عید نوروز برای علویان ترکیه دارای ارزشهای دینی و اعتقادی است

جشن نوروز که گستره آن از آسیای میانه تا بالکان در اروپاست، در ترکیه نیز از قدیم الایام یکی از مهمترین اعیاد بوده است. مخصوصاً در دوره امپراطوری عثمانی از سوی خانواده سلطنتی بسیار گرامی داشته می شد. برای نوروز غذاهای مخصوص این جشن آماده می گشت و مراسم جشن برپا می شد. در ترکیه امروزی نیز عید نوروز تقریباً در میان بیشتر مردم شناخته شده است، البته در ترکیه عید نوروز برای اکراد و همچنین علویهای ترک بسیار مهم است. در همین رابطه خبرگزاری مهر مصاحبه ای را با «رمزی کاپتان» (Remzi Kaptan) فعال سیاسی و محقق علوی که تحقیقات و مقاله های زیادی را در مورد آداب و رسوم علویان ترکیه به زبانهای ترکی و آلمانی دارد، انجام داده است.

رمزی کاپتان از علویان ترکیه در پاسخ به این سوال که جشن نوروز در ترکیه و به طور ویژه در میان علویان چه جایگاهی دارد، گفت: کلمه نوروز از زبان فارسی و کردی به زبان ترکی وارد شده است و در تقویم میلادی، روز ۲۱ مارچ مصادف با نوروز است. عید نوروز یکی از مهمترین اعیادی است که در منطقه جغرافیایی بزرگی از آسیای میانه تا منطقه بالکان گرامی داشته می شود. البته جوامع مختلف شیوه های متفاوتی برای گرامی داشت این عید دارند. عید نوروز برای اکراد در ترکیه نیز دارای اهمیت خاصی است و بنابر افسانه های کردی، نوروز مصادف با روزی است که در این روز کاوه آهنگر، ضحاک را که پادشاه ظالمی بود را شکست داد و مردم را از ظلم و ستم وی رهایی بخشید، یعنی جوامع موجود در آسیای میانه، خاورمیانه و بالکان عید نوروز را متناسب با آداب و رسوم خود جشن می گیرند.

عضو اتحادیه علویان ترکیه افزود: اما نوروز برای علویان نیز از اعیاد بسیار مهم می باشد. علوی‌ها نیز مانند سایر جوامع عید نوروز را متناسب با فرهنگ خود جشن می گیرند. در باورهای دینی و مذهبی مردم علوی مذهب ترکیه در روز نوروز وقایع بسیار مهمی در جهان به وقوع پیوسته است که مهمترین آنها عبارتند از: آفرینش جهان در این روز کامل شده است، پیامبری حضرت محمد(ص) در این روز مشخص شده است، حضرت علی(ع) در این روز به دنیا آمده است، حضرت علی(ع) و دختر پیامبر حضرت فاطمه(س) در این روز ازدواج کرده اند، واقعه غدیرخم که در آن پیامبر حضرت علی(ع) را جانشین خود تعیین کرد، در این روز روی داده است، نوروز مصادف با شروع خلافت حضرت علی(ع) می باشد، حاجی بکتاش ولی (Hacı Bektaş Veli) در این روز وارد آناتولی شده است، در این روز مختار ثقفی به خونخواهی حسین ابن علی(ع) قیام می کند و برای نشان دادن قیام خود در هر محله آتشی را روشن می کنند، از آن روز به بعد هم علوی ها به نشانه اعتراض به ظلم و تاریکی و ستم در این روز آتش روشن می کنند، نوروز روزی است که حضرت آدم(ع) آفریده شده است.

وی ادامه داد: یعنی در حالی که بسیاری از جوامع روز عید نوروز را به عنوان یک جشن گرامی می دارند، اما این عید برای علوی ها دارای ارزشهای دینی و اعتقادی نیز هست. مسئله این هست که شکل گرامیداشت این عید در میان جوامع گوناگون بسیار متفاوت است، اما علوی ها در ترکیه در روز نوروز دارای مراسم خاصی هستند که برخی از آنها را برای شما بازگو می کنم:

وی در پاسخ به این سوال که آیا مراسم خاصی در رابطه با نوروز برگزار می شود گفت: عید و جشن نوروز از ساعات اولیه صبح شروع می شود. بعد از اینکه دده (Dede) دعای مخصوص را خواند، صبحانه به صورت دسته جمعی خورده می شود و برای همه شیر تعارف می شود. در این روز از اولین کارهایی که صورت می گرد آشتی دادن افراد قهر کرده در طول سال با یکدیگر است. به دیدار و بازدید فقرا و مریض ها رفته می شود و همچنین حتماً باید به خانه اشخاصی که به تازگی و در طول سال فوت کرده اند نیز رفته شود. به زیارت امامزاده ها و قبرستانها رفته می شود. مکانهایی که قرار است جشنهای این روز در آن برگزار شود حتماً از روزهای قبل مشخص می شوند و آماده کردن آنها برای اجرای مراسم تمام می شود.

وی اضافه کرد: سفره های پذیرایی که پهن می شوند، باید به صورت مجزا باشند یعنی سفره های مخصوصی برای افراد مسن و همچنین اشخاص جوانتر پهن می شوند. جوانترها با خواندن ترانه ها به رقص و پریدن از روی آتشی که افروخته شده است می پردازند و دخترها و پسرها به صورت دوئت به خواندن ترانه های محلی می پردازند. در پایان روز نیز تمامی افراد (جانها) در جمع خانه (Cemevi) گردهم می آیند و تقریبا حوالی ساعت ۲۰ شب مراسم اجرای آیین مخصوص نوروز توسط دده شروع می شود.

__________________
گفتگو از: امید شمیزیدر حالیکه بسیاری از جوامع روز عید نوروز را به عنوان جشن گرامی می‌دارند، اما این عید برای علوی‌ها دارای ارزشهای دینی و اعتقادی نیز هست. شکل گرامیداشت این عید در میان جوامع گوناگون بسیار متفاوت است.عضو اتحادیه علویان ترکیه: