجت الاسلام داوود فیرحی به بررسی «عناصر دموکراتیک فقه شیعه» پرداخته است.
این گفتگو که به قلم «حبیب آرین» تنظیم شده است، با مقدمه ای در بیان اهمیت فقه سیاسی و محتوای جلد اول کتاب « فقه و سیاست» آغاز شده و خبر از انتشار جلد دوم کتاب این پژوهشگر با موضوع «تحولات سیاسی و فکری ایران بعد از شهریور۱۳۲۰ تا زمان حاضر» در سال ۱۳۹۴ داده است.
استاد علم سیاست در دانشگاه تهران می گوید: « من در کتاب فقه و سیاست، تلاش کرده‌ام توضیح دهم ذهن حکومت‌ داری در ایران چگونه شکل گرفته است و احکام فقه درخصوص آن چه بوده است.»
وی با بیان اینکه درون دستگاه‌های فقهی و نصوص دینی، عناصر پررنگ دموکراتیک وجود دارد، ادامه می دهد:«در میان فقهای ما، فقیهانی هستند که تفاسیری دموکراتیک دارند و برخی دیگر نیز تفاسیری اتوریتیک را ارایه داده‌اند؛ اما خو گرفتن ذهن ما ایرانیان به تصوری اقتدارگرایانه از دولت، این گمان را در ما تقویت می کند که دولت خوب به معنی دولت اقتدارگرا است و براساس همین تصویر، همه‌چیز را از آن نقطه شروع می کنیم.»
گفتگو با فیرحی حول دیالکتیک فقه و سایر عناوین تخصصی ادامه یافته و به این نتیجه گیری ختم می شود که «فقه نه ذاتا تکلیف‌گراست و نه غیردموکراتیک و اتفاقا در نظریات مدرن فقه شیعه، عناصر دموکراتیک بسیار بالایی وجود دارد.»

وصف تفکر برای مردم
در روزنامه فرهیختگان امروز، گفتگوی «سیرانوش موسوی» با «خشایار دیهیمی» را می خوانیم که با بیان جای خالی وصف تفکر برای مردم، از ترجمه مجموعه کتاب‌هایی با عنوان «تجربه و هنر زندگی» و احتمال ادامه این مجموعه تا ۲۰۰ جلد سخن به میان آورده است.
دیهیمی که با هدف «بیانی تازه از مفاهیم و رویدادهای فلسفی زندگی انسان» به این کار پرداخته است، از بی ارتباطی مفهوم فلسفه در ایران با مشکلات و دشواری‌های افراد و نیز غلبه انتزاعی بودن آن بر تعریف «دوستدار حکمت بودن» اشاره می کند و می گوید:« اگر به محاورات سقراط و افلاطون مراجعه کنید، می‌بینید که آنها به مسائلی که انسان در جامعه با آن درگیر است، پرداخته‌اند. مسائلی ازجمله خشم، غضب، عشق، شجاعت، بزدلی، میهن‌پرستی و دوستی. به همین خاطر من عنوان کتاب را از یکی از محاوره‌های سقراط گرفته‌ام؛ زمانی که از وی می‌پرسند فلسفه یعنی چه؟ او در پاسخ می‌گوید فلسفه یعنی یاد گرفتن زندگی.»
وی ادامه می دهد:« امروز هم اگر نظیر چنین سوالاتی از کسی پرسیده شود، هرگز نمی‌گوید این بحث‌ها فلسفی است، پس من که فیلسوف نیستم درگیر آنها نمی‌‌شوم. اما هرچه از دوران سقراط فاصله گرفتیم به‌ویژه پس از ارسطو، فیلسوفان به دو دسته کلی تقسیم شدند؛ فیلسوفان هنر زندگی و فیلسوفان سیستماتیک که دسته اول همان راه سقراط را در پیش گرفتند و عده بیشتری هم در دسته دوم قرار گرفتند و به بحث‌های کلی و انتزاعی پرداختند که اوج آن پدیدآمدن فلسفه تحلیلی بود.»

شیراز و میزبانی کنفرانسی در نیمه خرداد۹۴
در بخش دیگری از روزنامه فرهیختگان امروز، فراخوان کنفرانس ملی «هزاره سوم و علوم انسانی» را می خوانیم که بناست در تاریخ ۱۶ خرداد ۱۳۹۴ توسط مرکز توسعه آموزش‌های نوین ایران (متانا) و تحت حمایت سیویلیکا در شیراز برگزار ‌شود.
در ادامه خبر آمده است: «علاقه‌مندان می‌توانند مقالات خود را تا ۲۵ فروردین‌ماه۱۳۹۴ و با محوریت مدیریت، علوم اقتصادی، حسابداری، حقوق، الهیات و معارف اسلامی، روانشناسی، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات انگلیسی و عربی، علوم اجتماعی و علوم تربیتی، کتابداری و سایر موارد، به دبیرخانه همایش ارسال نمایند»

مسجدی به نام پوتین
روزنامه جمهوری اسلامی به نقل از مشرق، خبر از قصد احداث مسجد پوتین توسط مسلمانان روسیه داده و نوشته است: رئیس کنگره متحد اسلامی روسیه این موضوع عجیب را در مصاحبه با رسانه‌های جمعی و به نمایندگی از گروهی از مسلمانان این کشور که خود را مسلمانان وطن پرست روسیه دانسته اند، بیان نموده است.

اخراج ۹۰ خانواده شیعه از امارات
روزنامه جمهوری اسلامی در خبری به نقل از ایسنا، اقدام خصمانه دولت امارات علیه حزب‌الله و اخراج ۹۰ خانواده شیعی لبنانی را پوشش داده و نوشته است: دولت امارات طی ۴۸ ساعت گذشته،۹۰ خانواده لبنانی را که بیشترشان شیعه هستند، به دلایل سیاسی و اتهامات امنیتی از این کشور اخراج کرده است.
این روزنامه یادآور شده است که « امارات تحت قیمومت و سرپرستی عربستان و آمریکا دست به این اقدام زده است.»

گفتگوی دینی با کلیسا
روزنامه اطلاعات نخستین بخش از گزارش ششمین دور گفتگوی دینی سازمان فرهنگ ‌و ارتباطات اسلامی با کلیسای ارمنی لبنان را منتشر ساخته و آورده است:« پنج دوره گذشته این گفتگوها با عناوین «همزیستی مسالمت‌آمیز از نظر مسلمانان و مسیحیان ارمنی»، «نقش دین در جامعه»، «خانواده از دیدگاه اسلام و مسیحیت»، «دین و جوانان در جهان امروز» و «نقش دین در ترویج ارزشهای اخلاقی در جامعه» به نوبت در بیروت و تهران برگزار شده است و ششمین دور آن نیز با عنوان «همکاری مسلمانان و مسیحیان برای ایجاد صلح عادلانه در منطقه» نیز به میزبانی لبنان و در روزهای ۱۲ و ۱۳ اسفندماه ۱۳۹۳ صورت پذیرفته است.»
این روزنامه اشاره می کند همایش با سخنان «جاثلیق آرام اول» آغاز و با طرح چند نکته محوری از جمله اشتراک در ریشه الهی دو دین مسیحیت و اسلام و همکاری های تاریخی گذشته ادامه یافته است.
«دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان» رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری ادیان، سخنران بعدی همایش بود که سخنان خود را با عنوان «ترویج اعتدال‌گرایی و عقل‌گرایی دینی با هدف مقابله با افراطی‌گرایی دینی و خشونت» ایراد نمود.
گزارش روزنامه اطلاعات با پرداختن به مشروح این سخنرانی ادامه یافته و سپس به خلاصه مباحث طرح شده در جلسات علمی این همایش با حضور محمد فتحعلی سفیر جمهوری اسلامی ایران در لبنان و دکتر کارن خانلریان نماینده ارامنه شمال ایران در مجلس شورای اسلامی می پردازد.

فقه اخلاق و حقوق اخلاقی
روزنامه اطلاعات در مطلبی دیگر به باز نشر اولین بخش مقاله «نقش اخلاق در فقه و حقوق» با رویکردی بر نظریات امام خمینی‏(ره)‏ پرداخته است که در بهمن ۱۳۸۵ نیز به قلم آیت‌الله سیدمحمد موسوی بجنوردی در همین روزنامه منتشر شده بود.
در این مقاله می خوانیم: « اخلاق مذهبی، ژرفترین، کاملترین، بهترین و مؤثرترین نوع اخلاق بوده و تأثیر شگرف دستورات دینی بر اخلاق، غیرقابل انکار است، تا آنجا که دین به دلیل نفوذ شگرف و ریشه‌های تاریخی‌اش، کار فیلسوفان اخلاق را تا حد زیادی آسان کرده است.»
نگارنده پس از توضیح لغوی اخلاق، از قول مرحوم نراقی نوشته است: «علم اخلاق، دانش صفات مهلکه و منجیه و چگونگی موصوف شدن و متخلق گردیدن به صفات نجات بخش و رها شدن از صفات هلاک‌کننده می‌باشد.»
تعریف فوق از نظر نگارنده، جامع ترین تعریف «علم اخلاق» بر شمرده شده است و با بیان تعاریف فیلسوفان غربی از آن به شرح لغوی و اصطلاحی فقه اشاره نموده و فلسفه فقه را از قول عابدی شاهرودی اینگونه بیان می دارد که:« « اندیشیدن درباره مبانی، اهداف، منابع احکام و تمهید دیدگاه های کلی در زمینه شیوه تحقیق و تفسیر در علم فقه را «فلسفه فقه» یا «فقه‌شناسی» می‌گویند که از خارج نگاه ثانوی به فقه داشته و به سؤال از چیستی علم فقه پاسخ می‌دهد.»
مقاله با مرور تعریف لغوی و اصطلاحی حقوق، به هدف «فلسفه حقوق» اشاره کرده و بیان می کند که این واژه، در پاسخ به سؤال «حقوق چه قواعدی را بایست بپذیرد و مستقر دارد؟» کاربرد پیدا می کند.روزنامه‌های بررسی شده امروز صبح تهران در کنار عناوین مرتبط با نوروز، احتمال توافق هسته ای و پس لرزه های حادثه حمله به علی مطهری، چند گفتگو و مطلب دینی شاخص منتشر ساخته اند که با هم مرور می کنیم: