پیشگیری از اندیشه و حرف و سوال نتیجه عکس داده است
اعتماد در شماره امروز از انتظار رئیس جمهوری برای تنظیم منشور حقوق شهروندی ایرانی- اسلامی نوشته و در کنار گفتگویی با یک استاد دانشکده روابط بینالملل درباره کانت، از شخصیت ها، کتاب ها و ترجمه های علاقمندان به کانت یاد کرده است.
روزنامه اعتماد در صفحه 16 و در یادداشتی به قلم سیدعلیمیرفتاح از پدیده چاپ کتب فارسی در کشورهای همسایه و عرضه غیررسمی آن در داخل سخن گفته و نیز به بحث روشنفکران ایرانی در شبکه های ماهواره ای فارسی زبان و استفاده مردم کشور از آن روایت کرده و می نویسد: «چه اتفاقی میافتاد اگر این مناظره در همین تلویزیون خودمان پخش میشد؟ چه کفر و الحادی گسترش پیدا میکرد اگر همه کتابهایی که در خارج چاپ شده، در همینجا چاپ میشد؟ اگر اینجا به این دلیل اجازه ندادند که مثلا حرفی و سوالی اشاعه پیدا نکرده باشد، اینکه نتیجه عکس داده.»
او در ادامه با اشاره به پیشرفت علم کلام در تمدن اسلامی در سایه مناظره آزاد موافقان و مخالفان، آورده است: «اگر بحث کلامی مربوط به وحی و قرآن در حوزه و دانشگاه با آزادی هرچه تمامتر درمیگرفت و کسی سر راهش مانع نمیتراشید، الان این بحث تخصصی به کوچه و بازار نمیکشید و بهعنوان برنامه پربیننده [شبکه های ماهواره ای] بدل نمیشد.»
رییسجمهوری منشور حقوق شهروندی ایرانی- اسلامی میخواهد
اعتماد در صفحه 3 گفتگوی زهرا جلوداریان با «الهام امینزاده»، معاون حقوقی رییسجمهوری را منتشر ساخته و عنوان «رییسجمهور منشور حقوق شهروندی ایرانی- اسلامی میخواهد» را برای آن انتخاب نموده است.
امینزاده با اشاره به تدوین پیش نویس حقوق شهروندی و ارائه آن در ۵آذر ۱۳۹۲ در سایت معاونت دولت، از ارائه دومین نسخه آن در اسفند ۱۳۹۳ به رییسجمهور خبر داده و گفته است: «دکتر روحانی تاکید کردند فرمان ۸مادهای حضرت امام، آموزهای دینی، اسناد بینالمللی و همه اینها باید دیده شود اما من یک منشور ایرانی- اسلامی میخواهم.»
او در بخش دیگری از این گفتگو به منابع تدوین این طرح اشاره کرده و آورده است: «منشور حقوق شهروندی اولا برگرفته از فصل سوم قانون اساسی، فرمان ۸مادهای حضرت امام و رساله حقوق امام سجاد(ع) و دیگر موارد که چنین شاکلهای دارد تدوین شده است. یک منشور کلی دیدیم که امور شهروندی همچون «حقوق کودک»، «دانشجو»، «زنان» و… به صورت حاشیه از امور مرکزی این منشور دیده شده که امیدواریم ریاستجمهوری آن را بپسندند.»
کانت یکتاپرست بود نه فیلسوفی ناسازگار با دین
این روزنامه در صفحه 8 گفتگوی محسن آزموده با سید علی محمودی، استاد دانشکده روابط بینالملل درباره اندیشه های کانت در ایران را به مناسبت زادروز او به چاپ رسانده و زیر عنوان «کانت در تهران»، از جدا نبودن دین و سیاست در اندیشه کانت نوشته است.
محمودی با اشاره به چند بعدی بودن دستگاه فلسفی کانت، آن را همچنان زنده و دارای ابعاد نظری، اخلاقی، غایتشناسی، زیباییشناسی، دینشناسی، تربیتی، تاریخی و اجتماعی دانسته است.
او سپس با بیان تاریخچه ورود اندیشه های کانت به ایران، فعالیتهای کانتشناسی را به دو گرایش «اندیشهستیز» و «اندیشهشناس» تقسیم کرده و افزوده است: «گرایش اندیشهستیز خود به دو بخش تقسیم میشود. یکی مربوط به دینشناسی و دیگری مربوط به انسانشناسی»
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در ۴۰ سال اخیر، کانت به عنوان فیلسوفی ناسازگار با دین تبلیغ شده، بر این باور است که «اگر خوشبینانه نگاه کنیم، این دیدگاهِ نادرست ناشی از بدفهمی اندیشههای کانت است که دلیل عمده آن دسترسی نداشتن به آثار کانت است…. در این گرایش اندیشه ستیز، چنین تبلیغ میشود که کانت در فلسفهاش به حریم دین و قلمرو آن ضربه وارد کرده است و طبیعتا علت آن را نیز چنین بیان میکنند که کانت فیلسوف دوران مدرن است و در مدرنیته ضدیت با دین وجود دارد….»
در دیگر فرازهای این گفتگو می خوانیم:
– کانت در رابطه با گزارههای دینی در قلمرو پدیدار مشکل معرفتشناسی نمیبیند. اما مشکل او در عدم امکانِ فهمِ مابعدالطبیعه دین است.
