انقلاب مشروطه نیم‌بند ماند
اعتماد در شماره امروز از «علم مالی دین» در دهه های گذشته سخن گفته و در کنار انعکاس پیام رهبر انقلاب به مسلمانان جهان، به روایت سخنان داوری اردکانی در نشست «خرد سیاسی در عصر مشروطیت» پرداخته است.
روزنامه اعتماد در صفحه 16 یادداشت «علم ودین و نمایش اسلاید» به قلم «محمد‌علی ابطحی» را منتشر ساخته و با اشاره به دورانی که تلاش می شد فرضیه‌های علمی از لابه‌لای آیات قرآن استخراج شود، نوشته است: «مشکل این بود که وقتی علم جلو می‌رفت و مثلا آنچه از قرآن ثابت کرده بودند، فرضیه‌اش باطل می‌شد گیر می‌کردند. در حالی که قرآن اصلا ادعای طرح فرضیه فیزیک و شیمی و اقتصاد را نداشته است. به دلیل همین مشکل از اوایل دهه پنجاه شمسی کم‌کم این نوع عالمان دینی فرمان را پیچاندند و بی‌خیال این علم مالی دین شدند.»
او با شرح اقداماتی که از آن به عنوان «اندیشه علمی کردن دین» یاد کرده، نتیجه گرفته است: «قهر اولیه و آشتی دیر‌تر دین با هنر و شاید تکنولوژی سابقه‌دار بوده است. تقریبا در همه ادیان هم وضع چنین بوده. مقاومت اولیه به خاطر سخت بودن جدار‌های دینی است. در هر حال الان هم پس از انقلاب همان دعوای قدیمی برپاست. اینکه آیا دین مدعی همه‌چیز بوده و باید باشد؟ یا دین کلیات را گفته و بقیه را عقلا و خرد جمعی باید تشخیص دهند. من فکر می‌کنم دین و قرآن را نباید با مسائل روزمره علمی تطبیق داد. کتاب‌های آسمانی و قرآن کتاب ساختن خود انسان است و نه کتاب فیزیک و شیمی و اقتصاد و موارد مشابه.»
رهبر انقلاب: جهان اسلام باید فکری اساسی برای مدیریت حرمین شریفین و مساله حج بکند
اعتماد در صفحه 1پیام رهبر انقلاب به مسلمانان جهان درباره خیانت های حکام سعودی را به چاپ رسانده و زیر عنوان «جهان اسلام، فکری برای مدیریت حج کند» نوشته است: «ایشان در این پیام مهم به مسلمانان سراسر جهان و حجاج بیت‌الله الحرام، حج ابراهیمی را مظهر عزت و عظمت امت اسلامی در مقابل زورگویان بین‌المللی خواندند و با اشاره به حوادث تلخ فاجعه منا، خطاب به دولت‌ها و ملت‌های اسلامی تاکید کردند: جهان اسلام، اعم از دولت‌ها و ملت‌های مسلمان باید حاکمان سعودی را به درستی بشناسند و به‌خاطر جنایاتی که در گستره جهان اسلام به بار آورده‌اند، گریبان آنها را رها نکنند و فکری اساسی برای مدیریت حرمین شریفین و مساله حج بکنند.»
در بخش هایی ازاین پیام آمده است:
– حج ابراهیمی که اسلام به مسلمانان هدیه کرده است، عظمت امت اسلامی و اتکاء آنان به قدرت لایزال الهی را به رخ بدخواهان و دشمنان می‌کشد.
– آنان که حج را به یک سفر زیارتی- سیاحتی فروکاسته و دشمنی و کینه خود با ملت مومن و انقلابی ایران را در زیر عنوان «سیاسی کردن حج» پنهان ساخته‌اند، شیطان‌هایی خُرد و حقیرند که از به خطر افتادنِ مطامع شیطان بزرگ، امریکا، به خود می‌لرزند.
– حکام سعودی که امسال صد عن سبیل‌الله و المسجد الحرام کرده و راه حجاج غیور و مومن ایرانی به خانه محبوب را بسته‌اند، گمراهانی روسیاهند که بقای خود بر اریکه قدرت ظالمانه را در دفاع از مستکبران جهانی و هم‌پیمانی با صهیونیسم و امریکا و تلاش برای برآوردن خواسته آنان می‌دانند و در این راه از هیچ خیانتی روی‌گردان نیستند.
– حکام سعودی به جای عذرخواهی و پشیمانی و تعقیب قضایی مقصران مستقیم این حادثه هولناک، به جای ایستادن در جایگاه متهم، در جایگاه مدعی ایستادند و دشمنی دیرین خود با جمهوری اسلامی و با هر پرچم برافراشته اسلام در مقابله با کفر و استکبار را با خباثت و سبُک‌سری بیشتر آشکار ساختند.
– بوق‌های تبلیغاتی آنان اعم از سیاستمدارانی که رفتار آنان در برابر صهیونیست‌ها و امریکا ننگ جهان اسلام است، تا مفتیان ناپرهیزکار و حرام‌خواری که آشکارا برخلاف کتاب و سنت فتوا می‌دهند، تا پادوهای مطبوعاتی که حتی وجدان حرفه‌ای هم مانع دروغ‌سازی و دروغ‌گویی آنان نیست، تلاش بیهوده می‌کنند که جمهوری اسلامی را در محروم‌سازی حجاج ایرانی از حج امسال، متهم نشان دهند.
– حکام فتنه‌انگیزی که با تشکیل و تجهیز گروه‌های تکفیری و شرور، دنیای اسلام را گرفتار جنگ‌های داخلی و قتل و جرح بی‌گناهان کرده‌اند و یمن و عراق و شام و لیبی و برخی دیگر از کشورها را به خون آغشته‌اند؛ سیاست‌بازانِ از خدا بی‌خبری که دست دوستی به رژیم اشغالگر صهیونیست داده و چشم بر رنج و مصیبت جانکاه فلسطینیان بسته‌اند و دامنه ظلم و خیانت خود را تا شهر و روستای بحرین گسترده‌اند؛ حاکمان بی‌دین و بی‌وجدانی که فاجعه بزرگ منا را پدید آورده و با نام خادمان حرمین، حریم حرم امن الهی را شکسته و میهمانان خدای رحمان را در روز عید در منا و پیش از آن در مسجدالحرام قربانی کرده‌اند، اکنون از سیاسی نشدن حج دم می‌زنند و دیگران را به گناهان بزرگی که خود مرتکب شده یا تسبیب کرده‌اند، متهم می‌کنند.
– جهان اسلام، اعم از دولت‌ها و ملت‌های مسلمان باید حاکمان سعودی را بشناسند و واقعیت هتاک و بی‌ایمان و وابسته و مادی آنان را به‌درستی درک کنند؛ باید به‌خاطر جنایاتی که در گستره جهان اسلام به بار آورده‌اند، گریبان آنها را رها نکنند؛ باید به‌خاطر رفتار ظالمانه آنان با ضیوف الرحمان، فکری اساسی برای مدیریت حرمین شریفین و مساله حج بکنند.
– امسال جای حجاج مشتاق و بااخلاص ایرانی در مراسم حج خالی است، ولی آنان با قلب‌های خود حاضر و در کنار حاجیان از سراسر جهان و نگران حال آنان هستند، و دعا می‌کنند که شجره ملعونه طواغیت نتوانند گزندی به آنان برسانند.
صباح زنگنه: از آل سعود انتظاری غیر از خیانت به آرمان‌های اسلام نمی توان داشت
این روزنامه در صفحه 1 یادداشت «صباح زنگنه»، دیپلمات و کارشناس مسائل خاورمیانه زیر عنوان «تاریخ برای پیروزی حجاج تکرار خواهد شد» را به چاپ رسانده و با یاد از ممانعت های تاریخی صورت گرفته بر سر راه شرکت مسلمانان یا برخی از آنان در مراسم معنوی حج، از سپرده شدن مسائل امنیت حج به اسراییلی‌ها انتقاد کرده و نوشته است: «وقتی حاکمان عربستان که مدعی خدمتگزاری به حرمین شریفین هستند و با دشمنان اسلام و مسلمین همکاری می‌کنند، انتظاری غیر از خیانت به آرمان‌های اسلام و منافع جامعه مسلمانان را نمی‌توان از آنان داشت.»
او محرومیت مسلمانان ایران، سوریه و اقشار دیگری از جهان اسلام از دسترسی به انجام اعمال و مناسک حج را نمونه دیگری از صد عن السبیل دانسته و ابراز امیدواری کرده همان‌گونه که صد عن السبیل در زمان قریش به نتیجه عکس انجامید، در این دوره از تاریخ هم جهان اسلام به پیروزی نایل آید.
عباس عبدی: حقوق عمومی مردم سازش ناپذیر است
روزنامه اعتماد در صفحه 1 یادداشت «بورکینی فرانسوی و کنسرت ایرانی» به قلم «عباس عبدی» را به چاپ رسانده و به بیان تشابهات جامعه ایران و فرانسه در ماجرای ممنوعیت لباس شنای اسلامی و کنسرت ها پرداخته است.
او با توصیف بورکینی به عنوان «نشانه گرایش به اسلام» و «کوششی برای جذب و هضم شد زن مسلمان در جامعه سکولار فرانسه»، جامعه فرانسه را دچار نوعی رفتار عوامانه و نابخردانه در این خصوص دانسته و نوشته است: «در طرف مقابل یعنی ایران نیز از ترس سکولاریسم، می‌کوشند با تمام مظاهری که گمان دارند مروج یا زمینه‌ساز سکولاریسم است به هر طریقی مقابله کنند».
نگارنده با تاکید بر اینکه ایجاد تضاد و دوگانگی میان کنسرت قانونی و اسلام، لزوما به نفع مخالفان کنسرت‌ها تمام نخواهد شد، آورده است: «سازش بد نیست که خوب هم هست ولی نه درباره حقوق عمومی مردم که کسی حق سازش ندارد و در صورت انجام باید تا آخر راه که نفی حقوق عمومی است، پیش برود. برای ماه‌ها و سال‌های متمادی این کشمکش ادامه می‌یابد، بدون اینکه مرجع صلاحیت‌داری فصل‌الخطاب کند و این موضوع مثل سایر موضوعات مشابه بدون رسیدن به نتیجه روشن و نهایی، به صورت یک استخوان جدید لای زخم می‌ماند و زخم را عفونی‌تر می‌کند. نتیجه را پیشاپیش می‌توان حدس زد؛ استهلاک بیشتر سرمایه اجتماعی، خستگی جامعه، مردم و….»
داوری اردکانی: انقلاب مشروطه نمی بند ماند
اعتماد در صفحه 7 گزارشی از سخنرانی رضا داوری اردکانی در نشست «خرد سیاسی در عصر مشروطیت» را که ۲۸ مرداد در خانه مشروطیت اصفهان برگزار شد، به چاپ رسانده و در مقدمه آن نوشته است: «معمولا در ۲۸ مرداد درباره مسائلی چون سقوط دکتر مصدق سخن گفته می‌شود اما رضا داوری اردکانی، استاد قدیمی فلسفه و رییس فرهنگستان علوم در این روز، از عقل سخن می‌گوید و به شیوه‌ای هایدگری تاکید می‌کند که ظهور و خفای آن در اختیار آدمیان نیست، همچنان که انسان‌ها در بسط اراده‌شان قادر مطلق نیستند و اختیارشان محدود است.»
او در فرازهایی از سخنان، به این نکات اشاره کرده است:
– در تاریخ فلسفه، فیلسوفان ما به پیروی از ارسطو خرد را به نظری و عملی تقسیم کرده و در بیان مراتب خرد فضیلت اخلاقی (بایدها و نبایدها) و بالاخره فضیلت عملی را به دنبال فضیلت نظری و فضیلت عقلی آورده‌اند. بنابراین در نظر آنان خرد عملی، تابعی است از خرد نظری اما اینکه چگونه خرد عملی به خرد نظری بستگی دارد، مطلب دشواری است که شاید جز با رجوع به عقل بسیط نتوان آن را توضیح داد.
– بر حسب آنچه نقل شده است در زمان حمله مغول در بعضی شهرها حتی ریشه گیاهان را از زمین درآوردند و نابود کردند و هیچ جنبده‌ای باقی نگذاشتند اما خرد زمان با همین مغول‌ها کاری کرد که خود، اسلام آوردند و بعضا تشیع را پذیرفتند. آنها تفکر و خرد را نتوانستند تعطیل کنند بلکه بر اثر حمله مغول کانون عقل که آن زمان در خراسان بود از شرق ایران به غرب منتقل شد.
– دولت‌های خارجی در انقلاب مشروطیت مداخله کرده‌اند اما آنها انقلاب را به وجود نیاورده‌اند. انقلاب در فکر منورالفکرها و درخواست گروه‌هایی از مردم پدید آمد و به همین جهت دو جناح داشت. جناح منورالفکرها و جناح علمای دین. مساله این است که آیا می‌شد رای و نظر این دو جناح با هم جمع شود و خردی که در آرای علمای دین ظاهر شده بود، مبنای نظر سیاسی و راهنمای سیاست قرار گیرد. آنچه می‌دانیم این است که این جمع صورت نگرفت.
– اگر کسی بگوید امکان داشت که در پی اظهار رای و نظر علمای اسلام: آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، مازندرانی، ملاحسین تهرانی، میرزای نایینی، شیخ فضل‌الله نوری، حاج آقا نورالله اصفهانی و محلاتی و… طرح سیاست تازه‌ای درانداخته شود، باید در قول او تامل کرد، اما متاسفانه راهی که در اوان مشروطیت داشت گشوده می‌شد ادامه نیافت.
– وقتی آثار بزرگانی مثل نایینی، شیخ فضل‌الله نوری، حاج آقا نورالله اصفهانی و حتی خارقانی و… را می‌خوانیم، دو وجهه نظر می‌توانیم داشته باشیم یکی اینکه با آنها موافقت و مخالفت کنیم یا بخواهیم به فهم و درک آنها نزدیک شویم. اهل فلسفه راه دوم را اختیار می‌کنند.
دین، اندیشه و جنبش‌های روشنفکری؛ تغییر دهنده اند
این روزنامه در صفحه 7 به معرفی کتاب تازه منتشر شده «امپراتوری اندیشه» اثر مایکل آکسورتی با ترجمه شهربانو صارمی پرداخته و زیر عنوان «دین و اندیشه در تاریخ ایران» نوشته است: «دین‌ها، عوامل موثر، جنبش‌های روشنفکری و اندیشه‌ها، بسیاری مسائل را در ایران و همچنین خارج از ایران و گوشه و کنار دنیا تغییر داده‌اند.»
او با اشاره به ناشناخته بودن و فراموشی تاثیر گذاری تمدن ایران به نحوی از انحا بر زندگی همه انسان ها، آورده است: «این کتاب مشتمل بر هفت فصل است که از دوران ایران‌باستان و ظهور شخصیت‌هایی همچون زرتشت و کوروش تا ظهور عصر پهلوی و بعد از آن انقلاب ۵۷ را شامل می‌شود.»
«رستاخیز» اصلاح شود تا اکران شود
روزنامه اعتماد در صفحه 12 گزارشی از سی و دومین نشست هفتگی نوش‌آبادی، سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را منتشر ساخته و پاسخ وی به پرسش‌های گریبانگیر عرصه فرهنگ و هنر را بازتاب داده است.
او با تکذیب خبر پذیرش شروط دادستانی تهران برای پیشگیری از لغو کنسرت‌های موسیقی گفت: «البته عدم پذیرش این شروط به معنای عدم‌همکاری ما با نهادهای انتظامی و قضایی نیست. چنان‌که این همکاری همواره وجود داشته و طبق قانون وظیفه صدور مجوز و نظارت محتوایی را همچنان برعهده خواهیم داشت.»
او در ادامه به موضوع کشدار اکران فیلم «رستاخیز» نیز اشاره کرده و افزود: «همچنان معتقدیم فیلم «رستاخیز» از بهترین نمونه‌های سینمای فاخر دینی ما محسوب می‌شود. در حوزه اکران تمایل داشتیم فیلم در ماه محرم اکران شود، اما مطابق با فتواهای برخی مراجع عظام که حرمت شرعی دارند، به تولیدکنندگان فیلم اعلام کردیم اگر سکانس‌های مربوط به تصویر حضرت عباس (ع) اصلاح شود، اکران فیلم از نظر ما هیچ مشکلی ندارد.»
