بازی کودکانه آل سعود
اعتماد در این شماره از بازماندن ایرانیان از حج امسال نوشته و در کنار انعکاس سخنان مصطفی ملکیان در آیین رونمایی کتاب «بینش اقتصادی برای همه»، درباره میراث فکری امام خمینی سخن گفته است.
روزنامه اعتماد در صفحه 1 یادداشتی از داود هرمیداس باوند، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با عنوان «شمشیر از رو بسته عربستان علیه ایران» را منتشر ساخته و عدم به نتیجه رسیدن تهران و ریاض برای اعزام حجاج را بیانگر شمشیر بستن عربستان بر روی ایران دانسته و نوشته است: «عربستان حتی پیش از بسته شدن سفارتخانه‌اش در تهران، سیاست افزایش تنش علیه ایران را دنبال می‌کرد و حمله به سفارتخانه در تهران فقط بهانه‌ای بود که به سیاست‌های‌شان مشروعیت بخشیده و آنها را توجیه کنند. عربستان از مدتی پیش ایران را به دخالت در کشورهای عربی و اسلامی متهم می‌کند و سخنان جدید عادل الجبیر مبنی بر اینکه ایران به دنبال امپراتوری پارس است، نیز در این راستا است.»
این روزنامه همچنین در انعکاس سخنان رییس‌جمهوری در همین رابطه، از قول وی در دیدار علما، ایثارگران و برگزیدگان استان آذربایجان غربی آورده است: «شیوه کودکانه مدعیان خادمی حرمین شریفین برای سد کردن راه خدا و حج و ترویج بی‌ثباتی در منطقه، تامین خواست رژیم صهیونیستی است.»
این روزنامه در صفحه 10 گزارش سارا معصومی زیر عنوان «بازی سیاسی ریاض با حج» را به چاپ رسانده و با نقل اظهار نظر علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌المللی با مضمون فتنه گری سعودی‌ها در عراق و باور علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در این باره و اظهار تاسف از ممانعت خاندان سلمان از شرکت با عزت و کرامت ایرانی ها در حج، از جدیدترین سخنان و توهمات سیاسی عادل‌الجبیر وزیر امورخارجه عربستان نوشته است.
گزارشگر با برشمردن لیست بلندبالایی از مشکلات و دست اندازی های سیاسی منطقه ای و جهانی عربستان، آن ها را تیر به خودی برای عربستان توصیف کرده و با اشاره به بیانیه شورای روابط بین‌الملل خلیج فارس و آن چه تلاش ایران برای سیاسی کردن حج نامیده شده، نوشته است: «ادعاهای عربستان در خصوص فعالیت‌های منطقه‌ای ایران با توجه به قدرت رسانه‌ای و لابی وسیعی که این کشور به واسطه سرمایه‌گذاری‌های خود در اروپا و امریکا به راه انداخته است، می‌تواند در دراز مدت به زنده کردن پروژه ایران هراسی بدل شود.»
این روزنامه همچنین در صفحه 10 گفتگوی خبرنگار خود با «محمد عمرانی»، رییس اداره خلیج‌فارس وزارت امورخارجه در همین خصوص را به چاپ رسانده و با اشاره به اتهام وزیر خارجه عربستان با مضمون زیاده‌خواه ایرانی‌ها در امر حج، آورده است: «وزیر امور خارجه عربستان از تبعات ممانعت از ورود حجاج ایرانی آگاه است ولی ادامه ممانعت از ورود حجاج ایرانی برای انجام مراسم حج صلاحیت آنها را زیرسوال می‌برد زیرا این مساله برای جامعه بین‌المللی قابل پذیرش نیست.»
او بهترین راه برای مجبور کردن عربستان به تغییر سیاست را اطلاع‌رسانی و بیان واقعیت‌ها دانسته و افزوده است: «وقتی مردم بدانند که جوانان‌شان امنیتی ندارند و حجاج ایرانی از امنیت و عزت و کرامت برخوردار نیستند و هیچ کسی هم پاسخگو نیست، موجب می‌شود تا طرف مقابل مجبور به چاره‌اندیشی شود.»
اعتماد در صفحه 13 نیز روایت سعید اوحدی، رییس سازمان حج و زیارت از ماجرای حج امسال را منعکس ساخته و از قول او در گفتگوی ویژه خبری یکشنبه شب شبکه دو سیما ۱۱ درخواست غیرمنطقی سعودی‌ها را مانع امضای تفاهمنامه با عربستان عنوان کرده است.
اوحدی عربستان را به وقت‌کشی برای نپذیرفتن زایران ایرانی متهم کرده و گفته است: «طرف سعودی علاوه بر اعمال محدودیت استفاده زایران ما از هواپیمایی و ناوگان حمل و نقل جمهوری اسلامی ایران و ویزا، ۹ مورد محدودیت‌های دیگر را هم اعمال کرده بودند.»
بنا به گفته رییس سازمان حج و زیارت، برخی از این محدودیت ها از این قرار است: کاهش تعداد درمانگاه‌های ایران را به ۳ درمانگاه در مدینه و ۴ درمانگاه در مکه/ محدودیت امکان بردن دارو از ایران/الزام به اعلام جزییات اسامی پزشکان ایرانی آن درمانگاه ها با ذکر تخصص پزشک/عدم اجازه طراحی مچ‌بند الکترونیکی به ایران و الزام به استفاده از مچ بند سعودی/ممنوعیت برگزاری هیچ گونه مراسم در محل‌های اقامت/ممنوعیت نصب پرچم ایران در هتل های محل اسکان.
دولت‌گرایی بر ذهنیت روشنفکران ما غلبه دارد
روزنامه اعتماد در صفحه 7 گزارش محسن آزموده و عاطفه شمس از سخنان «مصطفی ملکیان»، استاد فلسفه و روان‌شناسی، «عباس عبدی» پ‍ژوهشگر اجتماعی و تحلیلگر سیاسی و «علی سر زعیم»، تحلیلگر اقتصادی در آیین رونمایی از کتاب «بینش اقتصادی برای همه» را زیر عنوان «دولت‌گرایی بر ذهنیت روشنفکران ما غلبه دارد» منتشر ساخته و با اشاره به آشنایی اندک تحلیل گران و روشنفکران ایرانی با اقتصاد، بر خلاف سایر آثار حوزه‌های علوم انسانی، از قول «علی سر زعیم» آورده است: «ما هزینه حاکم شدن پوپولیسم بر جامعه را در ۱۰سال گذشته پرداختیم و حس می‌کنم این مساله تمام نشده و پوپولیست‌های دیگر با قیافه‌های دیگر و برندهای دیگر در راه هستند. بنابراین این ضرورت انکارناپذیر است که جامعه را با پیچیدگی‌های مباحث اقتصادی و اجتماعی آشنا کنیم.»
او در ادامه با اشاره به تاکید شدید اقتصاد بر عقلانیت، گفته است: «فکر می‌کنم روشنفکران و تحلیلگران ما دوست دارند انسان را موجوداتی بی‌عقل بدانند یا بگویند عقلانیت‌شان طور دیگری است. اقتصاد از این جهت متفاوت است.»
نقش ساختارها در شکل دهی به فرهنگ
عباس عبدی در سخنان خود این کتاب را سوای حوزه اقتصادی، در حوزه اجتماعی راهگشا دانسته و با همسان دانستن مشکل جامعه ایران در بحث علم اقتصاد و بینش جامعه‌شناسی، گفته است: «شما می‌توانید کسانی را پیدا کنید که دکترای جامعه‌شناسی دارند، در تالیف کتاب نیز خوب می‌فهمند اما وقتی رفتار و تحلیل آنها از جامعه را نگاه می‌کنید، می‌بینید که مبتنی بر دانش او نیست، دلیل آن این است که دانش در غرب انتزاعی نبوده است. دانش اجتماعی و اقتصادی آنها نیز مبتنی بر واقعیت‌های بیرونی بوده است. اما وقتی به ایران آمده به بینش و ما به ازای بیرونی آن کاری نداریم و اقتصاد به یک سری فرمول و خط و نمودار برای ما تبدیل شده است. اما در عمل، بینش اقتصادی به ما جواب نمی‌دهد زیرا آن را نداریم. دانش اقتصادی به ما جواب نمی‌دهد چون بینش آن را نداریم.»
علوم انسانی به فلسفه نیازمندند
مصطفی ملکیان نیز در سخنانی، کتاب را از منظر تحلیل فلسفی و فلسفه تحلیلی بررسی کرده و از نکات فلسفی این کتاب سخن گفته است. او با تصدیق ادعای کتاب در حاکم بودن عقلانیت در رفتار انسان‌ها در حوزه نهاد اقتصاد یا سایر نهادها مثل نهاد خانواده، آموزش پرورش، حقوق، اخلاق، دین و مذهب، به نقد نظر مولف درباره ادعای رد نشدن عقلانیت عملی انسان پرداخته و افزوده است: «ارزش داوری اخلاقی با عقلانیت رفتاری ملازمه ندارند و باید از هم تفکیک شوند…. این سخن به آن معنا نیست که اخلاقی زیستن، خلاف عقلانی زیستن است. بلکه منظور این است که دو آرمان عقلانیت و اخلاقیت را باید از هم تفکیک و نباید فکر کرد هر کس یکی را دارد، دیگری را نیز دارد.»
ملکیان با تاکید بر نیاز همه شاخه‌های علوم انسانی ایران به فلسفه، بحث «مابعدالطبیعه فلسفه» را از موارد جدی نیاز به فلسفه دانسته و معتقد است: «باید هستی‌شناسی مفاهیم را روشن کنیم، یعنی به عنوان یک اقتصاددان بدانیم که مفاهیمی که به کار می‌بریم از یکی از این مقولات است: جوهر، خواسته، رویداد، فرآیند، عدد، مجموعه و… و هر کدام از این مقولات احکام خاص خودشان را دارند. ما باید بدانیم آنچه محل بحث ما است، به کدام یک از این مقولات اختصاص دارد.»
ما و میراث امام خمینی
اعتماد در صفحه 16 یادداشت «ما و میراث امام خمینی» به قلم علی شکوهی را به چاپ رسانده و به بررسی میراث باقیمانده از امام پرداخته است. او که معتقد است تنوع میراث فکری، سیاسی و اجتماعی ایشان، منجر به برداشت‌های مختلفی شده، می نویسد: «نمی‌توان دایره فهم‌های گوناگون از اندیشه امام خمینی را آنقدر وسیع و فراخ تصور کرد که هر نسبتی را بتوان به ایشان داد و هر تفسیری از آرای وی را مجاز دانست. اندیشه هر متفکر مبتنی بر مبانی ثابت و روشنی شکل می‌گیرد و در همان چارچوبی قابل تفسیر و برداشت است که آن مبانی نظری ایجاب می‌کنند.»
نگارنده با پیشنهاد راه حلی برای این موضوع نوشته است: «منصفانه و منطقی این است که ما در شناخت میراث فکری امام خمینی، تا آنجا که میسر است خود را از پیش‌داوری و قضاوت‌های پیشینی خالی کنیم و از تفسیر عملگرایانه و مبتنی بر فایده و سود نیز بپرهیزیم. پایبندی به روش تحقیق درست در شناخت مبانی فکری و اعتقادی یک اندیشمند و متفکر و نیز انصاف در ارزیابی عملکردهای یک رهبر دینی و سیاسی، این اقتضا را دارد که حب و بغض‌های سیاسی را کنار بگذاریم و از منظر جامعه‌شناسی تفهمی «ماکس وبر»ی به سراغ آن میراث فکری و سیاسی برویم.»
دیگر عناوین برگزیده «اعتماد» امروز:
سید حسن خمینی: وحدت میان اقشار، اقوام، مذاهب و حوزه و دانشگاه از بن‌مایه‌های اندیشه انقلاب و آرمان امام است؛ ایشان وحدت را علت ایجاد انقلاب و استمرار بقای آن می‌دانستند./ هر زمان بتوانیم به وحدت بیشتر نهاد دانشگاهی با آرمان‌های دینی و معنویت اسلامی برسیم کار بزرگی صورت گرفته است.
محسن قمی: وقتی سخنان امام خمینی(س) را تحریف می‌کنند ظلم به بشریت می‌شود؛ که آنها را از این سرچشمه زلال اسلام ناب محروم می‌کنند.
سیدفضل‌الله شریعت‌پناهی، مدیر شبکه یک سیما: هفته گذشته، در جلسه مدیران سیما با ریاست آقای علی اصغر پورمحمدی، صحبت‌هایی انجام گرفت مبنی بر اینکه که ماه رمضان امسال ربنای استاد شجریان از تلویزیون پخش شود. البته در آن جلسه؛ تصمیمی مبنی بر اینکه همه شبکه‌ها ربنا را پخش کنند یا یک یا چند شبکه خاص، گرفته نشده است.
آیت‌الله آملی‌لاریجانی: دستگاه قضا برحسب نص قانون اساسی عهده‌دار مسوولیت‌های مهم و خطیری است و البته به لحاظ شرعی و دینی نیز قاضی و حاکم وظایف و اختیاراتی دارد./ برای صدور رای عادلانه قاضی باید دانش کافی داشته باشد و نظر مشهور فقها این است که قاضی باید مجتهد باشد. البته نظر شخصی خود من این نیست، بر این اساس وضع فعلی ما در نسل قضاوت اسباب ضرورت است.
بخشی از یادداشت بنفشه سام‌گیس درباره برگزاری دومین جشنواره شهری «نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر»: سازمان زیبا‌سازی با کم‌توجهی نسبت به مناسبت‌های تقویمی کشور، هیچ جای دفاعی از خود باقی نگذاشت…. اما متهم کردن مسوولان زیبا‌سازی به نادیده گرفتن اهمیت مناسبت‌های شرعی و ملی و متاثر شدن این مناسبت‌ها از یک جشنواره، یک سوی داستان است که باید در محکمه درون سازمانی حل شود و حکم بگیرد.
