روسو از سال ۱۳۴۱ به فارسی سخن گفته است

ژان ژاک روسو، فیلسوفی که نظرش درباره فلسفه و فیلسوفان منفی بود
فرهیختگان در صفحه «اندیشه» و به مناسبت سالگرد تولد «ژان ژاک روسو»، به بررسی آثار این فیلسوف پرداخته و گزارشی با عنوان «کتابخانه فیلسوف انقلاب» به قلم زهرا سلیمانی‌اقدم را به چاپ رسانده است.در بخش هایی از این یادداشت آمده است:
«ژان ژاک روسو متفکری بود که در سوئیس متولد شد و در فرانسه رشد یافت. در مدخل منتسب به این فیلسوف در استنفورد درباره او آمده است «روسو یک چهره مهم در تاریخ فلسفه بود و باقی ماند؛ هم به خاطر کمک‌هایش به فلسفه سیاسی و روانشناسی اخلاق و هم به‌خاطر نفوذ و تاثیری که در فلاسفه بعد از خود داشت. باید به یاد داشته باشیم که مهم‌ترین تاثیر فلسفی روسو در ایمانوئل کانت بود. نظر روسو درباره فلسفه و فیلسوفان کاملا منفی بود. او فیلسوفان را به‌عنوان مدافعان ظلم و ستم در اشکال مختلف و به‌عنوان کسانی که در از خود بیگانه کردن شخصیت‌های مدرن از‌ انگیزه طبیعی بشر به سمت شفقت و دلسوزی، نقش بازی می‌کنند، می‌شناسد.»
روسو هم نویسنده بود، هم دغدغه‌مند اجتماعی و هم موسیقیدان. آثار او هم در این سه بخش تجلی دارد. در ادامه مهم‌ترین آثار روسو براساس اطلاعات سایت انگلیسی دانشنامه فیلسوفان و سایت آمازون معرفی شده‌اند.
در راستای آشنایی با آثار روسو باید به یاد داشته باشیم که او یک مدخل‌نویس دانشنامه بوده است، از این رو چند اثر او با عنوان مدخل‌هایی که نوشته، آمده است.

رساله درباره علم و هنر
Discours sur les Sciences et les Arts
این اثر در سال ۱۷۵۰ منتشر شد که اغلب آن را با عنوان «گفتار اول» به این کتاب ارجاع می‌دهند. این اثر کاری بود که روسو به آکادمی مسابقات مقاله‌نویسی دیژون ارائه داد و در آن نیز برنده ‌شد. مقاله او پاسخ به این سوال بود که «آیا استقرار مجدد علوم و هنر به پاک کردن اصول اخلاقی منجر می‌شود؟» این اثر گفتمان تحریک‌آمیز روسو درباره علم و هنر است. درواقع شروع حمله شدیدی است به محبوب‌ترین باورهای عصر وی درباره تمدن و پیشرفت، که از نظر روسو به‌عنوان عوامل تضعیف‌کننده طبیعت و اخلاق بشر شناخته می‌شود. با این حال اشتیاق خستگی‌ناپذیر، وضوح و قدرت بلاغت در سبک آثار روسو مورد الهام بسیاری از اصلاح‌طلبان اجتماعی و انقلابیون بوده است.

گفتاری درباره منشاء نابرابری میان انسان‌ها
Discours sur l’origine et les fondments de l’inegalite
این اثر مهم روسو که چهارسال بعد از گفتار اول در سال ۱۷۵۵ نوشته شده است، اغلب به‌عنوان «گفتار دوم» شناخته می‌شود. این اثر هم برای ارسال به مسابقه مقاله‌نویسی تحت حمایت آکادمی دیژون نوشته شد؛ هر چند برخلاف اثر اول جایزه‌ای کسب نکرد. گفتمان دوم در پاسخ به این سوال نوشته شد که «منشاء نابرابری انسان‌ها چیست؟ و آیا این نابرابری به واسطه قوانین طبیعی مجاز است؟ این اثر حمله دیگری از سوی روسو به توسعه و اختراعات بشر است. او در این اثر درباره این مساله بحث می‌کند که طبیعت انسان آزاد و مستقل است؛ اما نهادهای اجتماعی و اختراعات بشر هستند که شرایط را برای زندگی بشر سخت کرده‌اند و عامل بدبختی‌ها هستند. روسو از ما دعوت می‌کند به بی‌عدالتی اجتماعی و شر و بدبختی به‌عنوان محصولات نهادهای اجتماعی نظر کنیم. روسو برای شری که شناسایی می‌کند هیچ راه‌حل روشنی ارائه نمی‌دهد؛ اما مفهوم استدلال وی روشن است. او معتقد است جدی‌ترین مشکلات جامعه از طبیعت بشر ناشی نمی‌شوند، بلکه به واسطه نهادهای اجتماعی به وجود می‌آیند و برای رفع مشکلات ما نیاز به تغییر در چنین موسساتی داریم.