– کانت یکتاپرست بود و به عنوان یک دین شناس و متکلم، ابایی نداشت که به پرسشهای دینی و شرعی مردمان جواب بدهد. اما متاسفانه در ایران ما، در بعضی محافل پژوهشی و دانشگاهی، دیدگاهی القا میشد که گویی کانت فیلسوفی است که با دین سرِ ناسازگاری دارد.
– کانت در برابر اخلاق فایدهگرا، اخلاق وظیفهگرا (deontological ethics) را مطرح میکند. این مشرب اخلاقی در جهان بیش از همه از سوی کانت معرفی شده و گسترش یافته است.
آیا متخصصین فلسفه کانت به لوازم اندیشههای او پایبندند؟
روزنامه اعتماد در صفحه 8 از فلسفهخواندههای سیاستپیشه سخن گفته و زیر عنوان «چرا ایدههای کانت در حیات اجتماعی ما حضور ندارد؟» از حداد عادل و علی لاریجانی را به عنوان دو متخصص فلسفه کانت که به ریاست مجلس رسیدند، یاد کرده است.
این گزارش درباره حداد عادل نوشته است: «در سال ۱۳۶۴ در دانشگاه تهران از پایاننامه دکترای خود با عنوان «نظر کانت درباره مابعدالطبیعه» دفاع کرد، او همچنین یکی از آثار مهم کانت یعنی تمهیدات را با ترجمهای قابل قبول به فارسی ترجمه کرده است….»
در بخش دیگری از این گزارش نیز درباره علی لاریجانی آمده است: «او در دانشگاه تهران رساله دکترایش در رشته فلسفه را زیرنظر دکتر کریم مجتهدی با موضوع «شهود ریاضیات در کانت» نوشت، لاریجانی نیز غیر از سالها تدریس فلسفه کانت در دانشگاه آثاری درباره کانت نوشته است….»
این گزارش در ادامه به بررسی تاثیر ایدهها و اندیشههای کانت در سیاست و جامعه ایرانی پرداخته و پرسیده است: «اما آیا به راستی سیاستمدارانی که متخصص فلسفه کانت هستند، به تمام لوازم اندیشههای او پایبند هستند؟»
کانت فارسی و کانت شناسی ایرانی
اعتماد در صفحه 8 از آثار اندیشمندان ایرانی درباره کانت گفته و محمدعلی فروغی و کاظم عمادی را از نخستین کسانی دانسته که درباره کانت مطالبی منتشر ساخته اند.
این یادداشت، ترجمه بخش مفصل کانت از جلد ششم تاریخ فلسفه کاپلستون توسط منوچهر بزرگمهر استاد فقید فلسفه دانشگاه تهران را یکی از مهمترین آثار در زمینه شرح فلسفه کانت دانسته و از عزتالله فولادوند به عنوان نویسنده مفصلترین شرح درباره کانت یاد کرده است.
در این نوشتار، از این آثار نیز به عنوان مشهورترین کتب درباره فلسفه کانت یاد شده است:
کتاب «فلسفه کانت» نوشته اشتفان کورنر
کتاب «فلسفه نقادی کانت» نوشته کریم مجتهدی، استاد فلسفه دانشگاه تهران
کتاب «فلسفه کانت، بیداری از خواب دگماتیسم بر زمینه سیر فلسفه دوران نو» نوشته میرعبدالحسین نقیبزاده
کتاب «شرحی بر تمهیدات کانت، مقدمهای به فلسفه انتقادی» نوشته ماکس آپل با ترجمه محمد رضا حسینی بهشتی
کتاب «کانت» نوشته کارل یاسپرس با ترجمه عبدالحسین نقیبزاده
اعتماد همچنین در صفحه 8 به بررسی ترجمه های موجود از آثار کانت به زبان فارسی پرداخته و به این کتاب ها اشاره کرده است:
کتاب «سنجش خرد ناب» یا «نقد عقل محض» با ترجمه میرشمسالدین ادیب سلطانی در سال ۱۳۶۲ و با ترجمه بهروز نظری در ۱۳۹۴
کتاب «تمهیدات یا مقدمهای برای هر مابعدالطبیعه آینده» با ترجمه غلامعلی حداد عادل
کتاب «بنیاد ما بعدالطبیعه اخلاق یا گفتاری در حکمت کردار» با ترجمه حمید عنایت
کتاب «نقد قوه حکم» با ترجمه عبدالکریم رشیدیان
کتاب «نقد عقل عملی» با ترجمه انشاءالله رحمتی
کتاب «دین در محدوده عقل تنها» و «درسهای فلسفه اخلاق» با ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی
کتاب «روشنگری چیست» با ترجمه همایون فولادپور
اعتماد در شماره امروز از انتظار رئیس جمهوری برای تنظیم منشور حقوق شهروندی ایرانی- اسلامی نوشته و در کنار گفتگویی با یک استاد دانشکده روابط بینالملل درباره کانت، از شخصیت ها، کتاب ها و ترجمه های علاقمندان به کانت یاد کرده است.مرور مطبوعات/ دوشنبه 13 اردیبهشت / روزنامه اعتماد