هادی خانیکی: برای شناخت وضعیت عرصه دینداری کار محققانه‌ای صورت نگرفته است

هادی خانیکی: برای شناخت وضعیت عرصه دینداری کار محققانه‌ای صورت نگرفته است
روزنامه اعتماد در صفحه 7 به گفتگو با هادی خانیکی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در خصوص «عرصه عمومی و تکنولوژی نوین» پرداخته و در مقدمه ای به قلم «عاطفه شمس» نوشته است:
«برخی تحلیل‌ها، جامعه ایران را جامعه‌ای می‌دانند که با فروپاشی یا تضعیف حوزه عمومی سنتی، حوزه عمومی جدیدی در آن پا نگرفته و چنین وضعیتی، شهروندی بی سرپناه را باعث شده که وی را در برابر دولت شبه مدرن، بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. این تحلیل‌ها، فقدان حوزه عمومی مدرن یا متناسب با زمان را یکی از دلایل این امر می‌دانند و معتقد هستند که این درهم ریختگی باعث شده نهادهای سنتی در حوزه عمومی، در عین وجود داشتن و حفظ برخی کارکردهای خود، کارایی لازم را نداشته باشند.»
 
 هادی خانیکی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است عرصه عمومی از میان نرفته؛ بلکه در دسته بندی جدید از آن، قطب بندی‌های گذشته در معرض تغییر قرار می‌گیرد. به این معنا که تعدد بازیگران و نقش آفرینان به وجود می‌آید. وقتی قایل به وجود طرفینی باشیم که امکان گفت‌وگو با یکدیگر را دارند، نمی‌توان گفت که حوزه عمومی از میان رفته بلکه می‌توان گفت حوزه عمومی تغییر شکل داده و بیشتر از آن حالت آمرانه و عمودی به نقش آفرینی افقی و شبکه‌ای تغییر کرده است. 

این استاد دانشگاه با تاکید بر اثرگذارتر بودن روشنفکران کنشگر در شکل‌گیری حوزه عمومی، از فقدان کار علمی و محققانه‌ بر روی شناخت وضعیت عرصه عمومی در ایران  سخن گفته و میزان تغییر گروه‌های مرجع، آسیب‌های اجتماعی یا وضعیت دینداری را تنها به حدسیات مستند دانسته است.
 

خانیکی در بخش هایی از این گفتگو می گوید:
– به اعتقاد من هنوز توصیف دقیقی از عرصه عمومی در ایران وجود ندارد.
 
– حوزه عمومی آنقدر دچار چندپارگی و تنوع شده که نمی‌توانیم از یک حوزه عمومی حرف بزنیم، گویا باید از حوزه‌های عمومی سخن بگوییم.

– در غرب مفهوم عرصه عمومی پس از هابرماس خیلی پیشرفت کرده، به طور مثال بحث‌های خردتری از حوزه عمومی مثل قلمرو عمومی Public domain به جای Public sphere مطرح است که این مساله را صفر و یکی نمی‌بیند که یا عرصه عمومی داریم یا نداریم.
   
– در پاسخ به این سوال که «فضای عمومی در ایران بیشتر تحت تاثیر کدام جریان است»، می توان گفت یک دیدگاه، دیدگاه تمرکزگرایانه یا سیاستگذارانه از بالاست و یک دیدگاه این است که عرصه عمومی همان جاست که نخبگان، روشنفکران و آکادمیسین‌ها حضور دارند و جامعه را به صورت نخبگی می‌بیند. یکی نیز دیدگاه‌های پوپولیستی است که افکار عمومی را جایی می‌داند که مردم حضور دارند.
 
– یک جامعه در حال گذار باید اول معیارهای درونی خود را در وضعیت گذار پیدا کند وگرنه اگر بخواهد مدام با متر و معیار گذشته نگاه کند که چقدر به این مسائل توجه داشته‌اند، تنها خود را آزار می‌دهد؛ چرا که می‌بیند کسی به حرف او توجه ندارد.
  
– وقتی عرصه‌های عمومی متنوع و متکثر شدند، دسته بندی گذشته در معرض تغییر قرار می‌گیرد. نه به این معنا که روشنفکران و نخبگان حذف می‌شوند و در برابر آنها عامه مردم و یا فقط کنشگران و مسوولان سیاسی قرار می‌گیرند بلکه تعدد بازیگران و نقش‌آفرینان به وجود می‌آید.
 
 
 سیدعلیرضا بهشتی: با برابری به عدالت نمی‌رسیم
این روزنامه در صفحه 16 یادداشتی از سیدعلیرضا بهشتی درباره روز جهانی عدالت اجتماعی به چاپ رسانده و زیر عنوان «با برابری به عدالت نمی‌رسیم»، عدالت اجتماعی را مهم‌تر از برابری دانسته و نوشته است: «اگر عدالت اجتماعی را در جامعه رها کنیم و بخواهیم با برابری، جامعه را هدایت کنیم، از این برابری به عدالت نخواهیم رسید.»
 

او معتقد است حذف نگاه عدالت‌محور در جامعه، ایجادکننده نابرابری است و تصریح کرده: «نگاه نئولیبرال، نه تنها باعث ترمیم اقتصاد و نابرابری‌ها نشده که حتی باعث افزایش نابرابری‌ها و شکاف طبقاتی عمیق شده که آسیب‌های مخرب اجتماعی را هم به جامعه ایرانی وارد کرده است.»
 
 
 
دیگر عناوین برگزیده «اعتماد» امروز:
ابراهیم حاتمی‌کیا: در جریان فرهنگی جشنواره فیلم فجر، آنهایی که محافظ نظام و ارزش‌های نظام هستند در نظر گرفته نمی‌شوند.
 
 
انتقاد پاپ از ترامپ/ پاپ فرانسیس: شخصی که تنها درباره احداث دیوارها و نه ساخت پل‌ها فکر می‌کند، در هر جایی که باشد، یک مسیحی نیست. چنین چیزی در انجیل ذکر نشده است.