گفتاری در باب اقتصاد سیاسی
Discours sur l’Économie politique
از دیگر آثار مهم روسو که در سال ۱۷۵۵ نگارش یافت «گفتاری در باب اقتصاد» است. از این اثر به‌عنوان «گفتار سوم» نیز یاد می‌شود، این گفتار برای اولین‌بار در دانشنامه‌ای فرانسوی توسط دیدرو و دالامبر کار شد. این اثر از کارهای انقلابی و بحث‌بر‌انگیز روسو است و به عنوان یک تئوری سیاسی کلاسیک و منبع کلیدی از آرمان‌های دموکراتیک به شمار می‌رود. در واقع این اثر برای کسانی که به بنیادهای آزادی علاقه دارند، نیز خواندنی است.

قرارداد اجتماعی
Du Contract Social
این اثر جامع‌ترین کار روسو در سیاست است که در سال ۱۷۶۲ منتشر شد. «قرارداد اجتماعی یا اصول حقوق سیاسی» برای اولین‌بار سال ۱۷۶۲ منتشر شد که به‌عنوان اولین آثار نوشته‌شده در حوزه فلسفه سیاسی محسوب می‌شود. روسو می‌نویسد: «انسان آزاد متولد می‌شود اما او همه‌جا در زنجیر است.» این جمله طلایی روسو در این اثرش است. در واقع قدرت تاثیر‌گذاری روسو در این اثر مشهود است؛ اثری که او در آن استدلال می‌کند اصولا تمام دولت‌ها معیوب هستند و جامعه مدرن بر سیستمی مبتنی‌بر بی‌عدالتی بنا شده است.

امیل یا تربیت
Émile ou de l’Éducation
این کتاب کار اصلی روسو در آموزش و پرورش است که سال ۱۷۶۲ منتشر شد. این اثر شامل اعتراف به ایمان یک اسقف است که مستندات، دیدگاه‌ها و نظرات روسو درباره متافیزیک را تشکیل می‌دهد. درواقع این اثر درباره نظر روسو پیرامون اراده آزاد و دیدگاه‌های جنجال‌برانگیز او درباره طبیعت دین است که به خاطر آن توسط مقامات پاریس نیز دستگیر شد. همچنین این کتاب به سوالات فلسفی و سیاسی درباره ارتباط بین فرد و جامعه می‌پردازد. روسو معتقد بود بشر ذاتا خوب است در حالی که هنوز بخشی از یک مجموعه فاسد است.

قدیمی‌ترین ترجمه از آثار روسو مربوط به سال ۱۳۴۱ است
«روسو در ایران۵۵ / سال با روسو»، عنوان دومین مطلبی است که در این شماره فرهیخنگان به ژان ژاک روسو پرداخته است. در این گزارش، از برخی ترجمه های آثار وی سخن به میان آمده است. در این خصوص می خوانیم:
«قرارداد اجتماعی» روسو تا به حال به واسطه مترجم‌های متفاوتی به فارسی برگرادنده شده است. قدیمی‌ترین ترجمه متعلق به «غلامحسین زیرک‌زاده» است که قبل از انقلاب در سال ۱۳۴۱ دست به ترجمه این اثر زده بود. بعد از انقلاب ترجمه‌های متعددی از این اثر وارد بازار کتاب شد که از آن جمله می‌توان به ترجمه مرتضی کلانتریان اشاره کرد که سال ۱۳۷۹ توسط انتشارات آگه منتشر شد. همچنین ترجمه دیگری سال ۱۳۶۶ به دست منوچهر کیا انجام شد. آخرین ترجمه اثر سال ۱۳۹۰ به واسطه سعید حبیبی و توسط انتشارات ابر سفید صورت گرفت. تفکر سیاسی روسو بر دو پایه استوار است: ۱) وضعیت طبیعی توسط جامعه مدنی تباه شده است. ۲) جامعه مدنی در صورتی قابل قبول و قابل دوام است که براساس پیمان اجتماعی نهاده شده باشد. «انسان آزاد آفریده شده است، اما همه‌جا در بردگی به سر می‌برد. بعضی‌ها خود را صاحب اختیار دیگران می‌دانند حال آنکه خود از آنها بد‌ترند. این تغییر چگونه صورت گرفته است، نمی‌دانم؛ اما اینکه چه چیزی می‌تواند این امر را مشروع جلوه دهد، تصور می‌کنم بتوانم به آن پاسخ دهم.» در مواقع کتاب «قراردادهای اجتماعی» پاسخ روسو به این پرسش است.
«امیل (رساله‌ای در باب آموزش و پرورش )» اثر معروف روسو برای اولین بار سال ۱۳۴۸ توسط ع. سبحانی ترجمه شد و بعد از آن غلامحسین زیرک‌زاده به همراه «قراردادهای اجتماعی»، این اثر روسو را هم ترجمه می‌کند. بعد از انقلاب ترجمه دیگری نیز از این اثر بیرون آمد که آن هم توسط ناشر آثار روسو در ایران یعنی ابر سفید منتشر شد. این ترجمه که کاری بود از سعید مولوی سال ۹۲ وارد بازار کتاب شد. روسو طبق نظریه‌ای معتقد بود که بشر فطرتا خوب است و خداوند انسان را آزاد و خوشبخت آفریده، ولی جامعه است که او را تبدیل به موجودی شریر و بدبخت می‌کند.
او در این اثر خود که در قالب رمان منتشر شد، به شرح این نظریه می‌پردازد و سادگی در امر تعلیم و تربیت را در پنج بخش با عناوین آغاز طفولیت، مواظبت‌هایی که نوزاد لازم دارد، تربیت اخلاقی کودک، پسرک ۱۲ تا ۱۵ ساله، دوران جوانی و صوفی مورد تاکید قرار می‌دهد. «اعترافات» اثر دیگر روسو نیز به فارسی برگردانده شده است. این اثر سال ۱۳۸۵ با ترجمه مهستی بحرینی و توسط انتشارات نیلوفر منتشر شد. مترجم در شرح این کتاب می‌نویسد: «کتاب اعترافات که روسو از آن به عنوان خاطرات یاد می‌کند، همه رویدادهای زندگی او را از کودکی تا سال‌های پایانی عمر، با ذکر جزئیات، دربرمی‌گیرد. اما این کتاب بیش از آنکه به نقل افعال و اعمال او در موقعیت‌های گوناگون زندگی‌اش بپردازد و شرح حوادثی باشد که از سر گذرانده است، داستان احساسات و اندیشه‌های اوست.»

