هشتگ‌ها و کمپین‌هایی به اسم عربستان در حال دامن‌زدن به فضای ضدایرانی است

غریبانه در حریم کعبه
روزنامه شرق همچون اکثر روزنامه های امروز کشور، فاجعه جان باختن حجاج در منا را در صفحه اول برجسته ساخته و عناوین زیر به این حادثه پرداخته است:
– «غریبانه در حریم کعبه»، گزارش اختصاصی شرق از مکه مکرمه/ بیش از ۲هزار زائر کشته شده‌اند که ۱۳۱ نفر از آنها ایرانی‌اند / ۳۶۶نفر ایرانی مفقود هستند
– گزارش «فاجعه منا از نمای نزدیک»
– گزارش «منا در خون»، ازدحام جمعیت، جان انبوهی از زائران خانه خدا را گرفت
– گزارش «فاجعه در منا»، ۱۳۱ ایرانی کشته و ۳۶۵نفر مفقود شده اند
– گزارش «روایتی از بی‌کفایتی سعودی‌ها» از روزنامه نیویورک تایمز، با ترجمه: شهرام زرندار
– گزارش «واکنش ایران به فاجعه مکه»
– یادداشت «زائران غریب»، به قلم احمد غلامی، سردبیر شرق
– یادداشت «دفاع صحیح از حقوق حجاج جان‌باخته»، به قلم محمدعلی سبحانی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت‌خارجه
– یادداشت «دردِ مشترک» به قلم کریم ارغنده‌پور
– پیام مقام معظم رهبری: «دولت سعودی مسئولیت سنگین خود را در این حادثه تلخ بپذیرد»
– تشکیل ستاد ویژه رسیدگی به حادثه «منا»
– واکنش‌های بین‌المللی به فاجعه منا

– حادثه منا از دید روزنامه های خارجی: «گاردین: فاجعه در حج»، «وال‌استریت ژورنال اروپا: کشته‌شدن صدها زائر زیر دست‌وپا» و «نشنال‌نیوز: پایان غم‌انگیز حج با کشته‌شدن ۷۱۷ زائر»
– فراخوان تجمع بسیج دانشجویی جلوی سفارت عربستان در روز یکشنبه/ خبرگزاری دانشجو
– درخواست حضور وزیر بهداشت بر بالین مجروحان منا
– مفقود شدن دو خبرنگار صداوسیما
– زنده شدن زائر ایرانی

چرا عربستانی که می تواند یمن را با خاک یکسان کند، نمی‌تواند مراسمی به قدمت ۱۴ قرن را بدون عزا برگزار کند؟
احمد غلامی در یادداشت «زائران غریب»، تحلیل وقایع ناگوار حج امسال را برای کشوری که پول کلانی از این مراسم به‌دست می‌آورد، کار چندان ساده‌ای ندانسته و به بی‌تجربگی ممزوج با نخوت و تکبر رهبران این کشور اشاره نموده است.
سردبیر شرق ضمن نکوهش واکنش مسئولان سعودی در منتسب کردن فاجعه منا به زائران آفریقایی، این اقدام  را تلاشی برای مبرا ساختن دست اندرکاران توصیف کرده و آن را حاکی از نگاهی قبیله‌گرایانه و نژادپرستانه دانسته است.

در بخش های دیگری از این یادداشت می خوانیم:
– فاجعه در رمی جمرات، تصویرگر بافت حکومتی فرسوده است که کفایت و کارآمدی لازم برای اداره مراسمی جهانی را ندارد.

– متأسفانه مرکز جهان اسلام زیر نظر حکومتی است که قدرت در آن با گذار از یک پادشاه پیر و به‌سبب فوت او به پادشاهی دیگر می‌رسد، پادشاهی که سال‌ها در سودای جاه‌طلبانه سلطنت به‌‌سر برده است، آن‌هم با رقیبانی که هرگز برای به‌‌قدرت‌رسیدن، به شیوه‌های دموکراتیک؛ مردم و صندوق رأی فکر نکرده‌اند. با ساختاری این‌چنین، اجرای مراسمی با ‌میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان، بعید به‌نظر می‌رسد.