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه نیز پرداخته شده است:
زبان قرآن با نگاهی به چالش‌های کلامی تصویر
کتاب «زبان قرآن با نگاهی به چالش‌های کلامی تصویر» در سرای اهل قلم نقد می‌شود. این نشست شنبه ۱۳ تیر با حضور ابوالفضل ساجدی مولف کتاب، ، عبدالله نصری، قاسم پورحسن و علی علی‌محمدی برگزار می‌شود. نقد این کتاب، شنبه ۱۳ تیر از ساعت ۱۶ تا ۱۸ در سرای اهل قلم واقع در خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، کوچه خواجه‌نصیر، پلاک ۲ صورت می‌گیرد.

«چهره ها» منتشر شد
کتاب «چهره‌ها» تالیف فریدون مجلسی به معرفی چهره‌های تاثیرگذار تاریخ معاصر ایران و جهان می‌پردازد و شماری از چهره‌های برجسته اثرگذار سیاسی ایران و جهان در دو قرن اخیر را معرفی می‌کند. چاپ نخست کتاب «چهره‌ها» در ۲۳۸ صفحه و به بهای ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان از سوی انتشارات سهامی انتشار روانه بازار کتاب شده است.

همایش ملی فقه هنر برگزار می‎شود
همایش ملی فقه هنر به همت مدرسه اسلامی هنر و با حمایت شورای فرهنگ عمومی کشور دی ماه امسال برگزار می‌شود. این همایش با هدف تعمیق و توسعه پژوهش‌های فقهی و اجتهادی در حوزه مسائل تخصصی هنر از یک‌ماه پیش شروع به کار کرده و محورهای فراخوان مقالات همایش نیز در دست انتشار است. ابعاد محتوایی مقالات، از مباحث مربوط به روش‌شناسی فقاهت هنر تا بررسی زمان‌بندی احکام منصوص هنر تا مباحث درون فقهی مانند بازپژوهی‌های احکام و اصطلاحات مرتبط با هنر، تحلیل جایگاه عرف در فقه هنر، نقش ‌انگیزه و محتوا در احکام هنر و… را دربرمی‌گیرد. مهلت ارسال مقالات تا بیستم مهر ۹۴ است و نتیجه داوری مقالات نیز تا پایان آذر اعلام خواهد شد.

فرهیختگان در شماره امروز، این عناوین را نیز منتشر ساخته است:
یادداشت «بردبار چون پدر»؛ به مناسبت میلاد امام مجتبی(ع)؛ به قلم حمید رضا صفاکیش
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام: سیاست‌های سالیان گذشته ناصحیح بود
معاونت امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری: حضور زنان در ورزشگاه به احترام مراجع پیگیری نشد
معاون رئیس‌جمهور خبر داد: مرکز رشد در حوزه علمیه قم راه‌اندازی می‌شود
آداب و رسوم استان یزد در ماه رمضان؛ افطار با لهجه یزدی
«نباید شهدا را در یک جریان فکری محدود کرد»، گفتگو با فرزند شهید هاشمی‌نژاد/ با تنظیم زینب نورانیان
اعلام جنگ داعش به حماس؛ ۵۰ نظامی مصری در حمله تروریست‌ها کشته شدند