– با حکومت غیردموکراتیک و جامعه بدون شهروند و با این روابط قبیله‌ای و بومی، نباید بیش از این انتظار داشت.

– حکومتی که برای مردمش حق شهروندی قائل نباشد، چگونه می‌تواند مسلمانان جهان را با هر رنگ و نژاد در این گردهمایی سالانه مدیریت کند.

– گویا با تجهیزات روزآمد نظامی و تازه‌تولید‌شده آمریکا و اروپا می‌توان یمن را ظرف چندروز با خاک یکسان کرد، با کشتی‌های تجهیز‌شده هم می‌توان صدا را در بحرین خواباند، اما نمی‌توان مراسمی به قدمت ۱۴ قرن را بدون عزا و قضا برگزار کرد. چه غریب‌اند زائران خانه خدا.

محمدعلی سبحانی: هشتگ‌ها و کمپین‌هایی به اسم عربستان در حال دامن‌زدن به فضای ضدایرانی است
این روزنامه در دیگر یادداشت صفحه نخست با عنوان «دفاع صحیح از حقوق حجاج جان‌باخته» از قول محمدعلی سبحانی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت‌خارجه، به سوءمدیریت قطعی مسئولان عربستان در حج امسال اشاره نموده و آورده است:

– عربستانی‌ها برای حج، اهمیت بسیاری قائل هستند و برگزاری موفق آن را برای بهبود وجهه خود در جهان و دنیای اسلام، یک امر جدی می‌دانند.

– نگارنده در همان سال ۶۶ که پادشاه فعلی عربستان، امیر مدینه بود، در ملاقات با وی و سایر سطوح حاکمیتی، تفاوت‌های معناداری میان افراد و مسئولان مختلف این کشور مشاهده کردم. در حوزه حج، افراد سنت‌گرا و غیرقابل‌نفوذ از منظر بحث و استدلال منطقی مسئولیت داشتند بنابراین در امور مختلف – حتی بر سر اینکه آب‌رسانی و یخ‌رسانی به حجاج در گرمای تابستان آن سال‌ها صورت گیرد- امکان رسیدن به تفاهم با آنها نبود.

– هشتگ‌ها و کمپین‌هایی که به اسم عربستان در حال دامن‌زدن به فضای ضدایرانی است، می‌تواند کار عناصر وهابی یا تکفیری باشد که اتفاقا همسو با برخی تندروهای داخلی به‌دنبال ایرانی- عربی‌کردن این فاجعه است که همه دنیای اسلام را تحت‌تأثیر قرار داده و برخی حجاج مسلمان تبعه اروپا هم در آن جان باخته‌اند.

– باید پیشنهاد کنیم تا کارگروه مشترک اسلامی ذیل سازمان همکاری اسلامی برای بررسی این حادثه تشکیل شود و در کنار آن، همه ظرفیت دیپلماتیک، سازمان حج و زیارت، وزارت کشور و بعثه مقام معظم رهبری را برای پیگیری مطالبات بحق خود از دولت عربستان بسیج کنیم.

فاجعه منا در سخن شخصیت ها
روزنامه شرق در گزارش مبسوطی با عنوان «واکنش ایران به فاجعه مکه» به اظهار نظر، پیام یا سخنان برخی از شخصیت ها پرداخته که خلاصه آن از این قرار است:

رئیس‌جمهوری: از دولت عربستان نیز می‌خواهم ضمن به‌عهده‌گرفتن مسئولیت این فاجعه، به وظایف قانونی و اسلامی خود در این زمینه عمل کنند.

علی شمخانی، دبیر شورای ‌عالی امنیت ملی ایران: ضعف مدیریت دولت عربستان سعودی و بی‌کفایتی عوامل اجرائی و انتظامی مسئول برگزاری مراسم حج تمتع، به‌طور قطع یکی از عوامل اصلی شکل‌گیری فاجعه غم‌بار منا بوده است.

سخنگوی شورای‌عالی امنیت ملی: قطعا دولت سعودی در حوزه مدیریت مراسم حج بی‌کفایت بوده است و باید مسئولیت خود در این باره را بپذیرد.

معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه:بی‌تدبیری در تأمین امنیت حجاج از سوی مقامات ذی‌ربط سعودی غیرقابل اغماض است.

پیام آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی: دولت عربستان باید درباره تقصیر و سوءمدیریت مسئولان مراسم حج، برای دنیای اسلام توضیح دهند.

امامی‌کاشانی در خطبه های نماز جمعه:
– کشورهای اسلامی باید تکلیف حج را مشخص کنند؛ چرا که حج تنها مربوط به عربستان نیست، بلکه به تمام کشورهای اسلامی مربوط می‌شود.
– اینکه بگویند حجاج خودشان بی‌نظمی کرده‌اند و اینکه هوا گرم بود را دنیا نمی‌پذیرد، زیرا همه اصل قصه را، که عدم لیاقت مدیریت حج است، می‌دانند.
– کشورهای اسلامی باید در این رابطه به دادگاه‌های بین‌المللی و مراجع اسلامی مثل سازمان کنفرانس اسلامی مراجعه کنند.

علی مطهری:
– ممکن است شاید این حادثه حکمتی داشته و مقدمه‌ای برای تغییر نظام سیاسی عربستان و سقوط آل سعود باشد تا مسلمانان از دست این خانواده، که به دست استعمار انگلیس در عربستان حاکم شدند، نجات یابند.
– اداره مراسم حج باید با مشارکت همه کشورهای اسلامی و با اشراف علمای اسلام از فرقه‌های پنج‌گانه شیعه و سنی انجام شود.
– توجه داشته باشیم که این مشکل مربوط به دنیای اسلام است و باید درون دنیای اسلام و از طریق مجامع اسلامی مثل سازمان همکاری‌های اسلامی حل شود. کمک‌گرفتن از سازمان‌های بین‌المللی و غیرمسلمان‌ها در این زمینه کار مناسبی نیست.
– این حادثه و حوادث مشابه آن که در جهان اسلام رخ می‌دهد، ارزش جان مسلمانان را نزد مردم دنیا پایین می‌آورد و وقتی از بیرون به این حوادث نگاه می‌شود، می‌گویند مسلمان‌ها به آسانی کشته می‌شوند؛ یا همدیگر را سر می‌برند یا در انفجارها کشته می‌شوند یا حوادثی مثل حادثه منا رخ می‌دهد؛ پس کشته‌شدن اینها مسئله مهمی نیست، درحالی‌که غربی‌ها برای جان خودشان ارزش زیادی قائل‌ هستند.
– این حادثه ممکن است حتی شبهه‌ای را درباره اصل مناسک حج ایجاد کند که اگر انجام آن با جمعیت امروز نشدنی است چرا تشریع شده؟ درحالی‌که این اشکال به سوء مدیریت حاکمان عربستان برمی‌گردد و اینکه آنها برای سلامتی و جان مسلمانان ارزش زیادی قائل نیستند، همان‌طور که مردم یمن را به آسانی قتل‌عام می‌کنند.

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی:
– اجماع بین‌المللی در جهان اسلام مورد نیاز است و لازم است که مسئولان کشورهای اسلامی سکوت نکنند و سرسپرده نباشند، بلکه تدبیر جدی به خرج دهند.
– باید امنیت مراسم حج از دست عربستان خارج شود و پلیس امنیت بین‌المللی اسلامی کار تأمین امنیت زائران خانه خدا را بر عهده بگیرد.

پیام تسلیت رئیس مجلس خبرگان
– بروز حوادث روزهای گذشته در سرزمین وحی، حکایت از بی‌کفایتی و بی‌تدبیری مسئولان عربستان سعودی در اداره و مدیریت برگزاری حج ابراهیمی دارد.
– کسانی که خود را خادم‌الحرمین می‌نامند، به جای تأمین امنیت مسلمین در موسم حج با دخالت‌های نابجا در امور سایر کشورهای اسلامی به‌ویژه یمن مظلوم و حمایت از گروه‌های تندرو و افراطی، چهره اسلام را مشوه کرده و مسلمانان را در بحرین، عراق و سوریه به خاک و خون کشیده و بذر عداوت، دشمنی و ناامنی را در منطقه می‌کارند.

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان با «رنج مردم در مصیبت مکه» ابراز همدردی کرد
شرق در گزارش «منا در خون»، به واکنش برخی از شخصیت های بین المللی اشاره نموده و به این موارد پرداخته است:

نوری المالکی، رئیس ائتلاف دولت قانون در عراق:
– تکرار حوادث در موسم حج و جان‌باختن تعداد زیادی از حجاج، شاهدی قطعی بر بی‌کفایتی ناظران سازماندهی موسم حج است.
– عربستان شایسته مدیریت چنین مناسبت‌های بزرگ اسلامی نیست.

دیوید کامرون، نخست‌وزیر انگلستان:
فکر و دعای من با خانواده‌های قربانیانی است که در حادثه ازدحام جمعیت، در سرزمین منا در نزدیکی مکه کشته شده‌اند.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا:
جشن‌های عید قربان، امسال با وقوع فاجعه در منا در مکه همراه شد و براین‌اساس اتحادیه اروپا مراتب تأسف و اندوه خود را از این حادثه اعلام می‌کند و به خانواده‌های قربانیان تسلیت می‌گوید.

پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان:
می‌خواهم همدردی کلیسای مقدس را با رنجی که مردم در مصیبت مکه کشیدند، ابراز دارم.

رهبری: علما به جای برافروختن آتش اختلافات مذهبی، درد بزرگ دنیای اسلام را بشناسند
شرق در صفحه ۳، پیام رهبری به‌ مناسبت کنگره عظیم حج را منعکس ساخته و ذیل عنوان «سرانگشت توطئه استکبار جهانی در حوادث گریه‌آور منطقه» آورده است:
– نخستین وظیفه حجاج، تأملی در این لبیک جهانی و تاریخی و همیشگی است: ان الحَمدَ وَ النِّعمَه لَکَ وَ المُلکَ، لا شَریکَ لَکَ لَبَّیک؛ همه ستایش‌ها و سپاس‌ها از آن او، همه نعمت‌ها از سوی او و همه مُلک و قدرت متعلق به اوست. این است نگاهی که به حج‌گزار در آغازین گامِ این فریضه پُرمغز و پُرمعنا داده می‌شود و ادامه این مناسک، هماهنگ با آن، شکل می‌گیرد و آنگاه همچون تعلیمی ماندگار و درسی فراموش‌نشدنی در برابر او گذاشته و تنظیم برنامه زندگی بر پایه آن، از او خواسته می‌شود. فراگرفتنِ این درس بزرگ و عمل به آن، همان سرچشمه بابرکتی است که می‌تواند زندگی مسلمانان را طراوت و حیات و پویایی بخشد و آنان را از گرفتاری‌هایی که بدان دچارند -در این دوران و در همه دوران‌ها- برَهاند.

– امروز سیاست‌های شرارت‌آمیز آمریکا در این منطقه -که مایه جنگ و خون‌ریزی و ویرانی و آوارگی و نیز فقر و عقب‌ماندگی و اختلافات قومی و مذهبی است- از یک‌سو و جنایت‌های رژیم صهیونیستی -که رفتار غاصبانه در کشور فلسطین را به نهایتِ درجه شقاوت و خباثت رسانیده- و اهانت مکرر به حریم مقدس مسجدالاقصی و لگدکوب‌کردن جان و مال فلسطینیان مظلوم از سوی دیگر، مسئله اولِ همه شما مسلمانان است که باید در آن بیندیشید و تکلیف اسلامی خود را در برابر آن بشناسید. و علمای دینی و نخبگان سیاسی و فرهنگی وظیفه‌ای بس سنگین‌تر دارند که متأسفانه غالبا مورد غفلت آنان است. علما به جای برافروختن آتش اختلافات مذهبی و سیاسیون به جای انفعال در برابر دشمن و نخبگان فرهنگی به جای سرگرمی به حاشیه‌ها، درد بزرگ دنیای اسلام را بشناسند و رسالت خود را که در پیشگاه عدل الهی، مسئول ادای آنند پذیرا گردند و از عهده آن برآیند. حوادث گریه‌آور در منطقه -در عراق و شام و یمن و بحرین- و در کرانه غربی و غزه و در برخی دیگر از کشورهای آسیا و آفریقا، گرفتاری‌های بزرگ امت اسلامی است که سَرانگشت توطئه استکبار جهانی را در آن باید دید و به علاج آن اندیشید؛ ملت‌ها باید آن را از دولت‌های خود بخواهند و دولت‌ها باید به مسئولیت سنگین خود وفادار باشند و حج و اجتماعات پُرشکوه آن، برترین جایگاه ظهور و تبادل این تکلیف تاریخی است؛ و فرصت برائت که باید با شرکت همه حج‌گزاران از همه‌جا مغتنم شمرده شود، یکی از گویاترین مناسک سیاسی در این فریضه جامع‌الاطراف است.

– حادثه تلخ و خسارت‌بار مسجدالحرام، کام حاجیان و ملت‌های آنان را تلخ کرد. درست است که درگذشتگان این حادثه که در حال نماز و طواف و عبادت به دیدار حق شتافتند، به سعادتی بزرگ دست یافته و در حریم امن و رعایت و رحمت الهی آرمیده‌اند ان‌شاءالله -و این تسلایی بزرگ برای بازماندگان آنها است- ولی این نمی‌تواند از سنگینی مسئولیت کسانی که متعهد امنیت ضیوف‌الرحمانند بکاهد. عمل به این تعهد و ادای این مسئولیت خواسته قطعی ما است.

شیخ علی سلمان؛ پیشرویی در بین تمامی جریان‌های اسلامی
این روزنامه در صفحه ۹، ترجمه گفتگوی «ابراهیم شریف» مبارز بحرینی را با عنوان «کافی است باد کوچکی بوزد» منتشر ساخته و در بخشی از این گفتار به نظر وی در خصوص «شیخ علی سلمان» دبیرکل جمعیت «الوفاق بحرین»، که هم‌اکنون در زندان‌های آل خلیفه به سر می‌برد، اشاره نموده است. این مبارز بحرینی که دوباره به زندان افتاده، در مورد شیخ علی سلمان می گوید:
«شیخ علی سلمان انسان پیشرویی در بین تمامی جریان‌های اسلامی است. او دید بازی نسبت به دیگران دارد. البته در بین گروه‌های اسلام‌گرا افراد زیادی هستند که این‌طوری فکر می‌کنند اما شیخ علی سلمان خوب می‌داند چطور باید با شیعیان و اهل سنت رفتار کند. ما حدس می‌زدیم که پنج تا ۱۵ سال به او حبس بدهند. وقتی او را به زندان آوردند، ساعت سه بعدازظهر بود. ماه رمضان بود و همه ما روزه بودیم. من اولین کسی بودم که از خواب پریدم. هیچ‌کس باورش نمی‌شد که او را هم آورده باشند. به نظرم حضور او در زندان مهم است و می‌تواند موقعیت خوبی را برای همه به وجود آورد.»

پاپ به سرزمین کلیساهای بزرگ و پررونق رسید
روزنامه شرق در صفحه روزنامه، عکس واشنگتن‌پست از مراسم دعای نیم‌روز پاپ در کلیسای کاتدرال سنت‌ماتیو در واشنگتن همراه با بیش از ۳۰۰ اسقف را منتشر ساخته است.
سحر طلوعی در این خصوص می نویسد:
«پاپ بالاخره از کوبا به آمریکا رسید؛ از سرزمین کلیساهای رنگ‌ورورفته و خاک‌گرفته به سرزمین کلیساهای بزرگ و پررونق. پاپ فرانسیس در آمریکا بار دیگر به رسوایی‌های اخلاقی برخی روحانیان مسیحی اشاره کرد و از این بابت عذر خواست. پاپ از بحران مهاجرت گفت و از کشورها خواست برای رفع‌ورجوع این مشکل بزرگ چاره‌ای بیندیشند و البته از افزایش دمای متوسط کره‌زمین ابراز نگرانی کرد و مانند فعالان عرصه محیط‌زیست، نسبت به این مسائل واکنش نشان داد.»